Στο +300,93% ο Νοέμβρης – «Έτος αναφοράς» το 2024!

Κείμενο του Γιώργου Μαυρωνά για τον κερκυραϊκό τουρισμό.

Μέρος Α΄

Η φετινή σεζόν έκλεισε εντυπωσιακά στις αφίξεις εξωτερικού στο αεροδρόμιο «Ιωάννης Καποδίστριας», καταγράφοντας, σχεδόν, δύο εκατομμύρια επιβάτες! Για την ακρίβεια,

1.960.197 !  

Βέβαια, στο γενικό τουριστικό πλαίσιο, πρέπει να συνυπολογιστούν οι επισκέπτες της κρουαζιέρας, που φέτος «εκτινάχθηκε»… με αύξηση 25% και πλέον, καθώς επίσης και οι χιλιάδες των επισκεπτών, με ιδιωτικά θαλάσσια μέσα, και οδικώς μέσω της ακτοπλοϊκής σύνδεσης με την Ηγουμενίτσα!

Τα δεδομένα αυτά, επιβεβαιώνουν τη δυναμική του Κερκυραϊκού Τουρισμού και υποδηλώνουν ότι η Κέρκυρα παραμένει ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς της χώρας.

Έτσι, χωρίς υπερβολή, η φετινή σεζόν μπορεί να χαρακτηριστεί ως εξαιρετικά επιτυχημένη, με ζητούμενα πλέον την καταγραφή του οικονομικού της αποτελέσματος και την προοπτική της επομένης τουριστικής σεζόν, του 2025.

Το κατά πόσο οι θεαματικές αυτές αφίξεις θα «μεταφραστούν» και σε αντίστοιχες καταγραφές τουριστικών εσόδων, μένει να φανεί…

Ήδη, η υπουργός Τουρισμού, όπως και άλλοι επίσημοι φορείς κάνουν λόγο για έσοδα της τάξης των 22 δις ευρώ, σε επίπεδο χώρας, (21,3 μέχρι τον Σεπτέμβριο), κάτι που προφανώς θα καταγράφει αύξηση εσόδων και για τον δικό μας προορισμό.

Όσον αφορά τις προοπτικές της νέας σεζόν, τα πρώτα σημάδια από τις διεθνείς εκθέσεις είναι αισιόδοξα. Ωστόσο οι αναγκαίες προϋποθέσεις για ομαλότητα και σταθερότητα στην Ευρώπη, και όχι μόνο, -καθοριστικοί παράγοντες για την λειτουργία του τουρισμού- καθημερινά ανατρέπονται από τις ραγδαίες εξελίξεις στα μέτωπα των δύο πολέμων, όπως και από την, εσχάτως, εύθραυστη και απρόβλεπτη κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Συρία. Κατά ταύτα, κανείς πλέον δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα ποια θα είναι η κατάληξη όλων αυτών των γεωπολιτικών και γεω- στρατηγικών ανακατατάξεων και κυρίως ποιες θα είναι οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις τους στον εξόχως ευαίσθητο τουριστικό τομέα.

Συνθήκες κίνησης του Κερκυραϊκού Τουρισμού.

Ο Κερκυραϊκός Τουρισμός εξελίχθηκε το 2024 σ ένα περιβάλλον διεθνούς αβεβαιότητας, με τον πόλεμο της Ουκρανίας σε εξέλιξη και κλιμάκωση, δημιουργώντας συνθήκες ανασφάλειας και ανισορροπίας σε μείζονες τομείς των χωρών της Ευρώπης και ευρύτερα στο διεθνές στερέωμα.  Κύριο χαρακτηριστικό της χρονιάς η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και οι παρενέργειές της! Μία κρίση η οποία με τις στρεβλώσεις που δημιουργεί, πλήττει καίρια τις οικονομικές, παραγωγικές και κοινωνικές  διαδικασίες των χωρών, τροφοδοτώντας, εκτός των άλλων, την ακρίβεια και τον πληθωρισμό σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, με αποτέλεσμα μεγάλη πίεση στα εισοδήματα των Ευρωπαίων, περιορίζοντας αισθητά τα διαθέσιμά τους για διακοπές! Η εκτίναξη του κόστους μεταφοράς, διαμονής και λοιπών εξόδων στους τόπους διακοπών τους, έγινε αισθητή σε μία σειρά τουριστικών δραστηριοτήτων, αφού τα ρεκόρ των αφίξεων δεν συνοδεύονταν από αντίστοιχα στις εισπράξεις τους.

