Ώρα μηδέν για του Δεσύλλα!

Μπροστά από την πόρτα του πάλαι ποτέ εργοστασίου Δεσύλλα, καλεί τους Κερκυραίους την Κυρικαή το πρωί ο Πολιτιστικός σύλλογος Γαρίτσας σε “πολιτιστική και διεκδικητική εκδήλωση”, όπως αναφέρει, προκειμένου η έκτασης των 37.647τ.μ. να περάσει στην ιδιοκτησία του Δήμου και στην χρήση των πολιτών. Πριν από μερικές ημέρες άλλωστε, ο δήμαρχος Στ. Πουλημένος ο οποίος έχει πάρει από την αρχή θέση υπέρ της απόκτησης του χώρου, συναντήθηκε με στελέχη της Πειραιώς που κατέχει την ιδιοκτησία του…

Η συνάντηση είχε γίνει με αντιπροσωπεία διευθυντικών στελεχών της Τράπεζας Πειραιώς όπου, σύμφωνα με τον κ. Πουλημένο, μεταξύ των θεμάτων ήταν και το ενδιαφέρον του Δήμου για την απόκτηση του κτήματος – εργοστασίου Δεσύλλα, για το οποίο μάλιστα προανήγγειλε ότι θα υπάρξει και συνέχεια στις ενέργειές του!
Ο κ. Πουλημένος είχε δηλώσει από τα τέλη του Γενάρη στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι στο πλαίσιο των προπαρασκευαστικών του ενεργειών, θα κάνει κρούση διερεύνησης και στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αλλά και στις εμπορικές τράπεζες για τη δυνατότητα άντλησης ενός δανείου.
Μάλιστα, σε συνεργασία που είχε με την οικονομική υπηρεσία, διαπίστωσε ότι η δανειοληπτική ικανότητα του Δήμου επιτρέπει να γίνει μια τέτοια αγορά μέσω δανείου, ακόμα περισσότερο με τη σύναψη μακροχρόνιου δανεισμού εικοσαετίας όπου θα είναι ιδιαίτερα εύκολη η αποπληρωμή.

Η εκδήλωση των κατοίκων

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον χώρο εκδηλώσεων του άλσους Ανεμόμυλου, απέναντι από την είσοδο του εργοστασίου Δεσύλλα στις 11:30 π.μ. Εκεί, θα υπάρξει ενημέρωση για την βιομηχανική και εργατική ιστορία των 150 χρόνων του εργοστασίου: “Τα 15.000 τ.μ. κτηρίων και τα 16.000 τ.μ. ελεύθερου χώρου του εργοστασίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποικιλοτρόπως προς όφελος των κατοίκων της πόλης μας. Ταυτόχρονα, θέλουμε να δηλώσουμε απερίφραστα την αντίθεσή μας στην τσιμεντοποίηση των 22.000 τ.μ. που θα πνίξουν την πόλη μας και θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα όπως χώροι στάθμευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης κλπ. Η συμμετοχή σας είναι ζωτικής σημασίας για να επιτύχουμε τους στόχους μας και να διατηρήσουμε την πόλη μας ανέπαφη από την υπερβολική ανάπτυξη που δεν λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των πολιτών και το περιβάλλον μας¨.

Η άρνηση του ΥΠΠΟ

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε αρνηθεί να αγοράσει το χώρο το ίδιο το ΥΠΠΟ παρότι θεωρείται αρχαιολογικός, τόσο με νεώτερα διατηρητέα όσο και με αρχαιολογικά ευρήματα.
Ωστόσο, ο Δήμος επειδή υπήρχε εν εξελίξει διαγωνιστική διαδικασία εκποίησης, δεν είχε δικαίωμα δια του νόμου να συμμετάσχει σε διαγωνιστική διαδικασία αλλά μόνο να κάνει απευθείας αγορά, άρα, θα έπρεπε να περιμένει να τελειώσει η Β΄ φάση της δημοπρασίας στις 29 Φεβρουαρίου με τιμή πρώτης προσφοράς 8.237.000 ευρώ. Η δεύτερη δημοπρασία κατέστη άγονη και έτσι άνοιξε ο δρόμος για την απευθείας διαπραγμάτευση με την Τράπεζα, ώστε να μην γίνει τρίτη δημοπρασία.

