Έργα ελέω… Ιδρύματος Πειραιώς

Μνημείο η Κέρκυρα, ενταγμένη στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco. Το ειρωνικό της διαπίστωσης δεν χρειάζεται επεξήγηση. Η εικόνα κατάρρευσης εμφανής. Στη Βενετσιάνικη Κρήνη στο Κομπίτσι, σε τμήματα του Νέου Φρουρίου που χρειάζονται άμεση παρέμβαση, στον Φοίνικα, στο Μουσείο Γιαλλινά, στο Αχίλλειο που η εικόνα του ήρθε εσχάτως να προστεθεί στα κακά της μοίρας μας, στην εγκατάλειψη της Παλιάς Πόλης.
Η λέξη «άμεση» είναι η λέξη-κλειδί. Οι απαραίτητες παρεμβάσεις έπρεπε να είχαν γίνει χθες, εσπευσμένα, κατά προτεραιότητα. Αναλογιζόμενοι ότι αυτό το μνημείο-πόλη, η ιδιαίτερη πολιτιστική και αρχιτεκτονική κληρονομιά και το ιστορικό υπόβαθρο καθιστούν την Κέρκυρα πόλο έλξης για επισκέπτες, είναι αντιληπτό το μέγεθος της ζημίας που προκαλείται όχι μόνο στον πολιτισμό και την ιστορία αλλά και στην τουριστική οικονομία.

Βρες τη διαφορά: Από το Ν. Φρούριο στην Βενετσιάνικη Κρήνη
Τα αργά, εκνευριστικά αργά αντανακλαστικά του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και των εδώ αυτοδιοικητικών δομών για τα απαραίτητα έργα σε μνημεία και πολιτιστικούς χώρους της Κέρκυρας, είναι γνωστά. Όλοι έχουμε απελπιστεί, κατά καιρούς, με τους ρυθμούς χελώνας σε όποιο έργο έχει ανακατευτεί το ΥπΠΟ.
Την Παρασκευή δύο ειδήσεις ήρθαν να πιστοποιήσουν ότι τα αργά αντανακλαστικά στα έργα πολιτισμού μπορούν να γίνουν απείρως γρηγορότερα αν υπάρχει ενδιαφέρον από ιδιώτη, Ίδρυμα, επενδυτή…
Για το Νέο Φρούριο ο λόγος και τις σωστικές παρεμβάσεις στον Προμαχώνα των Επτά Ανέμων ο λόγος, όπου υπάρχει επί χρόνια το ενδιαφέρον του Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς. Και από την άλλη η μη ανταπόκριση στη διάσωση της Βενετσιάνικης Κρήνης στο Κομπίτσι, που καταρρέει μέρα με τη μέρα.

Στους Επτά Ανέμους..
Ήταν Γενάρης του 2022 όταν η Υπουργός Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε περιχαρής ότι «μετά τη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου επί των μελετών για την αποκατάσταση του Προμαχώνα των «Επτά Ανέμων», η συνολική ανάδειξη και αξιοποίηση των οχυρώσεων αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού».
Όχι όλων των οχυρώσεων πάντως. Μόνο του Προμαχώνα των Επτά Ανέμων και μόνο στο Νέο Φρούριο. Έτσι βρέθηκε η χρηματοδότηση και στις 10/3/2023 αναρτήθηκε στη Διαύγεια η απόφαση ένταξης του έργου «Sub.3.16 Στερέωση και αποκατάσταση του Προμαχώνα Επτά Ανέμων στο Νέο Φρούριο Κέρκυρας» (κωδικός ΟΠΣ ΤΑ 5203011) στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Οι εργασίες, βάσει της απόφασης, έχουν ήδη ξεκινήσει από τον Μάιο του 2023 και αναμένεται να ολοκληρωθούν το Δεκέμβριο του 2025.

