Το μεγαλείο της ΕΠΟΝ Κέρκυρας

Αιώνιο τίτλο τιμής για τη νεολαία της Κέρκυρας αποτελεί η δράση των χιλιάδων νέων του νησιού που από το 1943, αψηφώντας τη ναζιστική κατοχή, μα και μετά την απελευθέρωση και έως και το 1947, σε συνθήκες νέων διωγμών, πύκνωσαν τις γραμμές του τοπικού παραρτήματος της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ), η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα τις 23 Φλεβάρη 1943, δηλαδή σαν σήμερα πριν από 80 χρόνια, ως Νεολαία του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Γραπτές μαρτυρίες ανεβάζουν ακόμη και σε 7.500 τον αριθμό των μελών της ΕΠΟΝ Κέρκυρας.

Το φθινόπωρο του 1943, ενώ ήδη κατά τους προηγούμενους μήνες πολλοί νέοι και πολλές νέες του νησιού είχαν ασπαστεί τα ιδανικά και τις θέσεις της ΕΠΟΝ, η βαριά χτυπημένη από τον καταχτητή τοπική οργάνωση του πανελλήνιου ΕΑΜ Νέων έπαψε να υφίσταται και μετεξελίχθηκε συγκροτημένα σε τμήμα της ΕΠΟΝ, όπως έγινε σε όλη την κατεχόμενη Ελλάδα.

Η νέα αντιστασιακή οργάνωση της κερκυραϊκής νεολαίας συστάθηκε, με πρωτοβουλία νέων κομμουνιστών και άλλων πρωτοπόρων νέων με αγωνιστικές και προοδευτικές αντιλήψεις, σε συγκεντρώσεις τους στο χωριό Ποταμός. Αυτό συνέβη τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη του 1943, στις συνθήκες της ναζιστικής πια κατοχής του νησιού, όπως βεβαιώνει μαρτυρία του αγωνιστή Βασίλη Άνθη, Γραμματέα, τότε, της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Ως σημαδιακή ημερομηνία για την πλήρη οργανωτική συγκρότηση της ΕΠΟΝ στο νησί αναφέρεται η 15η Οκτώβρη 1943.

Είχαν πρωτοστατήσει, σύμφωνα με τη μαρτυρία του, νέοι που μερικούς μήνες νωρίτερα ανήκαν στην τοπική Οργάνωση της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), η οποία άλλωστε είχε πρωτοστατήσει στην Αθήνα ώστε από κοινού με άλλες οργανώσεις νέων της χώρας να ιδρυθούν αντιστασιακές οργανώσεις νεολαίας. Σε πρώτη φάση ιδρύθηκε το ΕΑΜ Νέων και αργότερα η ΕΠΟΝ.

Άξονας των ιδεών και της δράσης της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, όπως και ολόκληρης της ΕΠΟΝ, ήταν βέβαια τα ιδανικά και οι στόχοι του ΕΑΜ. Εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλον το νομό κι έφτασε σε κάποια φάση να αριθμεί 7.500 μέλη, κατακτώντας τη μεγάλη πλειονότητα της κερκυραϊκής νεολαίας, ως γνήσιος κι ενωτικός εκφραστής της αντίστασης που αυτή είχε εμβληματικά εκδηλώσει τον Νοέμβρη του 1941,  με τη γνωστή διαδήλωση μαθητών και άλλων νέων στο ιστορικό κέντρο της πόλης του νησιού, υψώνοντας το ανάστημά της στον Ιταλό κατακτητή. Με τη δική της δράση, στο πλευρό του ΕΑΜ, φαίνεται ότι στη διάρκεια της Κατοχής κατακτήθηκαν, μεταξύ άλλων, μαθητικά συσσίτια.