Υπεκφυγές Μενδώνη

Δεν απάντησε επί της ουσίας σε ερώτηση Αυλωνίτη το Φεβρουάριο η Υπουργός Πολιτισμού. O βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ-με συνυπογραφή της Τομεάρχη Πολιτισμού Κυριακής Μάλαμα είχαν καταθέσει ερώτηση σχετικά με την ανάγκη άμεσης διάσωσης του πρώην βιομηχανικού συγκροτήματος Δεσύλλα στην Γαρίτσα Κέρκυρας.
Τόνιζαν μεταξύ άλλων ότι στο πρ. Βιομηχανικό συγκρότημα Δεσύλλα Κέρκυρας κρύβεται, αποδεδειγμένα αρχαιολογικός “θησαυρός” και η διάσωση της ιστορίας μας πρέπει να ευρίσκεται στις προτεραιότητες του Κράτους ενώ βάσει των αποφάσεων του Υπουργείου Πολιτισμού ο χώρος έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Επίσης ότι ομόφωνα και διαχρονικά ο οικείος Δήμος προβάλλει το αίτημα για τη διάσωση και ανάδειξη του ιστορικού χώρου και επιπλέον θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να περιέλθει στην κυριότητά του το πρ. Εργοστάσιο Δεσύλλα.
Ζητούσαν μάλιστα από τη Μενδώνη να απαντήσει με ποιο σκεπτικό ετέθη από το Υπ. Πολιτισμού ως πρώτης προτεραιότητας η αγορά του πρ. Βιομηχανικού συγκροτήματος Τσαούσογλου ενώ αντιθέτως δήλωσε αδυναμία για την αντίστοιχη αγορά και προστασία του πρ. Βιομηχανικού συγκροτήματος Δεσύλλα, το οποίο επιπροσθέτως παρουσιάζει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Αλλά δεν υπήρξε ουσιαστική ανταπόκριση: “Δεν απάντησε ούτε κατ’ ελάχιστον”, είχε δηλώσει ο κ. Αυλωνίτης καταφγέλλοντας ότι η Υπουργός αρκέστηκε στην παράθεση αποφάσεων περί συγκρότησης Επιτροπών και εγκρίσεων σωστικών ενεργειών και δεν εξηγεί γιατί το ΥπΠΟ δεν προστάτεψε τον ιστορικό χώρο: “Ύψιστη σημασία όμως τούτη την ώρα δεν έχει η παράθεση του χρονικού εγκατάλειψης του πρ. Εργοστασίου Δεσύλλα. Εκείνο που προέχει είναι η διάσωσή του και η ανάδειξη των αρχαιοτήτων που βρίσκονται στα σπλάχνα του. Δυστυχώς όμως, η κα. Υπουργός, παρότι πιστοποιεί και η ίδια τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να απαντήσει στο ερώτημά μας αν θα συνεχιστούν ανασκαφικές έρευνες. Ούτε επίσης, απάντησε ποιες είναι, οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που προτίθεται να λάβει το ΥπΠΟ για να συνδράμει το Δήμο Κ. Κέρκυρας και Διαποντίων στη διάσωση του ιστορικού χώρου”.

Οι πληγές στου «Δεσύλλα» κι ο θησαυρός στα σπλάχνα του

Απίστευτες πτυχές μιας ιστορίας που όζει από το 2006

Το Εργοστάσιο Δεσύλλα από μόνο του, καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου. Δύο υπουργοί, η Μελίνα Μερκούρη και ο Θάνος Μικρούτσικος το κήρυξαν ιστορικό διατηρητέο μνημείο με αποφάσεις τους και συγκεκριμένα με τις: ΥΠΠΟ/ΔIΛΑΠ/Γ/2474/17262/3-4-96 (ΦΕΚ 276/Β/23-4-96) και ΥΠΠΟ/ΔIΛΑΠ/Γ/1683/25518/5-6-89 (ΦΕΚ 471/Β/16-6-89) και με επέκταση ζώνης προστασίας, με την ΥΠΠΟ/ΔIΛΑΠ/Γ/1328/38483/13-6-94 (ΦΕΚ 613/Β/8-8-94) Υπουργική Απόφαση.

