Πρωτοβουλία για ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα

Αυτός ο κόσμος πρέπει να αλλάξει! Η ανάγκη βοά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, από τα σφαγεία των ιμπεριαλιστικών πολέμων μέχρι τις εργασιακές γαλέρες κι από τις εκατόμβες θυμάτων της κάθε είδους εκμετάλλευσης μέχρι τους αγώνες των καταπιεσμένων για ψωμί, γη και ελευθερία. Τα ιστορικά όρια των υποσχέσεων για έναν καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο έχουν προ πολλού εξαντληθεί. Οι δισταγμοί, τα λάθη και η αποστράτευση που αδυνατίζουν τις δυνάμεις της κοινωνικής χειραφέτησης τρέφουν και γιγαντώνουν το φασιστικό κτήνος.
Στον 21ο αιώνα, η επανάσταση και η κομμουνιστική απελευθέρωση δεν αποτελούν αγαθών προθέσεων ανεδαφική επαγγελία, αλλά πραγματική κοινωνική δυνατότητα, για τους εξής λόγους:
1.Το δίλημμα κομμουνισμός ή βαρβαρότητα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Ο σύγχρονος ολοκληρωτικός καπιταλισμός «αποικίζει» κυριολεκτικά όλον τον πλανήτη, εμπορευματοποιεί κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, εμπλέκει αναπότρεπτα τους πάντες και τα πάντα στις ολοένα και πιο άγριες δομικές κρίσεις του.
2.Υπάρχουν οι αντικειμενικές δυνατότητες να ζήσουμε διαφορετικά. Ο συνολικά παραγόμενος από την ανθρωπότητα πλούτος εγγυάται αξιοπρεπή διαβίωση, ριζική μείωση των ωρών εργασίας, απελευθέρωση χρόνου για δημιουργία και κοινωνική προσφορά, αν πάψει να ελέγχεται από τους κανόνες της καπιταλιστικής κερδοφορίας.
3.Έχουν ανατείλει οι υποκειμενικές δυνατότητες για ριζική κοινωνική αλλαγή, καθώς η σημερινή εργατική τάξη είναι πιο πολυάριθμη, πολυσύνθετη, πολυεθνική και μορφωμένη από ποτέ,με εκτεταμένο συνδυασμό πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας.
4.Έχει συσσωρευτεί μεγαλύτερη ιστορική και πολιτική πείρα από τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες, που διευκολύνει την ανάδειξη των τάσεων εργατικής χειραφέτησης, παρά την ορατή και υπολογίσιμη παρουσία των τάσεων υποταγής.

Τι σημαίνει επανάσταση στο σήμερα;
Σημαίνει μια συλλογική, σχεδιασμένη κοινωνικο-πολιτική και ιστορική μαζική κίνηση, με χαρακτήρα εργατικό,αντικαπιταλιστικό, διεθνιστικό και, εν τέλει, με κομμουνιστικό περιεχόμενο. Υποκείμενό της είναι η σύγχρονη εργατική τάξη, όπως την περιγράψαμε παραπάνω, όχι με βάση κάποια νομοτελειακή ή μεσσιανιστική αντίληψη, αλλά χάρη σε υπαρκτές κοινωνικές δυνατότητες και τάσεις. Απαραίτητη παραμένει και η πρωτοπόρα παρέμβαση του πολιτικού επαναστατικού υποκειμένου.

