Μαχειμάρης: Αντισυνταγματικός και αναποτελεσματικός ο σχεδιασμός του ΥΠΕΝ για τις ΔΕΥΑ

H εισήγηση του Δημάρχου Βόρειας Κέρκυρας Γεωργίου Μαχειμάρη στο 2ο ΘΕΜΑ της συνεδρίασης της ΠΕΔ ΙΝ την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ συνεχεία της με αριθμό 2190/3-12-2024 πρόσκλησης : Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορά στον «εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των υπηρεσιών ύδρευσης –αποχέτευσης». “ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ”, λέει..

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

ΘΕΜΑ: ΕΙΣΗΓΗΣΗ Δημάρχου Βόρειας Κέρκυρας Γεωργίου Μαχειμάρη στο 2ο ΘΕΜΑ της συνεδρίασης της ΠΕΔ ΙΝ συνεχεία της με αριθμό 2190/3-12-2024 πρόσκλησης :

Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορά στον «εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των υπηρεσιών ύδρευσης –αποχέτευσης». ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.

“Αξιότιμοι,

κε Πρόεδρε και Μέλη του ΔΣ της ΠΕΔΙΝ,

Εισηγούμενος το ανωτέρω θέμα, παραθέτω τα ακόλουθα:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ:

· Η Κυβέρνηση και ειδικότερα το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον περασμένο Δεκέμβριο με διερευνητικές εξαγγελίες έθεσε το ζήτημα της νομοθετικής μεταρρύθμισης των ΔΕΥΑ της χώρας μέσω αναγκαστικών-υποχρεωτικών συνενώσεων (μία επιχείρηση ύδρευσης και αποχέτευσης ανά περιφέρεια).

· Μετά τη Γενική Συνέλευση της ΕΔΕΥΑ που συγκλήθηκε εκτάκτως αμέσως μετά τις εξαγγελίες του Υπουργείου, και την επιχειρηματολογία που ανέπτυξε η Ένωση και οι εκπρόσωποι των ΔΕΥΑ, υπήρξε η αίσθηση πως το Υπουργείο είχε αρχίσει να κατανοεί την λανθασμένη εκτίμηση που είχε για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα όπως είναι η διαχείριση του νερού και θα επανεξετάσει τον σχεδιασμό του.

· Στην συνέχεια στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και μετά από εμπεριστατωμένη διαβούλευση, υποβλήθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος κοινή πρόταση της ΕΔΕΥΑ και της ΚΕΔΕ, θέτοντας προϋποθέσεις, για την αντιμετώπιση του συνόλου των ζητημάτων που απασχολούν τις ΔΕΥΑ.

· Η κοινή πρόταση ΚΕΔΕ-ΕΔΕΥΑ απορρίφθηκε από το Υπουργείο.

· Τον περασμένο Ιούλιο το Υπουργείο επανέρχεται στον σχεδιασμό του για αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ, αλλάζοντας τη χωρική αρμοδιότητα των νέων μετά την συγχώνευση επιχειρήσεων από μία ανά περιφέρεια σε μία ανά νομό δηλ. ανά περιφερειακή ενότητα. Πρόθεση του Υπουργείου η ψήφιση της μεταρρύθμισης τον Οκτώβριο του 2024.

· Το Νοέμβριο του 2024 το Υπουργείο επανέρχεται επιθετικά πλέον στον στόχο των συνενώσεων των ΔΕΥΑ δείχνοντας μια εμμονή που δεν βασίζεται σε αντικειμενικά επιχειρήματα κι έχει θέματα συνταγματικότητας. Μία μεταρρύθμιση, όμως, για να είναι επιτυχής, πρέπει να βασίζεται και να διασφαλίζει πόρους, ανθρώπινο δυναμικό και κυρίως επιχειρησιακό σχέδιο, στοιχεία που ως φαίνεται δεν διαθέτει ο σχεδιασμός του Υπουργείου.

· Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι την Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024 μόνο αποσπασματικές διαρροές επι της σχεδιαζόμενης μεταρρύθμισης, υπήρχαν παρότι επανειλημμένα ζητούσε το σχέδιο η ΚΕΔΕ για να μπορέσουμε να διαβουλευθούμε με το Υπουργείο δημιουργικά και εποικοδομητικά.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ-ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ:

Ανένδοτο το Υπουργείο Περιβάλλοντος σχεδιάζει την μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ χωρίς προηγουμένως να έχει ακτινογραφήσει την υφιστάμενη ανομοιογενή κατάσταση-ιδιαιτερότητες σε κάθε Δήμο. Τόσο Ηπειρωτικό όσο και νησιωτικό .

