Καθαρά Δευτέρα: Δηλητηρίαση και αλλεργία από τα οστρακοειδή – Τι πρέπει να προσέχουμε

Την τιμητική τους έχουν την Καθαρά Δευτέρα, τα οστρακοειδή, όμως υπάρχουν κίνδυνοι που πρέπει να προσέξουμε κατά την κατανάλωσή τους, καθώς μπορεί να περιέχουν υδράργυρο, φυτοφάρμακα, μέταλλα ή άλλους ρύπους από το νερό.

Αν και τα οστρακοειδή θεωρούνται γενικά υγιεινά ως τρόφιμα, αφού παρέχουν σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας, θρεπτικά συστατικά και «καλά» λιπαρά, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι που συνδέονται με την κατανάλωσή τους.

Τα οστρακοειδή που καταναλώνονται πιο συχνά στην Ελλάδα είναι τα μύδια, τα στρείδια, οι αχινοί, τα χτένια, οι γυαλιστερές, τα κυδώνια, οι αχιβάδες, τα χάβαρα, οι πεταλίδες, οι φούσκες και οι πίνες.

Επειδή τα οστρακοειδή είναι διηθηματοφάγοι οργανισμοί, δηλαδή φιλτράρουν το θαλασσινό νερό για να πάρουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, το νερό και η ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος που αναπτύσσονται επηρεάζουν την ποιότητά τους.

Αν δηλαδή αναπτύσσονται σε βρώμικα νερά, τότε μπορεί να έχουν κινδύνους για την υγεία, ειδικά σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού.

Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε πριν τα καταναλώσουμε και πώς μπορούμε να αποφύγουμε πιθανές επιπλοκές στην υγεία.

Υδράργυρος και μολυσματικές προσμείξεις σε οστρακοειδή

Σχεδόν όλα τα είδη οστρακοειδών περιέχουν υδράργυρο, σε κάποιο βαθμό.

Η κατανάλωση υδραργύρου από οστρακοειδή δεν είναι επιβλαβής για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που είναι πιο ευαίσθητοι.

Τα μικρά παιδιά και οι έγκυες, ή θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ώστε να μην καταναλώνουν πολύ διαιτητικό υδράργυρο, καθώς μπορεί να βλάψει το νευρικό σύστημα ενός μικρού παιδιού, ή το αγέννητο έμβρυο.

Εκτός από τον υδράργυρο, ορισμένα οστρακοειδή μπορεί να περιέχουν φυτοφάρμακα, μέταλλα ή άλλους ρύπους από το νερό.

Τα επίπεδα υδραργύρου και άλλες μολυσματικές προσμείξεις στα οστρακοειδή και στα ψάρια ποικίλουν ανάλογα με τη διατροφή, το προσδόκιμο ζωής τους και το θαλάσσιο περιβάλλον τους, αλλά σχεδόν όλα τα είδη οστρακοειδών είναι ασφαλή για κατανάλωση, εάν τα περιορίσετε στα 340 γραμμάρια/εβδομάδα.

Επίσης, άτομα που είχαν πρόσφατα συμπτώματα από το γαστρεντερικό (γαστρεντερίτιδα, με εμετούς, διάρροια κ.λπ.), καλό είναι να μην καταναλώσουν καθόλου οστρακοειδή.

Τροφική δηλητηρίαση από οστρακοειδή

Οι διατροφικές ασθένειες αποτελούν πάντα πηγή ανησυχίας όταν καταναλώνουμε οστρακοειδή και άλλα είδη θαλασσινών.

Υπάρχουν διάφορα νοσήματα που συνδέονται με τα οστρακοειδή, όπως ο ιός Norwalk, η σαλμονέλα, το E. coli και ιός της ηπατίτιδας Α, που προέρχονται από τη μόλυνση των υδάτων από τα θαλάσσια λύματα.

Παρά το γεγονός ότι οι διατροφικές ασθένειες μπορεί να επηρεάσουν οποιονδήποτε καταναλώνει μολυσμένες τροφές, τα άτομα με ορισμένες υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, όπως η ηπατική νόσος, ο διαβήτης, ο κακός μεταβολισμός του σιδήρου, τα γαστρεντερικά προβλήματα ή αν έχουν γενικά ένα ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα, είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Για να μειώσετε τον κίνδυνο, αποφύγετε την κατανάλωση ωμών οστράκων, προμηθευτείτε τα οστρακοειδή από αξιόπιστες πηγές ή πωλητές και να τα αποθηκεύετε μόνο για πολύ λίγο χρόνο και πάντα στο ψυγείο προτού τα μαγειρέψετε σωστά.

Αλλεργίες που προκαλούν τα οστρακοειδή

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι αλλεργικοί στα οστρακοειδή, ή σε άλλα θαλασσινά.

Η αλλεργία στα οστρακοειδή δεν θεραπεύεται ποτέ, αλλά περίπου στο 60% των περιπτώσεων το άτομο δεν έχει καμία αντίδραση ή σύμπτωμα μέχρι την ενηλικίωση.

Αν οι αλλεργίες οποιουδήποτε τύπου είναι κοινές στην οικογένειά σας, τότε είστε σε υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξετε αλλεργία στα οστρακοειδή.

Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα οστρακοειδή συχνά ξεκινούν μέσα σε λίγα λεπτά από την κατανάλωσή τους και μπορεί να περιλαμβάνουν κνησμό, δύσπνοια, ζάλη και πρήξιμο στα χείλη ή το στόμα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να είναι απειλητικές ακόμα και για τη ζωή του καταναλωτή.

Ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσετε ότι θα αποφευχθεί μια τέτοια αντίδραση είναι να αποφύγετε πλήρως την κατανάλωση οστρακοειδών.

Χοληστερόλη και λίπος

Όπως και άλλα ζωικά προϊόντα, τα οστρακοειδή έχουν χοληστερόλη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανθυγιεινά ή αποτελούν κίνδυνο για την υγεία της καρδιάς σας, καθώς οι ποσότητα είναι ελάχιστη, σε σχέση με τις γαρίδες και τα καλαμαράκια, ειδικά όταν αυτά είναι τηγανητά.

Τα φυτοφάγα μαλάκια, όπως τα χτένια και τα κυδώνια, περιέχουν φυτικές στερόλες που μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο.

Επίσης, έχουν γενικά χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και παρέχουν υγιή ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν να μειωθεί ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις. Καθώς μειώνουν τη χοληστερίνη.