Η ιστορία του

Το Εργοστάσιο Δεσύλλα ιδρύθηκε το 1871 από τον Αλέξανδρο Δεσύλλα και επεξεργαζόταν καννάβη, λινάρι και γιούτα, που εισάγονταν από την Ινδία, το Πακιστάν και τις Φιλιππίνες. Η τεράστια αυτή μονάδα στην Γαρίτσα, την εποχή της ακμής της απασχολούσε γύρω στους 1500 εργάτες. Μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη, το 1932, τη διεύθυνση ανέλαβε ο γιος του, Θεόδωρος Δεσύλλας.. Παλιοί εργάτες της επιχείρησης θυμούνται το διαπεραστικό σφύριγμα της σειρήνας κάθε πρωί στις 6, όταν ξεκίναγε η πρώτη βάρδια. Το Δεκέμβριο του 1970 αντικαταστάθηκε ο διευθυντής του εργοστασίου και ο νέος μείωσε το προσωπικό κατά 50%. Το εργοστάσιο σταμάτησε να λειτουργεί το 1982.
Το 1989 η Μελίνα Μερκούρη αντιλήφθηκε την ανάγκη διάσωσής του και το χαρακτήρισε ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ο Θάνος Μικρούτσικος το 1994 επιπλέον εξέδωσε υπουργική απόφαση με επέκταση ζώνης προστασίας του μνημείου.
Και συνέχισε να καταρρέει, γιατί καλές οι αποφάσεις των υπουργών Πολιτισμού αλλά παρέμβαση καμία από το Κράτος. Μόνο ως ειρωνεία μπορεί να εκληφθεί το γεγονός ότι το Εργοστάσιο Δεσύλλα μνημονεύεται και στην πρόταση της Κέρκυρας προς την Unesco για την ένταξή μας στα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Μαύρες σελίδες…

Ώσπου τέλη του 2005 – αρχές του 2006 το οικόπεδο άλλαξε χέρια. Η νέα επενδύτρια εταιρεία είχε αρχικά προβάλει σχέδια προς αξιοποίηση του χώρου, με σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά, χώρους ελεύθερης πρόσβασης, ανακατασκευή κι αξιοποίηση όσων διατηρητέων κτιρίων παρέμεναν όρθια.
Γρήγορα η υπόθεση πήρε άλλη τροπή. Εργασίες εν κρυπτώ, ανασκαφές που προχωρούσαν με χαρακτηριστικά αργούς ρυθμούς και που μέχρι το 2010 είχαν φτάσει μόλις τα 3,5 στρέμματα του οικοπέδου, απομάκρυνση της Προϊσταμένης της Η’ Εφορείας Αρχαιοτήτων Γαρυφαλλιάς Μεταλληνού για μια ολόκληρη διετία (επανήλθε στα μέσα του 2008 στη θέση της), δικαστήρια στρεφόμενα κατά της δημοσιογραφίας που αποκάλυπτε τα όσα συνέβαιναν (τυχεροί όσοι ήμασταν τότε στη δημοσιογραφική ομάδα της «Ενημέρωσης», παρά τα εξοντωτικά δικαστήρια κατά της εφημερίδας, του Γ. Κατσαΐτη και του Γιάννη Ανδριώτη, στα οποία ευτυχώς για τη δικαιοσύνη και τη δημοσιογραφία δικαιωθήκαμε), ερωτήσεις στη Βουλή, διαβίβαση (δήθεν) του φακέλου για του Δεσύλλα στον Εισαγγελέα, στήριξη της νέας εταιρείας από τον αλήστου μνήμης τότε τοπικό βουλευτή της ΝΔ Νίκο Γεωργιάδη, υψηλοί συντελεστές δόμησης. Και η κατάρρευση συνέχιζε, με πιο γοργούς ρυθμούς, βοηθούσης και της κυβερνητικής αδιαφορίας.

Κι ο υψηλός συντελεστής δόμησης

Και φτάνουμε στις 3/11/2008 όπου ο ΣΥΡΙΖΑ τότε φέρνει στη Βουλή το θέμα του Εργοστασίου Δεσύλλα ξανά. Έχουν περάσει ακόμη δύο χρόνια και η πληροφόρηση έρχεται με το σταγονόμετρο. Στην εν λόγω συζήτηση πληροφορούμαστε ότι «τον Ιούλιο του 2006 η Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων διαπίστωσε ότι η Δεσύλλας ΑΕ προέβη στην κατεδάφιση κτιρίων και στην μετακίνηση εξοπλισμού»
Παράλληλα όμως το διάστημα εκείνο, το 2008, έγινε τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στην ευρύτερη περιοχή, η οποία απέκτησε υψηλό συντελεστή δόμησης. Έντονες φήμες ήθελαν τότε την σύζυγο του Υφ. ΠΕΧΩΔΕ Καλογιάννη να διατηρεί ιδιοκτησία στην περιοχή, οι οποίες ποτέ δεν διαψεύστηκαν αλλά ούτε και επιβεβαιώθηκαν.
Απορίας άξιον γιατί δεν είχαν ληφθεί υπόψη κατά την τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου οι θέσεις του Υπουργείου Πολιτισμού αλλά και η ταυτόσημη απόφαση του Δήμου Κερκυραίων (14-244/13.07.2007) επί Δημαρχίας Σωτήρη Μικάλεφ, με την οποία είχε ζητηθεί η αρχαιολογική προστασία του οικοπέδου.
Το μόνο που έγινε αντιληπτό από όλη αυτή την ιστορία ήταν το γεγονός ότι η νέα ιδιοκτήτρια εταιρεία στου Δεσύλλα αντιμετώπιζε τον χώρο ως οικόπεδο για δόμηση (όσο μπορούσε περισσότερο) και όχι ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Ο θησαυρός στα σπλάχνα του Δεσύλλα