Στη χώρα μας, η ακρίβεια και ο πληθωρισμός, για ακόμα μία χρονιά, κινήθηκαν ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα, φαινόμενα υπερκερδών και εκτεταμένης αισχροκέρδειας, συνδυαζόμενα με καιροσκοπική διακύμανση των τιμών ρεύματος και καυσίμων, επιβάρυναν υπέρμετρα το λειτουργικό κόστος όλων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό. Τούτο, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των προσφερόμενων υπηρεσιών και προϊόντων τους, λόγω αντικειμενικής αδυναμίας απορρόφησης των διαρκών αυξήσεων! Στην ουσία, οι συνεχείς ανατιμήσεις υπονόμευσαν τον ανταγωνισμό των επιχειρήσεων και παράλληλα περιόρισαν αισθητά τις δαπάνες των φιλοξενούμενων!

Χαρακτηριστικά είναι τα δημοσιευμένα στοιχεία της ΤτΕ  για τη μέση δαπάνη ανά ταξίδι βασικών αγορών εισερχόμενου τουρισμού τον Αύγουστο, με τον μέσο όρο δαπάνης από όλες τις αγορές, να είναι στα 594 ευρώ το 2024, έναντι 652 το 2023!

Ενδεικτικά: Άγγλοι, μέση δαπάνη το 2024, 743 ευρώ, έναντι 824 το 2023,

Γερμανοί, 723 το 2024, έναντι 840 το 2023,

Γάλλοι, 731 το 2024, έναντι 922 το 2023, κ.ο.κ

Κύρια χαρακτηριστικά του Κερκυραϊκού τουρισμού τη σεζόν 2024.

1^ον. Εποχικότητα – Μαζικότητα

Για ακόμη μία χρονιά, ο τουρισμός της Κέρκυρας κινήθηκε σε πλαίσια εποχικότητας, αλλά και μαζικότητας, τόσο στην πόλη, όσο και στα περιφερειακά τουριστικά θέρετρα, πλήττοντας τη γενική εικόνα της τουριστικής Κέρκυρας, στο επίπεδο εξυπηρέτησης και εντυπώσεων.

Η μαζικότητα, διαχρονικά, στον κύκλο 3μήνου και 4μήνου, έχει αρνητικές επιπτώσεις σε μία σειρά υποδομών και υπηρεσιών, όπως: ασφυξία στο οδικό δίκτυο, προβλήματα στην ύδρευση, στον φωτισμό και την καθαριότητα, δυσκολία έως αδυναμία πρόσβασης στην πόλη, ανεπάρκεια χώρων στάθμευσης κλπ., που ταλαιπωρούν τους επισκέπτες και υποβαθμίζουν το επίπεδο ζωής των μονίμων κατοίκων.

Όταν στο 4μηνο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου έρχεται το 77,19% των ετήσιων αφίξεων του αεροδρομίου και στους άλλους οκτώ το 22,88% είναι φανερό ότι τα πάντα λειτουργούν κάτω από μία αφόρητη πίεση και υψηλή ζήτηση, που υπερβαίνουν και εξουδετερώνουν τις ό,ποιες αντοχές ενός πλέγματος πεπαλαιωμένων υποδομών και υπηρεσιών, αλλά και της γεωγραφικής πυκνότητας των κτηριακών υποδομών της πόλης και των παραθαλάσσιων οικισμών.

Η φετινή ταλαιπωρία π.χ. με το νερό, και τις συχνές διακοπές, τόσο στην πόλη, όσο και στην περιφέρεια αποτελεί παράδειγμα απρονοησίας και έλλειψης σχεδίου διαχείρισης των δυνατοτήτων υδροδότησης, σ ένα τόπο που κάθε χρόνο προστίθενται στην κατανάλωση νερού μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και πληθώρα ενοικιαζόμενων βιλών, καταλυμάτων και επιχειρήσεων. Το γεγονός, δε, ότι τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ακούμε για απώλειες στα δίκτυα ύδρευσης της τάξεως του 50% και 60% και ποτέ για μείωση των απωλειών, έστω, κατά 10%, δείχνει το μέγεθος του προβλήματος!

Αλήθεια, εκείνα τα περιβόητα 58 εκατ. ευρώ που μας έταξε ο κ. Τσίπρας για τα υδρευτικά  δίκτυα, δόθηκαν; Και αν ναι, που πήγαν;

Σημείωση: 1.Το φαινόμενο της εποχικότητας παρατηρείται σε όλα τα νησιά του Ιονίου. (βλ. Πίνακα 1).

