Πάμε να δούμε… την «Σταματία»

Το έργο του Κώστα Σταματίου «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου» είναι ένας θεατρικός μονόλογος, που μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτικός του σύγχρονου νεοελληνικού θεάτρου, αφού έχει περάσει και στα σχολικά ανθολόγια λογοτεχνίας.
Μέσα από το έργο αποτυπώνονται ζωντανά το ιστορικό και κοινωνικό τοπίο της χώρας, από τη μετεμφυλιακή περίοδο ως τα τέλη περίπου του 20ου αιώνα. Κυρίως, όμως, παρουσιάζεται ανάγλυφα η καταλυτική επίδραση της Ιστορίας στις ιστορίες ζωής των καθημερινών ανθρώπων. Αυτό γίνεται με μια πνοή αλλού ανάλαφρη κι αλλού λαχανιασμένη, στα όρια μεταξύ βαθιάς κατανόησης και τσουχτερής ειρωνείας. Γίνεται, επίσης, με πραγματικό σεβασμό στον πόνο που βιώνει η ανθρώπινη ύπαρξη, όταν κυριολεκτικά συνθλίβεται από τις μυλόπετρες της Ιστορίας, προπάντων αν έχει παραμείνει παθητικός θεατής των κοινωνικών συσχετισμών δύναμης και εξουσίας.
Το ανέβασμα του έργου από το θεατρικό εργαστήρι «Θυμέλη» μάς επιφύλασσε ευχάριστες εκπλήξεις. Το «σπάσιμο» του μονολόγου σε μικρότερα τμήματα και η εναλλάξ απόδοσή τους από τους ηθοποιούς ήταν, όντως, ένα τόλμημα. Η σκηνοθετική και σκηνογραφική στήριξη της επιλογής αυτής δεν αλλοίωσε στο ελάχιστο το περιεχόμενο και το πνεύμα του έργου. Οι ηθοποιοί υπηρέτησαν με σεμνότητα και επάρκεια ένα κείμενο και ένα θεατρικό είδος ομολογουμένως καθόλου «αβανταδόρικα» για την ερασιτεχνική καλλιτεχνική δημιουργία.
Ο αργός ρυθμός της παράστασης μπορεί και να ξενίσει ένα μέρος του κοινού, λόγω της κεκτημένης ταχύτητας που σήμερα καλλιεργεί η ιντερνετική εμπειρία. Ωστόσο, αντικατοπτρίζει τον παγωμένο χρόνο, μέσα στον οποίο κολυμπούσαν οι ρημαγμένες ζωές ακόμα και των ίδιων των οπαδών της εγχώριας μετεμφυλιακής εθνικοφροσύνης. Η ακινησία αυτή, εξωτερική και εσωτερική, ως μονόδρομος, σημαδεύει αμετάκλητα και την πορεία των γυναικών του «πρέπει», όπως η Σταματία, του «πρέπει» που εκπορεύεται από τα κελεύσματα της πιο σκληρής και άκαμπτης πατριαρχίας. Θύματά της και, ταυτόχρονα, φορείς της, οι συγκεκριμένες γυναίκες ξοδεύουν κάθε ικμάδα δύναμης και αντοχής, προκειμένου να εισπράξουν αναγνώριση στα πλαίσιά της και, εντέλει, να τη διαιωνίσουν.
Η επανάληψη των παραστάσεων της «Σταματίας» στο Δημοτικό Θέατρο (1-3 Μαρτίου 2024, πολύ κοντά στην παγκόσμια ημέρα της γυναίκας ) έρχεται να αναδείξει την υψηλή ποιότητα του θεατρικού αυτού εγχειρήματος. Αφουγκράζεται αποτελεσματικά τις ανάγκες του θεατρόφιλου κοινού, που, ευτυχώς, αν και κάτω από δυσκολότατες συνθήκες, υπηρετούνται επάξια από ένα αξιόλογο και πολυποίκιλο τοπικό θεατρικό δυναμικό.