Εντύπωση προκαλεί ότι στον σχεδιασμό του Υπουργείου δεν φαίνεται να εμπλέκεται το Υπουργείο Εσωτερικών που είναι το αρμόδιο για τις ΔΕΥΑ Υπουργείο, αφού οι ΔΕΥΑ είναι Δημοτικές Επιχειρήσεις ειδικού σκοπού σύμφωνα με το θεσμικό τους πλαίσιο (ν. 1069/80).

Ο σχεδιασμός αυτός έχει ζητήματα συνταγματικής τάξης διότι παραβιάζει συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές όπως η αρχή της εγγύτητας στον πολίτη, και οι αρχές της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ.

Για τον λόγο αυτό, -και πρέπει να εξεταστεί- αν επιχειρηθεί, ενσωματώνει τον κίνδυνο της δικαστικής ανατροπής της που θα επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις σ΄ έναν τομέα που κατ΄ εξοχήν συνδέεται με την κοινή ωφέλεια. Σε μια εποχή που η λειψυδρία χτυπάει κόκκινο και η κλιματική κρίση επιταχύνεται, ανάλογες ανατροπές στη διαχείριση των υδάτων είναι κοινωνικά επιζήμιες και γι΄ αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται.

Άλλωστε , η λειτουργία διαδημοτικών επιχειρήσεων που επέβαλε ο Καλλικράτης το 2010 και που ανάγκασε τις ΔΕΥΑ να επεκτείνουν τα όριά τους στην αχαρτογράφητη ενδοχώρα χωρίς πόρους, προσωπικό και επιχειρησιακό σχέδιο υπήρξε καταστροφική , ανεδαφική.

Σ αυτή την αναποτελεσματική πολιτική προσθέτουμε την επιβάρυνση τους τόσο με την οικονομική και δημοσιονομική κρίση που τις αποψίλωσε μέσω των μνημονιακών διατάξεων από προσωπικό χωρίς να ανήκουν στον δημόσιο τομέα και χωρίς να επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό όσο και με την υπερβολική αύξηση των τιμών της ενέργειας που από το 2021 μέχρι σήμερα τις φόρτωσε χωρίς υπαιτιότητά τους και με ανεπαρκέστατη κρατική ενίσχυση, με ένα τεράστιο ενεργειακό κόστος.

Παρα ταύτα, επιβίωσαν στην οικονομικής κρίσης , επιβίωσαν με την πρόσφατη ενεργειακή κρίση .και συνέχισαν και συνεχίζουν να παρέχουν σε επάρκεια ποιοτικό νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης στους δημότες και μάλιστα σε προσιτή τιμή και με έγνοια στους πιο ευάλωτους μέσω των κοινωνικών τιμολογίων, ενώ κατασκευάζουν έργα και παρεμβαίνουν στις αλλαγές του κατεστραμμένου δικτύου, σε γεωτρήσεις, κλπ συμβάλλοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό στην προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος της χώρας μας.

Αγαπητοί συνάδελφοι, η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση είναι σίγουρο πως θα εξελιχθεί σε απορρύθμιση των πάντων. Ας ξεχάσουμε τις άμεσες επεμβάσεις και αποκαταστάσεις στα καθημερινά προβλήματα που προκύπτουν. Ας ξεχάσουμε τον πολιτισμό του νερού.

Όσον αφορά στην ΠΕ Κέρκυρας που πλήττεται κατάφορα από τον προτεινόμενο σχεδιασμό, συνεχεία κοινής εισήγησης των 4 Δημάρχων της ΠΕ Κέρκυρας, καταγράφονται τα ακόλουθα:

«Κατηγορηματικό ΟΧΙ στα σχέδια επανενοποίησης των ΔΕΥΑ

Οι δήμοι της Κέρκυρας, όπως είναι γνωστό, έχουν επίσημα κηρυχτεί σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης για το οξύτατο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζουμε, καθώς πολλές από τις γεωτρήσεις μας έχουν στερέψει, με άμεση απειλή σοβαρότατων κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων, χωρίς να έχουμε άλλη λύση στο πρόβλημα ύδρευσης του Νησιού μας.