Πίνακας 1.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΦΙΞΕΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΩΝ ΙΟΝΙΟΥ

(Αεροδρόμια Π.Ι.Ν. & Ακτίου Πρεβέζης *).

3μήνου Ιουνίου – Αυγούστου και 4μήνου Ιουνίου – Σεπτεμβρίου

• Το αεροδρόμιο Ακτίου εξυπηρετεί και τον τουρισμό της Λευκάδας

2^ον. Τουριστική Μονοκαλλιέργεια & το διαχρονικό 3πτυχο ΘΑΛΑΣΣΑ-ΗΛΙΟΣ-ΑΜΜΟΣ 

Στην Κέρκυρα ο Τουρισμός αναπτύχθηκε άναρχα, τις δεκαετίες μετά το 1970, χωρίς κανένα εθνικό και τοπικό στρατηγικό σχέδιο, χωρίς τις απαραίτητες τουριστικές υποδομές και χωρίς καμία πρόβλεψη για σύνδεση του τουρισμού με τον πρωτογενή τομέα, αλλά και με τα ιστορικά και πολιτιστικά της αποθέματα. Κύριο χαρακτηριστικό, της άναρχης ανάπτυξης, ό,τι ζητούσε η ζήτηση και βόλευε… τους διακινητές του τουρισμού, δηλαδή τους μεγάλους και μικρούς tour operators, χτιζόταν, ή μετασχηματιζόταν σε τουριστικό κατάλυμα, ανεξέλεγκτα, και πολλές φορές με ολική χρηματοδότηση, αρκεί να έβλεπε… θάλασσα!

Σ΄ αυτά τα πλαίσια, εγκαταλείπεται, σιγά – σιγά, αλλά σταθερά, ο πρωτογενής τομέας, και κυρίως ο ελαιώνας, και το ανθρώπινο δυναμικό προσκολλάται στον τουρισμό, που πρόσφερε αφενός εργασία και συνεπώς εισόδημα με καλλίτερες συνθήκες, και αφετέρου ευκαιρίες για επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα, σε όλη την παραλιακή ζώνη του νησιού και στην πόλη. Αυτό το τελευταίο είναι εμφανέστατο παντού στην Κέρκυρα, με την υπερ-πληθώρα καταστημάτων εστίασης, αναψυχής, τουριστικών ειδών κλπ που αυξάνονται κάθε νέα χρόνο, σε πείσμα… όσων διαμαρτύρονται ότι οι τουρίστες δεν αφήνουν φράγκο στο νησί…, και ομνύουν στους «λίγους και ποιοτικότερους», που ξοδεύουν περισσότερα! Δεν λένε όμως, σε πόσους και σε ποιους θα διοχετεύονταν «τα περισσότερα λεφτά, των λίγων και καλών»!

Ωστόσο, ο Τουρισμός -με τα θετικά και τα αρνητικά του στοιχεία- αποτελεί τον κύριο τροφοδότη της τοπικής οικονομίας, με τεράστια συμβολή στο τοπικό ΑΕΠ, αφού σχεδόν κάθε επιχειρηματική – οικονομική δραστηριότητα συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό.

(Σχετική μελέτη έχει αποδείξει ότι ο Τουρισμός συμβάλλει κατά 72,5% στο ΑΕΠ της Π.Ι.Ν.!).

Αξίζει να τονιστεί ότι σε επίπεδο χώρας, στην κατάσταση αυτή προστέθηκαν τα τελευταία 20 περίπου χρόνια, με αποκορύφωμα την περίοδο των Μνημονίων, η αποβιομηχάνιση, η αδυναμία χρηματοδότησης βασικών έργων υποδομών και υπηρεσιών στην περιφέρεια και τα νησιά, η βίαιη αύξηση της ανεργίας και της φτωχοποίησης μεγάλων ομάδων πληθυσμού, με αποτέλεσμα την γρήγορη εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα, κυρίως στα νησιά και όχι μόνο, με το ανθρώπινο δυναμικό να προσφεύγει στην μετανάστευση, (είτε, προς τις μεγάλες πόλεις και τα νησιά, στο εσωτερικό, εντασσόμενο κυρίως στον τουρισμό, είτε στο εξωτερικό, με το περίφημο brain drain, αναζητώντας καλλίτερες συνθήκες εργασίας και αμοιβών.