Σώζονται άλλωστε, όπως έχουμε αναφέρει σε άλλο δημοσίευμά μας, μαρτυρίες πολλών αγωνιστών για τον πρωτοπόρο και ηρωικό ρόλο της νεολαίας του νησιού σε όλες τις φάσεις της Εθνικής Αντίστασης του λαού μας. Μεταξύ άλλων νέων αγωνιστών που είχαν την ίδια τύχη, ένας νέος 16 χρόνων, ο ΕΠΟΝίτης Γιάννης Ρουβάς, στο χωριό Πάγοι, ήταν εξάλλου και το στερνό θύμα των ναζιστικών στρατευμάτων στην Κέρκυρα, λίγες ώρες πριν αποχωρήσει και η τελευταία μονάδα τους από το νησί, τις 10 Οκτώβρη 1944. Νέοι και νέες έδιναν με τη ζωντάνια τους πνοή και ορμή στο ΕΑΜ, την Εθνική Αλληλεγγύη και τον ΕΛΑΣ του νησιού. Πολλοί ως μαχητές του ΕΛΑΣ πολέμησαν στην Ήπειρο.

 

 

Ιδιαιτέρως διαφωτιστικό για την απήχηση και τη δράση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας είναι δημοσίευμα της εφημερίδας «Φωνή του Λαού» του ΕΑΜ Κέρκυρας, με τίτλο «Η ΕΠΟΝ στον αγώνα – Η δράση της στην Κέρκυρα στα χρόνια της Κατοχής – Πολεμάμε και τραγουδάμε», καταχωρημένο στο υπ’ αριθ. 169 φύλλο της την Κυριακή 24 Φλεβάρη 1946.

Λόγω της σημασίας του, αφού από την έρευνα θεωρείται το πιο χαρακτηριστικό από τα δημοσιεύματα που αναφέρονται συνολικά στη δράση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, με στοιχεία και για την αριθμητική της δύναμη, το παρουσιάζουμε εδώ ολόκληρο, με οριακές παρεμβάσεις σε σημεία που προφανώς αποτελούν τυπογραφικές αστοχίες. Αναφέρεται και σε ονόματα υπεύθυνων για βαρβαρότητες στο νησί.

Ακολουθεί το πλήρες περιεχόμενό του:

Στις 28 τ’ Απρίλη οι νικημένοι καταχτητές πάτησαν το νησί μας. Ήρθαν της νύχτας οι σατράπες και της βίας οι ορδές και θέλησαν να μας δουλώσουν. Θέλησαν να μας αγγίξουν την ψυχή με τα λερωμένα τους χέρια και να μας τη σκλαβώσουν. 

Μάταιη προσπάθεια! Όρθωσε ο Λαός κι’ η νέα γενιά περήφανα το στήθος τους στις αηδιαστικές κι’ ανήθικες προσπάθειές τους.

Ο αγώνας της Κερκυραϊκής Νεολαίας, με ξεκίνημα την πρώτη αντιφασιστική διαδήλωση στην Ελλάδα στις 2 του Νοέμβρη στα ’41, είναι γι’ αυτήν τίτλος αναφαίρετης τιμής. Όμως η έλλειψη οργάνωσης και καθοδήγησης στάθηκαν οι δύο βασικές αδυναμίες του αντιφασιστικού αγώνος της νεολαίας. 

Αποκομμένο απ’ την Ελλάδα το νησί μας, άργησε ν’ αναπνεύσει το ζωογόνο αγέρι, που κατέβαινε απ’ τα ψηλά βουνά της πατρίδας και τη θρυλική μας πρωτεύουσα.   

Το ΕΑΜ Νέων (ΕΑΜ.Ν) στο νησί δίχως σωστή οργανωτική και πολιτική ενατένιση, δεν μπόρεσε να ξεπληρώσει, όπως στην άλλη Ελλάδα, την αποστολή του.

Όμως, τον Σεπτέμβρη στα 1943 σκάβει και ρίχνει τα θεμέλια της ενότητας της Νεολαίας, γερά κι’ ασάλευτα η ΕΠΟΝ. Κι’ από τότες αρχίζει ένας ασταμάτητος ανοδικός αγώνας. Οι ορίζοντες της νεολαίας μας πλαταίνουν. Φλογίζονται τα στήθεια απ’ τα μεγάλα ιδανικά της ΕΠΟΝ. 7.500 νιοι και νιες της Κέρκυρας, έχουν τον τιμημένο τίτλο του ΕΠΟΝίτη, ξέχωρα τ’ Αετόπουλα που ξεπερνούν τις 3.000. Πρώτη η ΕΠΟΝ για τη ζωή, τη μόρφωση, τη χαρά, τη λευτεριά. Με πρωτοπορία την ΕΠΟΝ πετυχαίνεται το κατέβασμα 2.000 πυροπαθών σε διαδήλωση διαμαρτυρίας. Η ΕΠΟΝ αγωνίζεται κι’ ανοίγουν συσσίτια στα σχολειά, δημιουργούνται στη Λευκίμμη σχολεία αγράμματων κοριτσιών, ανοίγουν 16 λέσχες, συγκροτούνται 9 θεατρικοί όμιλοι, γίνονται γιορτές.