Κομμουνισμός: μη, τζιζ;
Το φάντασμα της κοινωνικής επανάστασης δεν σταμάτησε ποτέ να διαταράσσει τις σιέστες των κρατούντων, εξού και οι προπαγανδιστικές εκστρατείες που εξαπολύουν εναντίον του. Όμως, ακόμα και αφοσιωμένοι αγωνιστές των κοινωνικών κινημάτων εμφανίζουν «αλλεργικές» αντιδράσεις στο άκουσμα της λέξης «κομμουνισμός». Έτσι βοηθούν, άθελά τους, στην αναπαραγωγή ενός μακαρθικού κλίματος μεσούντος του 21ου αιώνα.
Σίγουρα κομμουνισμός δεν είναι η ήττα και ο σταδιακός εκφυλισμός των επαναστάσεων(που δεν αποτελεί νομοτέλεια, αλλά έχει συγκεκριμένα κάθε φορά κοινωνικά και πολιτικά αίτια) και η μετατροπή τους σε ιδιότυπα εκμεταλλευτικά καθεστώτα με σκληρούς εξουσιαστικούς-γραφειοκρατικούς μηχανισμούς. Κομμουνισμός δεν σημαίνει κρατική ιδιοκτησία και δικτατορία μιας γραφειοκρατικής ελίτ, αλλά κοινωνία των ελεύθερα συνεταιριζόμενων παραγωγών που αυτοδιοικούνται μέσω των συλλογικών τους οργάνων. Ωστόσο, η κριτική αποτίμηση των μεγάλων επαναστάσεων του 19ου και του 20ου αιώνα προϋποθέτει βαθύ σεβασμό στα εκατομμύρια ανθρώπων που αγωνίστηκαν, ώστε να έρθει στο προσκήνιο η δυνατότητα για μια ριζικά διαφορετική κοινωνική ζωή και οργάνωση.
Η προσπάθεια να περιγράψουμε την κομμουνιστική οργάνωση της κοινωνίας είναι, ουσιαστικά, η προσπάθεια να απαντήσουμε στις σύγχρονες ανθρώπινες ανάγκες. Ο κομμουνισμός, δηλαδή η κοινωνική συλλογική ιδιοκτησία, προκύπτει μέσα από την ίδια την ιστορική κίνηση και τη συλλογική πείρα της ανθρωπότητας. Δεν αποτελεί σχέδιο επί χάρτου, αχνή προοπτική, όραμα και προγραμματικό στόχο για το απώτερο μέλλον(που συχνά χρησιμεύει για να καλύψει την ανυπαρξία επαναστατικής στρατηγικής και τακτικής στο παρόν). Είναι, ταυτόχρονα, ο στόχος του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας, ο επαναστατικός ανατρεπτικός δρόμος και τα μέσα για την επίτευξή του. Δεν αφορά μόνο την κατοχή των μέσων παραγωγής(και μάλιστα τη νομική μορφή της), τη διανομή των αγαθών και τη λήψη των αποφάσεων, αλλά τη ριζική αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων και, προπάντων, συνολικά την κοινωνική χειραφέτηση: «το πέρασμα από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας», όπου ως ελευθερία νοείται η ελευθερία και αυτοανάπτυξη του κοινωνικού ανθρώπου.

Η Πρωτοβουλία για ένα Σύγχρονο Κομμουνιστικό Πρόγραμμα και Κόμμα
Ως Πρωτοβουλία, στο δρόμο προς το ιδρυτικό συνέδριό μας(14-16 Φεβρουαρίου 2025), καθόλου δεν υποτιμούμε τη σημασία ενός αντικαπιταλιστικού μεταβατικού προγράμματος, όπως αυτό που πρόβαλε από το 2013 η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στο ευρύτερο δυναμικό της οποίας και ανήκουμε. Εντούτοις, στο πλαίσιο των σύγχρονων εξελίξεων, εσωτερικών και διεθνών, θεωρούμε αναγκαίο να ανοίξει η συζήτηση πάνω στο τι σημαίνει επαναστατική μετάβαση από τον καπιταλισμό στην κοινωνία της κομμουνιστικής χειραφέτησης. Οι αγωνιστές/στριες των κινημάτων, ο κόσμος της ασυμβίβαστης Αριστεράς που δεν αναζητά «μπαλώματα προσώρας, για να λογαριαστούμε μετά ή μέχρι του αγίου σοσιαλισμού», αλλά άνοιγμα του επαναστατικού δρόμου για την κοινωνική απελευθέρωση στο εδώ και στο τώρα, με ζωντανή σύνδεση στρατηγικής και τακτικής, κατανοεί και συναισθάνεται αυτήν την αναγκαιότητα.
Σε αυτόν τον κόσμο απευθυνόμαστε και τον καλούμε σε συντροφική συμπόρευση, για μια επαναστατική θεωρία και στρατηγική που υπάρχει για χάρη της καθημερινής επαναστατικής πράξης και για μια καθημερινή πράξη που τιμά τις αρχές και τις αξίες της κομμουνιστικής απελευθέρωσης.