Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης στον Γιώργο Κεντρωτή

Μεγάλη τιμή για τον καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου από ένα θεσμό κύρους του Υπουργείου Πολιτισμού. Βραβεύτηκε για την μετάφραση του έργου του Georg Trakl «Άπαντα τα ποιήματα» (εκδόσεις Ρώμη). «..Απαιτητικά τα δεδομένα με τα οποία συνδιαλέγεται με επιτυχία ο Κεντρωτής. Η μετάφρασή του υπερβαίνει τις δυσκολίες της απόδοσης και επιτελείται ως ποιητική μετάφραση…», αναφέρει η επιτροπή στην αιτιολογία της βράβευσης.

Ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου του έτους 2022 (για τις εκδόσεις 2021). Πρόκειται για έναν θεσμό κύρους, μια έμπρακτη αναγνώριση της Πολιτείας προς το έργο και την προσφορά των δημιουργών που με την πένα τους υπηρέτησαν την Τέχνη του Λόγου και ξεχώρισαν για την πρωτοτυπία της γραφής τους, την τεχνική, την αφηγηματική αρτιότητα, την αισθητική ποιότητα και τη θεματολογία που προάγει τον διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα. Τα Κρατικά Βραβεία αποσκοπούν στην προβολή και τη διάδοση της ελληνικής γραφής και σκέψης και στην υποστήριξη της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής.

Τα συγχαρητήρια από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Με ενθουσιασμό υποδέχθηκαν την είδηση στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, όπου ανάρτησαν την είδηση και ανάμεσα στα άλλα έγραψαν ότι «Πολλά συγχαρητήρια αξίζουν στον καθηγητή του Τμήματός μας, κ. Γιώργο Κεντρωτή, που του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα 2022 για τη μετάφραση του έργου του Georg Trakl «Άπαντα τα ποιήματα» (εκδόσεις Ρώμη)» παραθέτοντας και την αιτιολόγηση της βράβευσης.

Λιτή ανακοίνωση από τον Κεντρωτή
Χαμηλοί οι τόνοι από τον καθηγητή Κεντρωτή για τη βράβευσή του (άλλος στη θέση του ακόμη θα έγραφε και θα θριαμβολογούσε είναι η αλήθεια), δείχνει και τον χαρακτήρα του πανεπιστημιακού δάσκαλου.
«ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ. Ανακοινώθηκε η βράβευσή μου με το κρατικό βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης 2022. Τιμώμενο έργο είναι τα ποιητικά Άπαντα του Γκέορκ Τρακλ, που εκδόθηκαν από τις εκδόσεις Ρώμη της Θεσσαλονίκης» ήταν η λακωνική ανακοίνωση στην προσωπική του σελίδα στο fb και φυσικά τα σχόλια, τα συγχαρητήρια και τα likes έπεσαν βροχή…

Λίγα λόγια για το έργο και τη μετάφραση του κ. Κεντρωτή (αιτιολόγηση βράβευσης):
Ο αυστριακός ποιητής Georg Trakl (1887-1914) είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γερμανόφωνης ποίησης. Το έργο του υπερβαίνει τον Γερμανικό ρομαντισμό, χωρίς όμως να «απορρίπτει» τον νατουραλισμό του, και συναρμόζει στοιχεία του Γαλλικού συμβολισμού και του Εξπρεσιονισμού, έχοντας επηρεάσει σημαντικά τις επόμενες ποιητικές γενιές της Ευρώπης. Στα Ποιήματά του, συχνά, αποτυπώνεται μία «οπτικο-ακουστική» πρόσληψη της εμπειρίας, μαζί με το στοιχείο της συναίσθησης, με μία λεπταίσθητη υποβλητικότητα και έναν λυρισμό που συνομιλεί με το «πεισιθάνατο» μοτίβο. Η κριτική διακρίνει 4 δημιουργικές περιόδους («φάσεις») στο έργο του: τον συμβολισμό, με νιτσεϊκές και γαλλικές επιρροές, τον εξπρεσιονισμό (στο πρώιμο στάδιό του), την ώριμη ποιητική υποβλητικότητά του και, τέλος, «αρχαϊκά-αποκαλυπτικά» μοτίβα ως επίδραση από τον Μεγάλο Πόλεμο (Grand guerre), στοιχεία που διαχέονται στο συνολικό του έργο και καθιστούν την πρόσληψή και την απόδοσή του ιδιαίτερα «δυσχερή».

Αυτά τα απαιτητικά δεδομένα καλείται να επεξεργαστεί ο μεταφραστής, και με αυτά ακριβώς «συνδιαλέγεται» με επιτυχία ο Γιώργος Κεντρωτής. Η μετάφρασή του υπερβαίνει εύστοχα τις εγγενείς δυσκολίες της «απόδοσης» και επιτελείται ως ποιητική μετάφραση με εξαντλητική ισομορφία πρωτοτύπου και μεταφράσματος: το σονέτο διατηρείται και όλα τα ένστιχα ποιήματα του Trakl αποδίδονται, έρρυθμα και έμμετρα. Ο ήπιος, ο γαλήνιος εξπρεσιονισμός και η λυρικότητα των εικόνων του κεντροευρωπαίου δημιουργού βρίσκουν αντιστοιχήσεις, συνάψεις και ασφαλείς χώρους υποδοχής στην ελληνική γλώσσα. Η πλαστικότητα των επαναλαμβανόμενων μοτίβων του αποδίδεται με ενάργεια στα ελληνικά, σε μια γλώσσα που δεν διαθέτει, σημειωτέον, ούτε εξπρεσιονιστική παράδοση ούτε το ανάλογο λεξιλόγιο, εκτός από κάποιες λέξεις ή φράσεις μόνο του Κώστα Καρυωτάκη ή/και του Ρώμου Φιλύρα τις οποίες και ανακαλεί ο μεταφραστής. «Δεξιώνεται» ακόμα και τον υπόγειο μπωντλαιρισμό του Trakl με τον τρόπο που ο ίδιος έχει μεταφράσει από παλιότερα τα «Άνθη του Κακού».

Ο Γιώργος Κεντρωτής επιτυγχάνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες διαχείρισης του ποιητικού λόγου. Μεταφράζει όλα τα σχεδιάσματα – εκδοχές των ποιημάτων του Trakl. Αναγκάζεται, μάλιστα, να «χαλάσει» τη δομή και τις ρίμες προηγούμενων σχεδιασμάτων και να προτείνει νέα δομή και νέες ρίμες, για να παραθέσει κάθε νέο σχεδίασμα, σεβόμενος το πρωτότυπο και υπερβαίνοντας με ανάλογη «μεταφραστική ενσυναίσθηση» το συχνά ερμητικό-αφηρημένο περιεχόμενο του ποιητικού έργου του Τρακλ.