Παράθυρο του Λιστόν έπεσε στο δρόμο! Τι λέει η νομοθεσία, ποιος έχει την ευθύνη

«Μόλις περάσαμε και έπεσε το παραθυρόφυλλο από τον 5ο όροφο…» Η δραματική περιγραφή της Ελένης Χρυσικοπούλου στο Facebook για την πτώση παραθυρόφυλλου στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας αποτυπώνει με τον πιο έντονο τρόπο έναν υπαρκτό κίνδυνο. Δεν είναι το πρώτο και, δυστυχώς, δεν είναι το μόνο περιστατικό. Τι συμβαίνει, όμως, όταν η συντήρηση σε προστατευόμενες περιοχές, όπως η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, γίνεται τόσο περίπλοκη λόγω γραφειοκρατίας, κόστους και αυστηρών κανονισμών; Ποιος φέρει την ευθύνη, και τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθούν τέτοια περιστατικά στο μέλλον;

Τη φωτογραφία ανέβασε η Ελένη Χρυσικοπούλου στο λογαριασμό της στο Facebook όπου αναφέρει: “Εγώ κι ο αδελφός μου είχαμε τον Άγιο Σπυρίδωνα προστάτη Μόλις περάσαμε κι έπεσε το παραθυρόφυλλο από τον 5ο όροφο”.

Δεν είναι το πρώτο…

Και δεν είναι το μόνο περιστατικό… Όπως ανέφεραν επαγγελματίες στην περιοχή, τα τελευταία χρόνια έχουν συμβεί αρκετά περιστατικά, ακόμα και μετραυματισμούς περαστικών (από κομμάτι επιτοίχιου επιχρίσματος που έπεσε στην πλάτη τουρίστα) μέχρι τη… λάμπα που αποκολλήθηκε και έπεσε από βόλτο του Λιστόν το Μάιο του 2023. Τότε, μάλιστα, είχαμε δύο περιστατικά μέσα σε μια εβδομάδα, ένα στο Λιστόν και ένα στην Πιάτσα!

Σοβαρό περιστατικό είχε συμβεί και το 2018, όταν έπεσε και πάλι φανάρι και ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας είχε ανακοινώσει πως λόγω φθοράς στη συγκόλληση, το παρέσυρε ο δυνατός αέρας…  Ο Δήμος είχε ανακοινώσει πως θα προχωρήσει σε ενδελεχή έλεγχο και επισκευή των φαναριών του Λιστόν, αλλά, φευ, κάτι τέτοιο ποτέ δεν έγινε…

Συντήρηση και ευθύνες στις προστατευόμενες περιοχές

Η συντήρηση και επισκευή κτηρίων σε περιοχές που προστατεύονται από την UNESCO, όπως η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, συνοδεύεται από αυστηρούς κανονισμούς που αποσκοπούν στη διατήρηση της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας των περιοχών αυτών. Παράλληλα, το αυξημένο κόστος, οι καθυστερήσεις στις γραφειοκρατικές διαδικασίες και ζητήματα ευθύνης σε περίπτωση ατυχήματος δημιουργούν ένα σύνθετο νομικό και πρακτικό πλαίσιο. Ακολουθεί ανάλυση των θεμάτων που συνδέονται με τη νομοθεσία, τις ευθύνες και τις απαιτήσεις για συντήρηση, όπως και τις συνέπειες για τους εμπλεκόμενους.

Το Νομοθετικό Πλαίσιο

Η ελληνική νομοθεσία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς (Νόμος 3028/2002) και οι διεθνείς δεσμεύσεις που απορρέουν από τις Συμβάσεις της UNESCO καθορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών κτηρίων εντός προστατευόμενων ζωνών. Οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και η Αρχαιολογική Υπηρεσία, διασφαλίζουν ότι οποιαδήποτε παρέμβαση σέβεται τον ιστορικό χαρακτήρα των κτηρίων και των περιοχών.

Για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε επισκευής ή συντήρησης απαιτείται προηγούμενη έγκριση, η οποία περιλαμβάνει την υποβολή:

• Τεχνικών σχεδίων της προτεινόμενης εργασίας.
• Φωτογραφιών της υφιστάμενης κατάστασης.
• Περιγραφής των υλικών και των μεθόδων επισκευής.

Οι παρεμβάσεις που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του κτηρίου, όπως η χρήση σύγχρονων υλικών ή η αυθαίρετη αντικατάσταση παραδοσιακών στοιχείων, απαγορεύονται αυστηρά. Το Λιστόν, ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία της Παλιάς Πόλης, υπόκειται σε ακόμη αυστηρότερες διαδικασίες ελέγχου και έγκρισης, λόγω της ιδιαίτερης πολιτιστικής του σημασίας.