Τι περιλαμβάνει το έργο
Το προτεινόμενο έργο αφορά στη στερέωση και αποκατάσταση του νότιου τείχους του Προμαχώνα των Επτά Ανέμων στο Νέο φρούριο, το οποίο βρίσκεται Βορειοδυτικά των δυτικών οχυρώσεων της Παλαιάς Πόλης. Με την πάροδο των αιώνων κυρίως η δράση γεωλογικών φαινομένων σε συνδυασμό με φυσικά φαινόμενα (βροχόπτωση, σεισμοί), οι ατμοσφαιρικοί παράγοντες αλλά και ο ανθρωπογενής παράγοντας, δημιούργησαν μία σειρά προβλημάτων που αλληλοεπέδρασαν μεταξύ τους, δημιουργώντας περίπλοκες βλάβες στην εικόνα, στη γεωμετρία, αλλά και στη φέρουσα ικανότητα της κατασκευής. Η κατάρρευση του ανώτερου τμήματος του τείχους του προμαχώνα οφείλεται στις πλάγιες δυνάμεις που ασκεί το έδαφος λόγω των επιχώσεων, δημιουργώντας ανατρεπτικές δυνάμεις.
ΥΠΟΕΡΓΟ 1: Οι εργασίες που θα εκτελεστούν είναι συνοπτικά οι εξής: Τοποθέτηση ικριωμάτων και ανυψωτικών διατάξεων, απομάκρυνση επιχώσεων, δημιουργία ηπιότερων κλίσεων, εκσκαφές και διαμόρφωση προσωρινού ορύγματος τμηματικά μεταξύ των αντηρίδων έως τη στάθμη πριν από τη θεμελίωση (περίπου 1μ), καθαίρεση και ανάκτηση του ετοιμόρροπου τμήματος που ευρίσκεται δυτικά, ανάκτηση του τείχους έως το ανατολικό άκρο με ισχυρό κονίαμα υψηλής αντοχής, εφαρμογή ενεμάτων στις περιοχές επαφής παλαιών και νέων τοιχοποιιών, ενίσχυση και αποκατάσταση υπαρχουσών αντηρίδων, σύνδεση τοιχοποιίας και αντηρίδων με τοποθέτηση ανοξείδωτων αγκυρίων, κατασκευή μόνιμων αποστραγγιστικών οπών παράλληλα με τις εκσκαφές, τοποθέτηση καννάβου εδαφοηλώσεων, κατασκευή εξυγιαντικής στρώσης πάχους 1m στη βάση του οπλισμένου επιχώματος, κατασκευή οπλισμένου επιχώματος από κατάλληλα υλικά, επένδυση όψης οπλισμένου επιχώματος με τοίχο από συρματοκιβώτια, εφαρμογή αυτοδιατρηόντων αγκυρίων (self-drilling), εφαρμογή τρισδιάστατου γεωσυνθετικού πλέγματος, κατασκευή συστήματος αποστράγγισης ομβρίων πίσω από την εσωτερική ανακτισμένη παρειά του τείχους.
ΥΠΟΕΡΓΟ 2:«Εποπτεία εκσκαφικών εργασιών και ανασκαφική διερεύνηση» Εποπτεία εκσκαφικών εργασιών και πραγματοποίηση ανασκαφικής έρευνας περιμετρικά στη βάση των αντηρίδων του προμαχώνα στο χώρο αποκατάστασής του.
Φορέας ευθύνης είναι το Υπουργείο Πολιτισμού και υλοποίησης η Δ/νση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 2.528.200 ευρώ.

Προσέλαβαν προσωπικό
Έγιναν και οι απαραίτητες προσλήψεις για το υποέργο 2, και συγκεκριμένα με τρίμηνες συμβάσεις για την ανασκαφική έρευνα και τις εκσκαφικές εργασίες. Οι τρίμηνες συμβάσεις μάλιστα που έληξαν ανανεώθηκαν για ακόμη ένα τρίμηνο. Στο διάστημα από τον Αύγουστο έως και σήμερα δεν έχει εκτελεστεί καμία άλλη εργασία.

Για την πρόσβαση στο Μουσείο Τυπογραφίας!
Δεν είναι όμως τυχαία η επιλογή να ενταχθεί το έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ή μάλλον δεν είναι τυχαία η επιλογή να ενταχθεί μόνο το νότιο τμήμα του Προμαχώνα των Επτά Ανέμων σε χρηματοδότηση, όταν υπάρχουν κι άλλα τμήματα του Νέου Φρουρίου που χρειάζονται άμεση αναστήλωση και μάλιστα κάποια παρουσιάζουν ορατό κίνδυνο κατάρρευσης.
Όπως αποκαλύπτεται από την «μελέτη του Μουσείου της Ελληνικής Τυπογραφίας στο Νέο Φρούριο της Κέρκυρας» για λογαριασμό του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, «προϋπόθεση για μια νέα πρόσβαση στο Νέο Φρούριο και το Μουσείο Τυπογραφίας είναι η στερέωση και μερική αναστήλωση των τειχών, όπως και η σταθεροποίηση τεχνητών εδαφικών πρανών… Στην περιοχή του νέου τείχους του Προμαχώνα των Επτά Ανέμων απαιτείται δραστική επέμβαση, γιατί τμήμα του εναπομείναντος τείχους είναι ετοιμόρροπο, σε μικρή απόσταση από τη θέση του πρώτου ανελκυστήρα ανόδου προς την ξηρά τάφρο» (!!)

