Οικονομικό Επιμελητήριο: Ερωτήματα για την εφαρμογή του άρθρου 17 του ν.27/1975 (Δήλωση Φόρου Πλοίων δεύτερης κατηγορίας)

Επιστολή προς τον Υφυπουργό Οικονομικών κ. Χρ. Δήμα και τον Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. κ. Γ. Πιτσιλή από το Οικονομικό Επιμελητήριο Ιονίων.

Αναλυτικά:

Ερωτήματα για την εφαρμογή του άρθρου 17 του ν.27/1975 (Δήλωση Φόρου Πλοίων δεύτερης κατηγορίας).

Αξιότιμοι κ. Υφυπουργέ Οικονομικών, κ. Διοικητή ΑΑΔΕ,

Ως γνωστόν, ο ν.27/1975 είναι ένας ΕΙΔΙΚΟΣ (και ΕΥΝΟΪΚΟΣ) φορολογικός νόμος για την ανάπτυξη εν γένει της εμπορικής ναυτιλίας. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι ΜΟΝΟΝ για τα πλοία & πλοιάρια που υπάγονται στον νόμο αυτό (όχι για άλλες κατηγορίες σκαφών κατώτερες αυτών – άρθρα 1 & 3), εξαντλείται η φορολογική τους υποχρέωση και απαλλάσσονται από πάσης φύσης φόρο εισοδήματος. Αυστηρή δε προϋπόθεση για την υπαγωγή των πλοίων & πλοιαρίων στον ν.27/1975 είναι η άσκηση ναυτιλιακής επαγγελματικής δραστηριότητας. Τούτο διευκρινίζεται ρητά και από την Εγκύκλιο Υπ. Οικ. 32/1975 στην παράγραφο 2 αυτής ( … Κατά ταύτα, απαραίτητοι προϋποθέσεις διά την υπαγωγήν σκάφους τινός είς τήν είδικήν φορολογίαν των πλοίων είναι ή Ικανότης αυτού προς θαλασσοπλοίαν, ελληνική σημαία τού πλοίου και χρησιμοποίησις τούτου προς άσκησιν ναυτιλιακής έπιχειρήσεως … ), στην οποία και ρητώς αναφέρεται επιπλέον ότι δεν υπάγονται στις διατάξεις του εν λόγω νόμου πλοία που χρησιμοποιούνται προς ψυχαγωγία των ιδιοκτητών τους ( … Τονίζεται ότι αί θαλαμηγοί αί χρησιμοποιούμενα προς ψυχαγωγίαν τών ιδιοκτητών τούτων, δέν εμπίπτουν εις τήν ώς άνωτέρω διδομένην εννοίαν τών πλοίων διά τήν έφαρμογήν τού Ν. 27/1975, δι’ ό και δέν υπόκεινται εις τήν δ’ αύτού προβλεπομένην είδικήν φορολογίαν, άσχέτως έάν φέρουν τήν έλληνικήν σημαίαν … ). Κατά συνέπεια, ο ν.27/1975 αναφέρεται ΜΟΝΟΝ σε ΠΛΟΙΑ & ΠΛΟΙΑΡΙΑ δια των οποίων ασκείται ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ και ΟΧΙ σε τέτοια που χρησιμοποιούνται προς αναψυχή ή ψυχαγωγία των ιδιοκτητών τους (ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΑΜΙΓΩΣ). Άλλωστε και στην Α.1102/2023 και στο άρθρο 7 παράγραφος 1, αναφέρεται ρητώς ότι «η απόφαση αυτή ισχύει για την εκμετάλλευση των πλοίων δεύτερης κατηγορίας από το φορολογικό έτος 2023 και μετά».