Η νέα γενιά της Κέρκυρας στέλνει 250 ελασίτες στα Ηπειρώτικα βουνά. Το 50% του ντόπιου ΕΛΑΣ είναι ΕΠΟΝίτες. 

Με τον ντόπιο ΕΠΟΝίτικο τύπο, ξεσηκώνεται ο ενθουσιασμός και καθοδηγείται η νεολαία. 

Κι’ έρχεται η λευτεριά. Μα σύγχρονα γνωρίζουμε και την υποδούλωση. Έρχονται οι «αμιγείς» Έλληνες του Ζέρβα και ασελγούν ανεμπόδιστα στη ράχη του Λαού και της νιότης.

Οι «εκπολιτιστικές» φάλαγγες των κατσαπλιάδων θα μείνουν χαραγμένες βαθειά στη μνήμη μας. Κι’ η μαύρη περίοδος της κυριαρχίας τους, σκιάζοντας την ξένη φασιστική κατάχτηση, θα μείνει στην ιστορία του νησιού σαν η εποχή της πιο βάρβαρης, χυδαίας κι’ εφιαλτικής σκλαβιάς. Τα μπουντρούμια της Καραμπινιερίας και της Γκεστάπο και οι «χριστοί» νεοϊεροεξεταστές δείχτηκαν πολιτισμένοι και νήπια μπρος στους Σαγανάδες, τους Ζαμάκους, τους Θεοτόκηδες. 

Κι’ όμως δε λύγισε ο λαός. Τα νιάτα πάλαιψαν ηρωικά, αδιάκοπα. Και πέρασε η μπόρα.

Πάλι μας χτυπούν. Λεηλατούν τη λέσχη μας, δικάζουν και δέρνουν συναγωνιστές μας. Σ’ απάντηση η νέα γενιά της Κέρκυρας ξετυλίγει πιο πλούσια, πιο θετική τη δράση της. Φτιάχνονται δρόμοι, ανοίγονται λαϊκά φαρμακεία, χτίζονται μισογκρεμισμένα γεφύρια στη Μέση, Λευκίμμη, Γύρου. Ανοίγονται λέσχες και οργανώνονται θεατρικοί όμιλοι.

Παντού και μ’ όλα τα μέσα, που έχει στα χέρια της η ΕΠΟΝ, δηλαδή την ακατάβλητη θέληση της Κερκυραϊκής νιότης, βοηθάει στην ανοικοδόμηση. 

Παρ’ όλους τους κατατρεγμούς δε γονατίζουμε. 

Ξαίρουμε καλά πως κάθε αλήθεια πολεμιέται, μα νικάει. Ξαίρουμε και πιστεύουμε, γιατί παλεύουμε. 

Στη ψυχή μας βαθειά λάμπουν 4 γράμματα: ΕΠΟΝ. 

Και πλάτυνε τόσο η ψυχή μας που μέσα της πυργώνονται ανώτερες αξίες και ιδανικά μεγάλα. 

Η πίστη μας διώχνει τους δισταγμούς κι’ ανοίγει το δρόμο της χαράς, που καλιέται η νεολαία να διαβεί χέρι με χέρι αδελφικά συνδεδεμένη.

Η ΕΠΟΝ σήμερα, έχοντας οδηγητή της τις αποφάσεις του πρώτου Δημοκρατικού Αντιφασιστικού Συνεδρίου της Ελληνικής νεολαίας, είναι έτοιμη ν’ αγωνιστεί ολόψυχα για την ενότητα της νέας γενιάς, το ξαναχτίσιμο του ερειπωμένου νησιού, τη σωματική και πνευματική αγωγή και την υγεία της νεολαίας μας.