Κι η Βενετσιάνικη Κρήνη…
Κι από την άλλη μεριά η Βενετσιάνικη Κρήνη στο Κομπίτσι. Χωρίς επενδυτικό ενδιαφέρον, χωρίς Ίδρυμα να τη στηρίζει, καταρρέει εδώ και δύο χρόνια.
Το θέμα έφερε πάλι στην επικαιρότητα ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Αλέκος Αυλωνίτης, ο οποίος την φωτογράφισε στη σημερινή αποκαρδιωτική κατάσταση, επισημαίνοντας ότι «είναι απαράδεκτος ο εμπαιγμός των Κερκυραίων για τις περίφημες μελέτες που η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπόσχεται από το 2021».

Μήπως σωθεί…
Στην (ιδιαίτερα αιχμηρή) ανακοίνωσή του, ο κ. Αυλωνίτης αναφέρει: «Η Βενετσιάνικη Κρήνη στο Κομπίτσι συνεχίζει να καταρρέει, αναμένοντας να υλοποιηθούν οι υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν στο ελάχιστο.
Απαράδεκτος ο συνεχής εμπαιγμός των Κερκυραίων για τις περίφημες “μελέτες” που η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπόσχεται από το 2021.
14 Οκτωβρίου 2021: Τμήμα της Βενετσιάνικης Κρήνης καταρρέει λόγω της κακοκαιρίας «Μπάλος».
21 Οκτωβρίου 2021: Επτά μέρες μετά τις καταστροφές, ο βουλευτής Αλέξανδρος Αυλωνίτης καταθέτει ερώτηση στη Βουλή για την άμεση αποκατάσταση των ζημιών.
15 Νοεμβρίου 2021: Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απαντώντας στην ερώτηση, υποστηρίζει ότι είναι σε εξέλιξη η ανάθεση των αναγκαίων μελετών με χρηματοδότηση από πιστώσεις του Υπουργείου για τη διάσωση του μνημείου.
2 Νοεμβρίου 2022: Ο βουλευτής Αλέξανδρος Αυλωνίτης επισκέπτεται εκ νέου την Βενετσιάνικη Κρήνη και διαπιστώνει επιπρόσθετα προβλήματα στο μνημείο (π.χ. περαιτέρω κατάρρευση του βόρειου πρανούς). Παρά τις διαβεβαιώσεις οι μελέτες όχι μόνο δεν είναι σε εξέλιξη, όπως ισχυρίστηκε η κα. Μενδώνη, αλλά δεν έχουν καν ανατεθεί!
28 Μαρτίου 2023: Ενόψει βουλευτικών εκλογών ο κυβερνητικός βουλευτής κ. Γκίκας θυμάται ότι υπάρχει Βενετσιάνικη Κρήνη. Την επισκέπτεται, φωτογραφίζεται και ανακοινώνει εκ νέου όσα είχε υποσχεθεί και η Μενδώνη πριν από ενάμιση χρόνο.
“Θα συμβασιοποιηθεί τις επόμενες ημέρες η μελέτη αναστήλωσης και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρωθεί σε τρεις μήνες”, είπε αποκαλύπτοντας την απίστευτη κοροϊδία και την αδιαφορία για το μνημείο.
2 Ιανουαρίου 2024: Στον απολογισμό του ο κ. Γκίκας μας προκαλεί. Χρηματοδοτήθηκε, λέει, από το Υπ. Πολιτισμού η μελέτη για τη Βενετσιάνικη Κρήνη. Αν ισχύουν στο ελάχιστο όσα υποστηρίζει, πότε σκοπεύει η Κυβέρνηση να υλοποιήσει τις μελέτες που πλήρωσε και να προχωρήσει σε σωστικές παρεμβάσεις στο μνημείο;».
Και καταλήγει αναφέροντας ότι η εικόνα που σήμερα παρουσιάζει το μνημείο είναι άκρως αποκαρδιωτική και «οι υποσχέσεις, πανομοιότυπες και χρονίζουσες, που αποδεικνύεται ότι δόθηκαν μόνο για προεκλογικούς σκοπούς, η κοροϊδία του κερκυραϊκού λαού και η εγκατάλειψη των μνημείων και της ιστορικής μνήμης δεν μπορούν να συνεχιστούν. Το θέμα της Βενετσιάνικης Κρήνης στο Κομπίτσι θα έρθει και πάλι στη Βουλή, με ερώτηση, αναζητώντας μέσω του κοινοβουλευτικού ελέγχου ουσιαστικές απαντήσεις και λύσεις».