Με τις διατάξεις του άρθρου 41 παράγρ.3 του ν.3182/2003 καταργήθηκε το άρθρο 9 του ν.438/1976 και επιπλέον, στις διατάξεις του άρθρου 41 παράγρ.1 του ν.3182/2003 αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι, ο φόρος που επιβάλλεται στα ιδιωτικά πλοία αναψυχής ορίζεται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 12 του ν.27/1975. Να υποθέσουμε εδώ, από την στιγμή που δεν υπήρξε καμία αλλαγή στον ν.27/1975 ούτε και στις ερμηνευτικές διατάξεις της Εγκυκλίου Υπ. Οικ. 32/1975, ότι η διάταξη του νόμου αυτού (όπως και του καταργηθέντος) ενέτασσε τα συγκεκριμένα πλοία στον ν.27/1975 εφ’ όσον τα ως άνω πλοία αποτελούσαν αντικείμενο μίσθωσης ή ναύλωσης προς άσκηση από τρίτο επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως προβλέπεται σχετικά στον ν.27/1975.

Μέχρι και την τροποποίηση του άρθρου 12 του ν.27/1975, με τον ν.4646/2019, σε κανένα σημείο του ν.27/1975 δεν αναφερόταν η έννοια του Ιδιωτικού/Επαγγελματικού Πλοίου Αναψυχής. Με την ως άνω τροποποίηση δε του άρθρου 12 του νόμου αυτού, που εξειδικεύτηκε περαιτέρω η φορολογική επιβάρυνση ανά κατηγορία πλοίου Β κατηγορίας, τότε εισήχθη η έννοια του Ιδιωτικού Πλοίου Αναψυχής παράλληλα με την έννοια του Επαγγελματικού Πλοίου Αναψυχής, προφανώς για να υποδηλώσει την ίδια εκμετάλλευση πλοίου και την από τρίτο εκμετάλλευση μέσω μίσθωσης / ναύλωσης ιδιωτικών πλοίων, πράγμα απόλυτα σύμφωνο με τις διατάξεις του ν.27/1975 (άρθρο 4).

Στις διατάξεις του ν.27/1975 υπάγονται περιοριστικά και αυστηρώς μόνον τα πλοία και πλοιάρια , που ανήκουν αποκλειστικώς στο Ελληνικό Νηολόγιο και όχι άλλες κατηγορίες πλωτών μέσων κατώτερες αυτών (άρθρα 1,3,4 ν.27/1975 – Εγκύκλιος Υπ. Οικ. 32/1975 άρθρο 2). Τα σκάφη της κατηγορίας αυτής ΝΗΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ. Σύμφωνα δε με τον ΚΙΝΔ & ΚΔΝΔ, πέραν των ως άνω πλωτών μέσων, υπάρχουν σκάφη κατώτερων κατηγοριών (μικρότερα των πλοιαρίων), αυτά που χαρακτηρίζονται λέμβος ή βάρκα και τα βοηθητικά ναυπηγήματα. Τα σκάφη της κατηγορίας αυτής ΛΕΜΒΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ στους κατά τόπους λιμένες και δεν υπόκεινται στις διατάξεις του ν.27/1975.

Η εξειδίκευση που εισήγαγε το άρθρο 12 του ν.27/1975 περί πλοίων Β κατηγορίας με τις διατάξεις του ν.4646/2019, στις επιμέρους κατηγορίες των σκαφών που περιλαμβάνονται χρησιμοποιείται η φράση «πλοίο» (επαγγελματικό / ιδιωτικό πλοίο αναψυχής) και όχι αόριστα σκάφος ή πλωτό μέσο ή ειδικότερα βάρκα ή λέμβος ή άλλο και αυτό γιατί ο ν.27/1975 είναι ειδικός και ευνοϊκός φορολογικός νόμος, δεν περιλαμβάνει και δεν μπορεί να περιλάβει κάθε πλωτό μέσο.
Τα αμιγώς ιδιωτικά σκάφη αναψυχής (πλοία-πλοιάρια-βάρκες-λέμβοι κλπ) λόγω κατοχής και χρόνου χρήσης από τον ιδιοκτήτη τους, φορολογικώς υπάγονται έμμεσα στις διατάξεις του ν.4172/2013 μέσω της δαπάνης αγοράς και του ετήσιου τεκμηρίου διαβίωσης βάσει μέτρων μήκους του σκάφους και επιπλέον υπάγονται στον φόρο πολυτελούς διαβίωσης του άρθρου 44 του ν.4111/2013 όσα έχουν μήκος άνω των 5 μέτρων, πλέον κάποιων άλλων εισφορών (Τέλη πλόων, ΤΕΠΑΗ). Αν για οποιονδήποτε λόγο και με οποιονδήποτε τρόπο είχαν υπαχθεί νομοθετικά στις διατάξεις του ν.27/1975 με τις μέχρι σήμερα τροποποιήσεις του, τότε θα έπρεπε ήδη να έχει αφαιρεθεί η αναγραφή των ιδιωτικών σκαφών αναψυχής από το έντυπο Ε1 της δήλωσης ΦΕ φυσικών προσώπων και φυσικά να έχει καταργηθεί και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης.