ΕΠΟΝΙΤΗΣ

 

 

Στο ίδιο φύλλο δημοσιεύεται ανακοίνωση του Συμβουλίου Νομού Κέρκυρας της ΕΠΟΝ, σύμφωνα με την οποία την ίδια μέρα θα γινόταν στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, στην πόλη, μνημόσυνο «υπέρ των πεσόντων Επονιτών». Αρχικά επρόκειτο να γίνει την 23η Φλεβάρη, ημέρα ίδρυσης της ΕΠΟΝ, αλλά είχε μετατεθεί για την επόμενη μέρα, Κυριακή, το πρωί. Πρωινές ώρες θα γινόταν, επίσης, συγκέντρωση μελών και φίλων στον Κερκυραϊκό Γυμναστικό Σύλλογο.

 

 

Επίσης, στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας δημοσιεύεται σχόλιο, με τον τίτλο «Οι ένοχοι». Σύμφωνα με αυτό, «θορυβημένος ο κάθε είδους δοσιλογισμός από την πλατεία κινητοποίηση της Κερκυραϊκής νεολαίας, για το γιορτασμό των τρίχρονων της ΕΠΟΝ, αντί να σιωπήσει προτίμησε την ένοχη φλυαρία. Και κυκλοφόρησε αηδιαστικές προκηρύξεις και μοίρασε “τρικ” με γελοία συνθήματα. Δικαίωμά του να ανοηταίνει και να πιστοποιεί, σε κάθε περίπτωση, την ενοχή του», προσέθετε το δημοσίευμα, καταγγέλλοντας ότι αυτό γινόταν σε σχολεία με τη συνενοχή διευθυντών τους, μεταξύ των οποίων καθηγητής με το επώνυμο Αντίοχος, πρόθυμων «να χτυπήσουν» την ΕΠΟΝ και να διευκολύνουν τη δράση μελών ακροδεξιάς τοπικής οργάνωσης νέων, γνωστής με τα αρχικά ΕΘΝΕ.

 

 

Στο επόμενο φύλλο της «Φωνής του Λαού», την Τρίτη 26 Φλεβάρη 1946, σε δημοσίευμα με τίτλο «Τα αδούλωτα κερκυραϊκά νιάτα γιόρτασαν με ενθουσιασμό τα τρίχρονα της Ε.Π.Ο.Ν.», γινόταν αναλυτική αναφορά στον γιορτασμό.

 

Σε εισαγωγικό κείμενο αναφερόταν:

«Οι 23 Φλεβάρη είναι μία ημερομηνία ιστορική. Είναι η μέρα, που σημαδεύει το ξεκίνημα της ενωμένης και αδελφωμένης ελληνικής νεολαίας για την κατάχτηση της εθνικής μας λευτεριάς,για το θρίαμβο της Λαϊκής Δημοκρατίας. Μέρα λοιπόν εθνική, που θα έπρεπε να γιορτάζεται κι από το επίσημο Κράτος».

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, γιορτές και συγκεντρώσεις έγιναν τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο του νησιού. «Χιλιάδες τρυκ και προκηρύξεις κυκλοφόρησαν και μεγάλα έγχρωμα πανώ τοποθετήθηκαν σε κεντρικά σημεία της πόλεως». Εκτός από το μνημόσυνο, έγινε μεγάλη συγκέντρωση στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κερκυραϊκού Γυμναστικού Συλλόγου. «Η αίθουσα γέμισα ασφυκτικά από χαρούμενα, που πειθαρχημένα και με γνήσιο εθνικολαϊκό παλμό, εκδηλώνανε τον ανυπόκριτο ενθουσιασμό τους και την ακατάβλητη απόφασή τους να παλαίψουν για μια λεύτερη, ανεξάρτητη, λαϊκοδημοκρατική ελληνική πατρίδα».