Γιατί το κόστος συντήρησης είναι υψηλότερο

Η συντήρηση κτηρίων σε προστατευόμενες περιοχές είναι συνήθως ακριβότερη από ό,τι σε άλλες περιοχές. Αυτό οφείλεται σε συγκεκριμένους παράγοντες:

• Χρήση Παραδοσιακών Υλικών και Τεχνικών:

Οι επισκευές πρέπει να γίνονται με αυθεντικά υλικά, όπως ξύλινα πατζούρια ή παραδοσιακά χρώματα, που είναι συχνά πιο ακριβά από τα σύγχρονα αντίστοιχα.

Οι τεχνικές επισκευής πρέπει να ακολουθούν την αυθεντική αρχιτεκτονική του κτηρίου, κάτι που απαιτεί εξειδικευμένους τεχνίτες.

• Αυστηρές Απαιτήσεις Συντήρησης:

Οι εργασίες πρέπει να γίνονται από συνεργεία με εμπειρία σε διατηρητέα κτήρια, γεγονός που αυξάνει το κόστος.

Οι τεχνίτες καλούνται να τηρούν τα πρότυπα που θέτουν οι αρμόδιες αρχές, γεγονός που καθιστά τις διαδικασίες πιο δαπανηρές.

• Γραφειοκρατία και Χρονοβόρες Διαδικασίες:

Η έγκριση από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων ή άλλες αρμόδιες υπηρεσίες περιλαμβάνει τη σύνταξη και υποβολή λεπτομερών τεχνικών μελετών.

Οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αδειοδότησης επηρεάζουν το συνολικό χρονοδιάγραμμα και αυξάνουν τις δαπάνες.

• Απαγόρευση Οικονομικότερων Λύσεων:

Οι φθηνότερες, σύγχρονες λύσεις, όπως τα πλαστικά πατζούρια ή οι τεχνητές βαφές, δεν επιτρέπονται. Οι εργασίες πρέπει να γίνονται με σεβασμό στην αρχική τεχνοτροπία.

Ευθύνες και νομικές συνέπειες

Η ευθύνη για την ασφάλεια και τη συντήρηση των κτηρίων βαρύνει κυρίως τον ιδιοκτήτη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμπλέκονται και οι δημόσιες αρχές. Η νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και συνέπειες:

• Ευθύνη Ιδιοκτήτη:

Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (Άρθρα 914, 922 και 928), ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να διατηρεί το ακίνητο σε ασφαλή κατάσταση. Αν παραμελήσει τη συντήρηση και προκληθεί ατύχημα, φέρει την ευθύνη για οποιαδήποτε ζημιά ή τραυματισμό.

Σε περιπτώσεις τραυματισμού περαστικού από πτώση αντικειμένων (π.χ. παράθυρο ή πατζούρι), ο ιδιοκτήτης μπορεί να κληθεί να καταβάλει αποζημιώσεις ή να αντιμετωπίσει ποινικές διώξεις για αμέλεια.

• Ευθύνη Ενοικιαστή ή Διαχειριστή:

Αν η συντήρηση έχει ανατεθεί σε ενοικιαστή ή διαχείριση (π.χ. για κοινόχρηστους χώρους), τότε η ευθύνη μεταφέρεται σε αυτούς.

• Ευθύνη Δημοσίων Αρχών:

Οι αρχές μπορεί να θεωρηθούν συνυπεύθυνες αν αποδειχθεί αμέλεια ελέγχου ή παράλειψη εποπτείας. Ωστόσο, η ευθύνη τους είναι δευτερεύουσα και βαρύνει κυρίως τον ιδιοκτήτη.

• Ανωτέρα Βία:

Αν η ζημιά προκληθεί από ανωτέρα βία (π.χ. σεισμός ή καταιγίδα), ο ιδιοκτήτης μπορεί να απαλλαχθεί από την ευθύνη, εκτός αν αποδειχθεί ότι υπήρχε ήδη παραμέληση συντήρησης.

Τι μπορεί να γίνει για τη μείωση του κόστους

Παρά το υψηλό κόστος, υπάρχουν τρόποι για να μειωθούν οι δαπάνες συντήρησης και να αποφευχθούν προβλήματα:

• Επιδοτήσεις και Χρηματοδοτήσεις:

Υπάρχουν προγράμματα ενίσχυσης για τη συντήρηση διατηρητέων κτηρίων, τα οποία μπορούν να καλύψουν μέρος του κόστους. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να διερευνήσουν τις διαθέσιμες επιλογές σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

• Συνεργασία με τις Αρχές:

Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων μπορεί να παρέχει συμβουλές για οικονομικότερες λύσεις που συμμορφώνονται με τους κανονισμούς.

• Τακτική Συντήρηση:

Οι μικρές, τακτικές επισκευές είναι λιγότερο δαπανηρές από τις μεγαλύτερες ανακαινίσεις που απαιτούνται μετά από χρόνια παραμέλησης.

• Κάλυψη Αστικής Ευθύνης:

Η ασφάλιση μπορεί να προστατεύσει τον ιδιοκτήτη από οικονομικές συνέπειες σε περίπτωση ατυχήματος.