Η εναλλακτική λύση που εδώ και τρεις 10ετίες μελετάται και συχνά εξαγγέλλεται από το αρμόδιο Υπουργείο, ως έργο εθνικής κλίμακας με κεντρική διαχείριση, είναι αυτό των Φραγμάτων και των συνοδών έργων (νέα δίκτυα, ταχυδιυλιστήρια, δεξαμενές, εργοστάσια αποσκλήρυνσης κλπ.) από τα οποία δεν έχει γίνει απολύτως ΤΙΠΟΤΕ.

Ταυτόχρονα, το μοντέλο της μιας ΔΕΥΑ με τρεις Δήμους στην Κέρκυρα, το έχουμε ζήσει με αποκαρδιωτικά αποτελέσματα.

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτών είναι:

· Η πλήρης οικονομική κατάρρευσή της καθώς χάθηκε ο έλεγχος των παροχών νερού και επήλθε μεγάλη δυσκολία στην έκδοση και είσπραξη των λογαριασμών κατανάλωσης.

· Η άκρως προβληματική παροχή υπηρεσιών στους καταναλωτές λόγω της μεγάλης έκτασης και της αντικειμενικής αδυναμίας παρέμβασης σε πολλές από τις Δημοτικές μας Ενότητες.

· Η διαρκής συρρίκνωση του αριθμού των εργαζομένων και η γήρανση του προσωπικού, κυρίως στο τεχνικό τμήμα της Διαδημοτικής ΕΥΑ, αφού οι τακτικές προσλήψεις βρίσκονται σε καθεστώς απαγόρευσης.

· Η αδυναμία της Επιχείρησης να καλύψει, μέσα στις συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας, τις απαιτήσεις ανανέωσης των πεπαλαιωμένων και διάτρητων δικτύων, από τα οποία χάνεται μεγάλο ποσοστό νερού.

Η υπόθεση της ύδρευσης του νησιού μας με αυτά τα δεδομένα, που γίνεται τιτάνια προσπάθεια να ανατρέψουμε, παίρνει δραματική τροπή ενόψει της προσεχούς τουριστικής περιόδου.

Η Κέρκυρα, εκτός από τις 100.000 μόνιμους κατοίκους της, καλείται να καλύψει και τις ανάγκες σε νερό, τεσσάρων εκατομμυρίων επισκεπτών, όχι μέσω ενός ενιαίου συστήματος ύδρευσης με κεντρικές και ελεγχόμενες εγκαταστάσεις, αλλά με πολλές δεκάδες αυτοτελή υδραγωγεία, τα περισσότερα από τα οποία έρχονται από την εποχή των κοινοτήτων και των «καποδιστριακών» δήμων.

Τα αυτοτελή αυτά υδραγωγεία λειτουργούν με πάνω από 200 γεωτρήσεις και αντίστοιχα αντλιοστάσια, με πολλές 10άδες δεξαμενών, απολύτως αναγκαίων λόγω του ανάγλυφου του εδάφους και της μεγάλης διασποράς οικισμών και τουριστικών επιχειρήσεων.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι αλλαγές που φέρνει το σχέδιο νόμου με τις αναγκαστικές συνενώσεις των ΔΕΥΑ, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε πλήρη κατάρρευση το ήδη προβληματικό σύστημα ύδρευσης της Κέρκυρας.

Αυτός είναι ο λόγος που όλοι οι Δήμοι διαφωνούμε πλήρως με την επιλογή της ενοποίησης. Επιλογή που, αντιθέτως, θα ήταν αποδεκτή αν είχαμε στο νησί μας ένα ενιαίο σύστημα ύδρευσης, σαν αυτό που έχει σχεδιαστεί κεντρικά, από τη 10ετία του 1990 και για το οποίο έχουν ξοδευτεί πάνω από 5 εκατ. ευρώ σε μελέτες και περί τα 10 εκατ. ευρώ σε απαλλοτριώσεις.