Στην αρχή, χορωδία της ΕΠΟΝ έψαλλε τον εθνικό ύμνο και τηρήθηκε σιγή ενός λεπτού στη μνήμη των νεκρών. Στη συνέχεια μίλησαν ή απηύθυναν χαιρετισμούς ο Κώστας Βρυώνης για το ιστορικό της ίδρυσης της οργάνωσης, ο Δημήτρης Λυκίδης για τη δράση της στην Κέρκυρα, ο Βαγγέλης Παπούλης εκ μέρους Κερκυραίων αγωνιστών που είχαν βρεθεί φυλακισμένοι στη Μέση Ανατολή, ο Βαγγέλης Βάπτισμας εκ μέρους όσων είχαν σταλεί σε στρατόπεδα στη Γερμανία, η Βασιλική Μοναστηριώτη για τον ρόλο των γυναικών της Κέρκυρας στην ΕΠΟΝ και στην Εθνική Αντίσταση, ενώ ο Γραμματέας της ΕΠΟΝ Κέρκυρας Γιώργος Γρηγοριάδης εστίασε στο ζήτημα της ενότητας της κερκυραϊκής νεολαίας. Η εκδήλωση – που θα περιλάμβανε και αγώνα βόλεϊ ο οποίος δεν έγινε για τεχνικούς λόγους – έκλεισε με τον ύμνο της ΕΠΟΝ.

Την ίδια μέρα, Κυριακή 24 Φλεβάρη 1946, στις 7 το απόγευμα έγινε εορταστική εκδήλωση, με θεατρική παράσταση συνδυασμένη με απαγγελίες ποιημάτων και τραγούδια, με «μια συνθετικήν εικόνα της σκλαβιάς, της Αντίστασης και του Δεκέμβρη του 1944», στη Λέσχη της οργάνωσης στο κέντρο της πόλης. Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα, απαγγέλθηκαν το «Πανανθρώπινο εμβατήριο της Ελλάδας» του Άγγελου Σικελιανού από τον Σπύρο Βουσσολίνο, η «Καταραμένη νύχτα» του Φώτη Αγγουλέ από την Άννα Λινάρδου, το ποίημα «Η μάχη της σοδειάς» της Κατίνας Παΐζη από μέλος με το επώνυμο Κουμπούλης, το ποίημα «Η γειτονιά» της Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη από τη Γαλάτεια Πέτρου, καθώς και αποσπάσματα από το διήγημα της Ρίτας Μπούμη – Παπά «Αθήνα», από τους Κώστα Βρυώνη, Σπύρο Βουσσολίνο, Πίτσα Μαυροειδή και Άννα Λινάρδου. Ενδιαμέσως, ακούγονταν τραγούδια συνδεδεμένα με τα θέματα των λογοτεχνικών έργων. Στο τέλος, διαβάστηκε από τη Βασιλική Μοναστηριώτη παραμύθι που έγραψε ο αγωνιστής Μάχος Ρούσης, πατέρας του υποψήφιου με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΚΚΕ στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές Γιώργου Ρούση. Όπως αναφερόταν, «ο Εθνικός ΄Υμνος και ο Ύμνος της ΕΠΟΝ σφράγισαν τη γιορτή».

Το ίδιο δημοσίευμα προσέθετε ότι «το πρωί και το βράδι ομάδες επονιτών διέσχιζαν τους δρόμους, τραγουδώντας επονίτικα τραγούδια».

 

 

Στο ίδιο φύλλο της «Φωνής του Λαού» περιλαμβανόταν έκκληση του Νομαρχιακού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ στη νεολαία για παροχή βοήθειας στην Οργάνωση, με οικονομική συνδρομή και παραχώρηση ειδών, όπως καρέκλες, τραπέζια ή βιβλία, προκειμένου να οργανώσει εκδηλώσεις σε θεατρική σκηνή στη Λέσχη της ή στον κινηματογράφο «Εθνικόν». Η ανακοίνωση εξέφραζε τη βεβαιότητα «πως η ΕΠΟΝ, έχοντας κερδίσει την αγάπη και την εκτίμηση του Κερκυραϊκού Λαού θα ενισχυθεί από αυτόν ηθικά και οικονομικά».

«Πολεμάμε και τραγουδάμε»

Κυρίαρχο σύνθημα της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, όπως και ολόκληρης της ΕΠΟΝ που ιδρύθηκε τις 23 Φλεβάρη 1943 στην Αθήνα σε συγκέντρωση εκπροσώπων δέκα οργανώσεων νεολαίας στο σπίτι Κεφαλονίτη αγωνιστή, ήταν τα λόγια «Πολεμάμε και τραγουδάμε».