Με τον ν.5036/2023 αντικαταστάθηκε το άρθρο 17 του ν.27/1975 (Υποβολή δήλωσης και καταβολή του φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας). Στην παράγραφο 1 του νέου άρθρου 17 εισάγεται η έκφραση «νηολόγιο ή λεμβολόγιο / Βιβλίο Εγγραφής Μικρών Σκαφών (ΒΕΜΣ)» η οποία έχει δημιουργήσει πλείστα ερωτήματα και αμφιβολίες – αμφισβητήσεις.
Κατά πρώτον, η έκφραση «λεμβολόγιο ή ΒΕΜΣ» είναι κατά παρέκκλιση των βασικών άρθρων του ν.27/1975 (άρθρα 1 & 4) που αναφέρονται ρητά και μόνον σε νηολόγιο.
Κατά δεύτερον, δημιουργούνται αμφιβολίες για το εάν εντάσσονται «έμμεσα» στον φόρο πλοίων και τα λεμβολογημένα κλπ σκάφη, από την στιγμή που κάτι τέτοιο το αποκλείουν τα βασικά άρθρα του νόμου που αναφέρονται μόνον σε νηολογημένα πλοία & πλοιάρια.
Κατά τρίτον, εγείρονται νομικής φύσεως σοβαρά ζητήματα, ως προς το κατά πόσον με μία παρέκκλιση του νόμου σε άρθρο του που αφορά την υποβολή της δήλωσης, επεκτείνεται «έμμεσα» η εφαρμογή του, χωρίς την τροποποίηση των βασικών του άρθρων 1 & 4, ώστε να συμπεριληφθεί νομοτύπως στα επίμαχα αυτά άρθρα η όποια επέκταση του.