Σε περίπτωση, που δεν υπάρξει αλλαγή στο προτεινόμενο νομοσχέδιο και δεν καταστεί δυνατή η δημιουργία αυτοτελών ΔΕΥΑ, ή υπηρεσιών ύδρευσης ανά Δήμο, κατόπιν αποφάσεων των δημοτικών μας συμβουλίων, όπως ακριβώς ισχύει σήμερα, θα προχωρήσουμε σε δυναμικές κινητοποιήσεις σε συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς των νησιών μας. Δεν θα αναλάβουμε την ευθύνη εφαρμογής της προδιαγεγραμμένης πλήρους κατάρρευσης και καταστροφής που θα επιφέρει απόλυτη αδυναμία παροχής των βασικών υπηρεσιών.

Ας αναλάβουν οι εμπνευστές της κατάργησης της αυτοδιοίκησης και της πλήρους διάλυσης των ΔΕΥΑ την υλοποίηση των νέων σχεδίων και φυσικά ας επωμισθούν και τις συνέπειες από τις αντιδράσεις των συνδημοτών μας και των εκατομμυρίων επισκεπτών που κατακλύζουν τα νησιά μας».

Πάντως μια γεύση από τις αντιδημοκρατικές πρακτικές που ακολουθούνται -πριν ακόμα ξεκινήσει η διαβούλευση, για το σχέδιο τερατούργημα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας- δίνεται με το γεγονός του τελεσίγραφου που μας στάλθηκε με έγγραφο με αριθμό πρωτ. 4121.91-02/3637/29-11-2024 και με υπογραφή Γενικού Γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κ.Εμμανουήλ Κουτουλάκη ότι η ΔΕΥΑ Βόρειας Κέρκυρας «μετράει ζωή λίγων ημερών».

Μάλιστα κύριοι, με ξαφνικό θάνατο ακυρώνουν τη ΔΕΥΑ Βόρειας Κέρκυρας, που στις «λίγες μέρες της ζωής της», χωρίς στήριξη, χωρίς χρηματοδότηση, έχει κάνει άλματα και έχει δώσει λύσεις σε ζητήματα που η ΕΝIΑΙΑ ΔΕΥΑ των Δήμων Κέρκυρας δεν έδωσε ποτέ στα 14 χρόνια διοίκησης.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί κανένα σχέδιο με όποιο μανδύα έρχεται ή με όποια τυπική νομιμοποίηση αφού εμείς οι δήμαρχοι έχουμε την υποχρέωση να παραδώσουμε τους δήμους μας όπως τους παραλάβαμε χωρίς να παραχωρήσουμε κανένα δικαίωμα ή αρμοδιότητα. Καμία συναίνεση σε σχέδια που φέρουν έστω και την υποψία για αδιέξοδο στην διαχείριση ή την παραχώρηση του κοινωνικού αγαθού που αποτελεί για όλους εμάς το πόσιμο νερό και η πολιτική της διαχείρισής του. Οι δημότες μας δεν πρόκειται με την συναίνεσή μας να «ΠΟΥΝΕ ΤΟ ΝΕΡΟ ΝΕΡΑΚΙ».

Σ αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε το τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ το Νοέμβριο στη Ρόδο και έλαβε τη δεσμευτική απόφαση «οι συνενώσεις των ΔΕΥΑ θα πρέπει να έχουν αυστηρά και αποκλειστικά εθελοντικό χαρακτήρα, σεβόμενοι πάντα τις συνταγματικές επιταγές και την αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η ομόφωνη απόφαση επαναεπιβεβαιώθηκε ρητά και κατηγορηματικά στη συνεδρίαση της το ΔΣ της ΚΕΔΕ που έγινε στη Λάρισα 4 Δεκεμβρίου 2024. Στη συνεδρίαση παρευρέθηκα εγώ και ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Βόρειας Κέρκυρας Σαλβάνος Βασίλης , παίρνοντας ξεκάθαρη θέση.

Ολοκληρώνοντας την ενημέρωση σας επί του προαναφερόμενου θέματος, καλούμαστε να προχωρήσουμε σε ψήφισμα, εν είδει ηχηρού μηνύματος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΕΔ Ιονίων Νήσων σύμφωνα με τη ομόφωνη δεσμευτική απόφαση του Τακτικού του Συνεδρίου της ΚΕΔΕ στη Ρόδο την οποία επαναεπιβεβαίωσε στη συνεδρίαση της το ΔΣ της ΚΕΔΕ που έγινε στη Λάρισα 4 Δεκεμβρίου 2024 .