Όπως αυτοπροσδιοριζόταν από τα ιδρυτικά της κείμενα και το καταστατικό της, η ΕΠΟΝ ήταν οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική – προοδευτική, αντιπολεμική – φιλειρηνική. Βασικοί της σκοποί ήταν η εθνική απελευθέρωση και ανεξαρτησία της Ελλάδας, – η καταπολέμηση του φασισμού με όποια μορφή κι αν παρουσιαζόταν, η ανοικοδόμηση της Ελλάδας από τα ερείπια του πολέμου προς το συμφέρον και την ευημερία του λαού και της νεολαίας και η υπεράσπιση των συμφερόντων και δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό. Η αγωνιστική διαδρομή της σε πανελλήνια κλίμακα, τόσο στη διάρκεια της Κατοχής όσο και τα αμέσως επόμενα χρόνια, μέχρι τη διάλυσή της με δικαστική απόφαση τα μέσα Φλεβάρη του 1947 και με τον περιβόητο νόμο 509 τα τέλη του 1947 και για όσο χρονικό διάστημα λειτούργησε εκτός νόμου, ενέπνευσε αρκετές γενιές και έμεινε στη συλλογική μνήμη τους ως πολύτιμη παρακαταθήκη. Είναι χαρακτηριστικό, από αυτή την άποψη, ότι σχετικές αναφορές στα 80χρονα της ΕΠΟΝ και στην πολύτιμη κληρονομιά της έγιναν προσφάτως στο 13ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας και στη χαιρετιστήρια ομιλία του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα.

Ξεχωριστό και σημαντικό κλάδο της ΕΠΟΝ αποτέλεσαν εξάλλου τα Αετόπουλα, που αποτελούνταν από νέους και νέες μαθητικής ηλικίας και μέχρι 15 χρόνων, με καθοδηγητές ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες. Έχουν σωθεί έγγραφες αναφορές ότι τα Αετόπουλα της Κέρκυρας  ανέρχονταν σε περισσότερα από 3.000 και είχαν έντονη δράση τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο του νησιού. Από την ίδρυσή της ως και τη διάλυσή της η ΕΠΟΝ Κέρκυρας, στο πλαίσιο του ΕΑΜ, έδρασε με ιδιαίτερη φροντίδα για τα παιδιά του νησιού.

Όπως είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι το ΚΚΕ στάθηκε και στο νησί μας η ψυχή, ο καθοδηγητής και ο κύριος αιμοδότης του αγώνα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, έτσι και η κερκυραϊκή Νεολαία του ΚΚΕ όντως φαίνεται ότι υπήρξε βασική δύναμη της ΕΠΟΝ, με βάση τους ευρύτερους στόχους που αυτή είχε θέσει κατά την ίδρυσή της, ως πλατειά οργάνωση Νεολαίας με αγωνιστικό ενωτικό πνεύμα και δικές της επιδιώξεις στο πλαίσιο του ΕΑΜ.