Η μονοκαλλιέργεια του Τουρισμού, στηρίχθηκε, στο τρίπτυχο «ΘΑΛΑΣΣΑ, ΗΛΙΟΣ, ΑΜΜΟΣ». Στα περίφημα τρία S, (Sea, Sun, Sand). Ένα ελκυστικό χαρακτηριστικό του τουριστικού της προϊόντος, που προσελκύει τουρίστες από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο. Μάλιστα, το τρίπτυχο αυτό, συνδυαζόμενο με τη φυσική ομορφιά του νησιού, το ιστορικό και πολιτιστικό του απόθεμα, την οικιστική αρχιτεκτονική του και την γαστρονομική του ιδιαιτερότητα, έφερε στην Κέρκυρα τους «καλούς» τουρίστες, των δεκαετιών του ΄60 και του ΄70, εξασφαλίζοντας στους εμπλεκόμενους με τη φιλοξενία και την εν γένει εξυπηρέτησή τους πολύ ικανοποιητικό εισόδημα. Το γεγονός αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τους Κερκυραίους και ούτε από τους μεγάλους διακινητές του τουρισμού, ((tour operators),  με αποτέλεσμα την γρήγορη ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού, που παρήγαγε και παράγει οφέλη σε πολύ περισσότερους, με αρνητικές όμως επιπτώσεις σε πολλούς τομείς, όπως αυτές καταγράφονται ανωτέρω.

Ωστόσο, υπό την πίεση που ασκεί η μαζικότητα και οι παρενέργειές της, τόσο στο ανθρωπογενές περιβάλλον, όσο και στο φυσικό, και όχι μόνο, πολλοί άρχισαν να προσανατολίζονται στον θεματικό τουρισμό ή στις ειδικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού, στα πλαίσια της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης. Παρά ταύτα, η μετάβαση σ αυτό που ονομάζεται ποιοτικός τουρισμός, ή και θεματικός, δηλαδή τουρίστες υψηλού οικονομικού επιπέδου, εξατομικευμένου ενδιαφέροντος και ιδιαίτερων ευαισθησιών για το φυσικό και ιστορικό περιβάλλον, παραμένει ζητούμενο και υπό τις παρούσες συνθήκες πολύ δύσκολα επιτεύξιμο.

Ειρήσθω εν παρόδω…, το φαινόμενο, πενήντα τζιπ ή σαράντα «γουρούνες» και εξήντα ποδηλάτες να εκδράμουν από την πόλη προς τον ορεινό όγκο του νησιού, μάλλον δεν παραπέμπει σε ποιοτικό τουρισμό…

3^ον. Ιεράρχηση Τουριστικών Αγορών, με βάση τις αφίξεις στο αεροδρόμιο, το 2024.  

1^η η Αγγλική αγορά με 730.323 αφίξεις και 37,25% επί συνολικών αφίξεων 1.960.197

2^η η Γερμανική, με 340.021 και 17,34% επί των συνολικών.

3^η η Ιταλική, με 180.955 και 9,24%, αντίστοιχα.

4^η η Πολωνική, με 131.793 και 6,73%,

5^η η Γαλλική με 110.404 και 5,64%.

Οι πέντε αυτές, κύριες, αγορές αντιπροσωπεύουν το 76,15% των συνολικών διεθνών αφίξεων του αεροδρομίου.

Στην Κατάταξη ακολουθούν οι μεσαίες αγορές, με αφίξεις από 30.000 έως 64.000, στις οποίες περιλαμβάνονται, η αγορά της Τσεχίας με 64.046, του Βελγίου με 37.354, της Ουγγαρίας με 37.118, της Ολλανδίας με 37.088, της Αυστρίας με 35.823 και της Ιρλανδίας με 30.043.

Οι αγορές αυτές, αντιπροσωπεύουν το 12,33% των συνολικών.

Τέλος, υπάρχει μία σειρά αγορών, που κινείται σταθερά και αυξητικά τα τελευταία χρόνια, οι οποίες θεωρώ ότι χρειάζεται να προσεχθούν περισσότερο από τους αρμόδιους φορείς. Ως τέτοιες είναι η Ελβετική, με 29.975 αφίξεις, η αγορά του Ισραήλ με 29.685, η Ρουμανική με 28.080 και η Ισπανική με 22.907.

Σημείωση: με μικρές διαφοροποιήσεις καταγράφεται η ίδια κατάταξη των τουριστικών αγορών στα υπόλοιπα 3 αεροδρόμια του Ιονίου. (βλ. Β΄Μέρος)

Τέλος Α΄ Μέρους.