ΣΧΕΔΙΟ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ:

· Το Δ.Σ. της Π.Ε.Δ. Ιονίων Νήσων εκφράζει ομόφωνα την έντονη απόλυτη και πλήρη αντίθεσή του στο προωθούμενο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που αφορά στον «εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των υπηρεσιών ύδρευσης – αποχέτευσης» στο οποίο – μεταξύ άλλων – προβλέπεται κατά κανόνα η λειτουργία μιας Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης ανά Περιφερειακή Ενότητα, με την υποχρεωτική συνένωση όλων των υπαρχόντων ΔΕΥΑ και υπηρεσιών ύδρευσης των οικείων Ο.Τ.Α., χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τη λειψυδρία .

· Καταγγέλλει τις πρακτικές και τις θολές εμπνεύσεις που επαναφέρουν τις σκοτεινές εποχές της κατάλυσης κάθε δημοκρατικού θεσμού.

· Τάσσεται κατά της οποιασδήποτε μορφής αναγκαστικής συνένωσης – συγχώνευσης των ΔΕΥΑ ή των Διευθύνσεων ύδρευσης και αποχέτευσης των Δήμων, στο πλαίσιο του σχεδίου Νόμου.

· Στην παρούσα χρονική περίοδο, οι ΔΕΥΑ και οι υπηρεσίες ύδρευσης – αποχέτευσης των Δήμων, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, εξαιτίας του υπέρογκου ενεργειακού κόστους, της έλλειψης προσωπικού και της υποχρηματοδότησης των αναγκαίων έργων υποδομής για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, αλλά και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων.

· Η πολιτεία πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά αυτά τα προβλήματα, με την κατάλληλη στελέχωση των επιχειρήσεων και υπηρεσιών, με την ουσιαστική υποστήριξη στη διαδικασία είσπραξης των οφειλών μέσω της νομοθέτησης των απαραίτητων ρυθμίσεων, με τη χρηματοδότηση της αποπληρωμής των χρεών προς τους παρόχους ενέργειας, με την υπαγωγή των ΔΕΥΑ σε ειδικό τιμολόγιο κατανάλωσης ενέργειας και με τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής.

· Το Δ.Σ της Π.Ε.Δ Ιονίων Νήσων , θεωρεί ότι η αναγκαστική συνένωση όλων των υπαρχόντων ΔΕΥΑ και υπηρεσιών ύδρευσης των οικείων Ο.Τ.Α., παραβιάζει την θεμελιώδη και συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αυτοτέλειας της τοπικής αυτοδιοίκησης και για το λόγο αυτό είναι απολύτως απαράδεκτη.

· Η όποια προσπάθεια συνένωσης να κινείται σύμφωνα με τη ομόφωνη δεσμευτική απόφαση του Τακτικού του Συνεδρίου της ΚΕΔΕ στη Ρόδο την οποία επαναεπιβεβαίωσε στη συνεδρίαση της το ΔΣ της ΚΕΔΕ που έγινε στη Λάρισα 4 Δεκεμβρίου 2024 και δη:

· «Οι συνενώσεις των ΔΕΥΑ θα πρέπει να έχουν αυστηρά και αποκλειστικά εθελοντικό χαρακτήρα, σεβόμενοι πάντα τις συνταγματικές επιταγές και την αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

· Προϋπόθεση για τη συζήτηση του Σχεδίου Νόμου με βάση την κοινή πρόταση της ΚΕΔΕ, ΕΔΕΥΑ και ΕΕΤΑΑ είναι να διεξαχθεί, ΜΟΝΟ ΣΕ ΕΘΕΛΟΥΣΙΑ ΒΑΣΗ με επισπεύδον το αρμόδιο για την Αυτοδιοίκηση Υπουργείο Εσωτερικών και όχι το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου η ΚΕΔΕ δε μπαίνει σε καμία επιμέρους συζήτηση για το σχέδιο νόμου που απεστάλη από το ΥΠΕΝ».

Σε κάθε περίπτωση, σε κάθε εξέλιξη, είμαστε όλοι, Βουλευτές, Αρχηγοί κομμάτων, Περιφέρεια, Δημοτικά Συμβούλια, κοινοτικά συμβούλια, Διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων, φορείς εργαζόμενοι, πολίτες , σε διαρκή ετοιμότητα με συγκεκριμένο οδικό χάρτη ενεργειών” .