Οι παράλληλες ανασκαφές σε εξέλιξη στο χώρο, παρότι μόλις σε 3-4 στρέμματα του τεράστιου οικοπέδου, έφεραν στην επιφάνεια σημαντικά ευρήματα.
Σύμφωνα με το δελτάριο της Η’ Εφορείας προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων:
«…Η ανασκαφική διερεύνηση του χώρου διήρκεσε από το καλοκαίρι του 2006 έως τα τέλη του 2008, με πολλές ενδιάμεσες διακοπές κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Συνολικά, η ανασκαφή κάλυψε μια έκταση 3,5 περίπου στρεμμάτων. Από τα αρχιτεκτονικά λείψανα που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας, αξίζει να αναφερθούν τμήματα ισχυρών τοίχων προ ερχόμενων πιθανότατα από οχυρωματικές κατασκευές που αποτελούσαν τμήματα της οχύρωσης της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας και χρονολογούνται από τα αρχαϊκά έως τα ελληνιστικά χρόνια, ένα διμερές κτήριο, πιθανόν ιερό, η κατασκευή του οποίου ανάγεται στον 6ο αι. π.Χ., τμήματα τοίχων από δημόσια κτήρια, καθώς και πλήθος κινητών ευρημάτων. Οι αρχαιότητες που ήλθαν στο φως κατά τη διάρκεια της ανασκαφής μπορούν να χαρακτηριστούν ως ιδιαίτερα σημαντικές για την ιστορία και την τοπογραφία της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας. Δεδομένου ότι ο εν λόγω χώρος είναι όμορος με τον κηρυγμένο χώρο της Παλαιόπολης, οι αποκαλυφθείσες αρχαιότητες σχετίζονται άμεσα με τις ορατές αρχαιότητες που σώζονται εκεί και αποτελούν τμήματα των ιερών και του λιμανιού του Αλκινόου της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας».
Ούτε «μπορεί να», ούτε «ίσως». Απολύτως ξεκάθαρο. «Οι αποκαλυφθείσες αρχαιότητες σχετίζονται άμεσα με τις ορατές αρχαιότητες που σώζονται εκεί (σ.σ. Παλαιόπολη) και αποτελούν τμήματα των ιερών και του λιμανιού του Αλκινόου της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας». Τι άλλο θέλουμε για να ξεσηκωθούμε για την ιστορία μας που βγαίνει στο σφυρί;

Ουδείς θέλει, υπέρογκο το κόστος ανασκαφών

Η παρούσα ιδιοκτησία γρήγορα σταμάτησε οποιαδήποτε σκέψη για περαιτέρω «αξιοποιήσεις» στου Δεσύλλα, ίσως και υπό το βάρος της δημοσιοποίησης του θησαυρού που κρύβει το οικόπεδο και έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.
Είναι ασφαλές να συμπεράνει κανείς ότι και η πρόσφατη δημοπρασία του οικοπέδου απέβη άκαρπη ακριβώς επειδή γνωρίζουν όλοι αφενός το κόστος των αρχαιολογικών ανασκαφών, αφετέρου την μεγάλη χρονική διάρκεια αυτών.
Όμως αποδεικνύεται και κάτι ακόμη. Χρειάστηκαν λίγο λιγότερο από 20 χρόνια για να ξεχάσουν (σχεδόν) όλοι την ιστορία του Δεσύλλα, την αρχαιολογική αξία του και τον νεώτερο μνημειακό του χαρακτήρα. Οι τοποθετήσεις στην πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κ. Κέρκυρας, ήταν πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ανιστόρητες κι εντελώς επιδερμικές. Και απογοητευτικές.

Απαλλοτρίωση

Στου Δεσύλλα κρύβεται μέρος της ιστορίας της πόλης κι αν ο Δήμος, οι πολίτες και οι εκπρόσωποί τους δεν το καταλάβουν ούτε τώρα, είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Μόνος δρόμος η απαλλοτρίωση για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, η αποκατάσταση (όσο είναι δυνατόν της προκληθείσας βλάβης στα διατηρητέα κτίρια, συντήρηση σε όσα έχουν απομείνει πριν καταρρεύσουν ολοκληρωτικά και η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας για να αποκαλυφθεί το μέγεθος των αρχαιολογικών ευρημάτων.