Η έκδοση της Α.1102/2023 Διοικητή ΑΑΔΕ, για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 17 του ν.27/1975, έχει ήδη πάρει παρατάσεις από την αρχική ημερομηνία εφαρμογής της (Μάρτιος 2024), με τελευταία την 26/9/2024. Με την ως άνω απόφαση, δεν καθίσταται σαφές εάν όλα τα λεμβολογημένα σκάφη υπάγονται πλέον στο ν.27/1975 και όχι στον ν.4172/2013 που υπάγονταν μέχρι σήμερα, αφού δεν περιέχει καμία αναφορά για την δήλωση του εν λόγω εισοδήματος στον κωδικό των απαλλασσόμενων εισοδημάτων για τα οποία έχει εξαντληθεί η φορολογική υποχρέωση, με αποτέλεσμα όλες οι φορολογικές δηλώσεις του ΦΕ 2023 των σκαφών αυτής της κατηγορίας να έχουν ήδη υποβληθεί με το καθεστώς του ν.4172/2013 όπως και τα προηγούμενα χρόνια. Επιπλέον, αν και με έμμεσο τρόπο όντως, όλα τα πλωτά σκάφη (πλοία, πλοιάρια, λέμβοι, βάρκες, βοηθητικά ναυπηγήματα και λοιπά) υπάγονται πλέον στις διατάξεις του ν.27/1975, τότε ο συγκεκριμένος νόμος από «Περί φορολογίας πλοίων» μετατρέπεται σε «Περί φορολογίας παντός πλωτού μέσου», με αποτέλεσμα, να παραμένει ευνοϊκός μεν για τα πλοία και πλοιάρια, άκρως επιβαρυντικός δε για όλες τις κατώτερες κατηγορίες σκαφών (λέμβοι, βάρκες, βοηθητικά ναυπηγήματα και λοιπά) που υπάγονταν μέχρι σήμερα στον ν.4172/2013.
Η βάση επιβολής φόρου του άρθρου 12 παράγρ.1 του ν.27/1975 είναι οι ΚΟΧ και όχι τα μέτρα του πλοίου. Σε όλα τα νηολογημένα πλοία υπάρχει η ανάλογη ένδειξη στην άδεια εκτέλεσης πλόων του σκάφους. Στα λεμβολογημένα σκάφη (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων) δεν υπάρχει τέτοια ένδειξη παρά μόνον οι διαστάσεις του σκάφους στην άδεια εκτέλεσης πλόων. Η διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 3 της Α.1102/2023 περί επιβολής ελαχίστου ποσού φόρου 200,00 € αν δεν υπάρχει ένδειξη ΚΟΧ (πολύ μικρά σκάφη), είναι εκτός της εξουσιοδοτικής διάταξης του άρθρου 17 παράγρ.9 του ν.27/1995, καθότι δεν αναφέρεται τέτοια περίπτωση στο άρθρο 12 παράγρ.1 του ν.27/1975. Επίσης, η ίδια ως άνω διάταξη περί επιβολής ελάχιστου ποσού φόρου 200,00 € για σκάφη από 1 έως και 127,92 ΚΟΧ, είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για τα μικρά σκάφη και αντιβαίνει τις συνταγματικές αρχές περί αναλογικότητας της φορολογικής επιβάρυνσης.

Αξιότιμοι κ. Υφυπουργέ Οικονομικών, κ. Διοικητή ΑΑΔΕ,

Με βάση τα προαναφερθέντα, με αφορμή και ζητήματα που έχουν προκύψει με τις κατά τόπους Δ.Ο.Υ και Λιμενικές Αρχές που ζητούν (κατόπιν προφορικών εντολών όπως έχει ειπωθεί) σε μεταβιβάσεις μικρών σκαφών (ιδιωτικών & επαγγελματικών) να πληρωθεί ο φόρος πλοίων του άρθρου 12 του ν.27/1975 (ενδεχόμενα και αναδρομικά από το φορολογικό έτος 2020), επιπλέον δε και εν όψει της εφαρμογής της Α.1102/2023 από την 26/9/2024, τίθενται τα παρακάτω ουσιώδη ζητήματα – ερωτήματα που χρήζουν άμεσης διευκρίνησης.
Εντάσσονται ναι ή όχι όλα τα επαγγελματικά σκάφη (νηολογημένα – λεμβολογημένα/ΒΕΜΣ) στον ν.27/1975 και βάσει ποιών ουσιαστικών διατάξεων, από την στιγμή που δεν έχει επέλθει καμία αλλαγή στα βασικά και καταστατικά άρθρα 1 & 3 του νόμου.
Εντάσσονται ναι ή όχι όλα τα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής (νηολογημένα – λεμβολογημένα/ΒΕΜΣ) στον ν.27/1975 και βάσει ποιών διατάξεων, από την στιγμή που τόσο στον ίδιο τον νόμο όσο και στην ερμηνευτική του Εγκύκλιο Υπ. Οικ. 32/1975 αλλά και στην Α.1102/2023, αναφέρεται ρητώς ότι αυτός αφορά στην εκμετάλλευση πλοίου και όχι την ιδιωτική του χρήση.