Έτσι, η ΕΠΟΝ Κέρκυρας, έχοντας στο ενεργητικό της την αγωνιστική διαπαιδαγώγηση και στάση ζωής που προώθησε στις συνθήκες της Κατοχής, μπόρεσε μετά την απελευθέρωση του νησιού από τους Ναζί να συνεχίσει τους αγώνες για τα ιδανικά της, εν μέσω απίστευτων διωγμών που εξαπέλυσαν οι τοποτηρητές του αστικού κράτους, με αγγλικές συχνά υποδείξεις. Όπως είναι φυσικό, οι διώξεις αυτές δεν την  άφησαν ανεπηρέαστη. Οι δυσμενείς συνθήκες που προκάλεσαν ο αφοπλισμός του ισχυρού ΕΛΑΣ της Κέρκυρας και η κρατική επίκληση της παλαιότερης Συμφωνίας της Καζέρτας που είχε συναφθεί μεταξύ του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ σχετικά με τις δικαιοδοσίες του αντιδραστικού ΕΔΕΣ της Ηπείρου στην Κέρκυρα, σε συνδυασμό με έναν κύκλο υποχωρήσεων που επέλεξε το ΕΑΜ Κέρκυρας και ευρύτερα το ΕΑΜ της χώρας, με την ελπίδα ότι τελικά θα γινόταν σεβαστές οι λαϊκές ελευθερίες και θα επιτυγχανόταν με ειρηνικά μέσα ομαλή δημοκρατική διέξοδος, ήταν επόμενο να βρουν την ΕΠΟΝ Κέρκυρας απροετοίμαστη για όσα θα αντιμετώπιζε και να δυσχεράνουν τη δράση της. Ωστόσο, όσο και αν σήμερα μπορεί να φαντάζουν ως αδιανόητες και ορισμένες δικές της υποχωρήσεις τακτικής, όπως η αποδοχή της παρουσίας τμημάτων κατασταλτικών δυνάμεων σε κάποιες δράσεις της, αυτές είχαν στις συνθήκες της εποχής την εξήγησή τους και απλώς επιβεβαιώνουν τη γνησιότητα των στόχων της και τη δύναμη της πίστης της. Οι αγώνες της ήταν έντονοι και ούτε οι ελιγμοί της ούτε τίποτε δεν αναιρεί το πραγματικό αγωνιστικό μεγαλείο που επέδειξε, κρατώντας ψηλά τη σημαία του αγώνα για τα δικαιώματα της κερκυραϊκής νεολαίας και για μια Ελλάδα των προσδοκιών της, ακόμη και σε πολιτικά άγριες συνθήκες.

Οι άγνωστες, αθησαύριστες σελίδες της ιστορίας της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, που ακολουθούν, δεν αφήνουν αμφιβολίες περί αυτού.

Κορμό των επετειακών αυτών γραμμών για την ΕΠΟΝ του νησιού μας αποτελούν 105  «θαμμένα» από τότε δημοσιεύματα καταχωρημένα σε 340 φύλλα της εφημερίδας του ΕΑΜ Κέρκυρας «Φωνή του Λαού» της περιόδου Οκτώβρη 1944 – Μάη 1947 που έχουμε εντοπίσει και τα οποία, μολονότι δεν είναι παρά ένα μεγάλο μέρος του συνόλου τους, καθώς λανθάνουν αρκετά, φωτίζουν έντονα τη μεγαλειώδη δράση της.

Μια μικρογραφία αυτής της δράσης προσφέρει εξάλλου ένας μικρός, δυστυχώς, αριθμός φύλλων της μεταπολεμικής εφημερίδας της ΕΠΟΝ Κέρκυρας «Νέοι Μαχητές», που επίσης έχουν εντοπιστεί, ενώ λανθάνουν άλλα φύλλα της, καθώς και φύλλα της εφημερίδας «Νέος Αγωνιστής» που νέοι του ΕΑΜ είχαν  κυκλοφορήσει στη διάρκεια της Κατοχής. Η ΕΠΟΝ Κέρκυρας, σύμφωνα με αναλυτικό σχετικό δημοσίευμα της «Φωνής του Λαού», τα τέλη του 1943 είχε δημιουργήσει δικό της ειδικό παράνομο μηχανισμό, με μέλη του μεταξύ άλλων τη Γεωργία Τσότσου και τη Λιλή Έρτσου, ο οποίος ανατύπωνε «Δελτία Ειδήσεων» του ΕΑΜ και εξέδιδε ξεχωριστά έντυπα. Ειδικότερα στην περιοχή της Μέσης εξέδωσε, τότε, την εφημερίδα «Επονίτικη Εξόρμηση».

Επίσης, κάποιες σημαντικές επιπρόσθετες πληροφορίες για τη δράση της ΕΠΟΝ στο νησί εκείνη την περίοδο προκύπτουν από ορισμένα επίσης αθησαύριστα φύλλα της εφημερίδας «Νέα Ζωή» της τοπικής Οργάνωσης του ΚΚΕ.

 

 

Από τις 10 Οκτώβρη, από τη μέρα δηλαδή της απελευθέρωσης του νησιού από τους Ναζί και ενώ δυνάμεις του ΕΔΕΣ Ηπείρου με αγγλική συνδρομή απαιτούσαν μονοκρατορία στο νησί, η ΕΠΟΝ πήρε μια δυνατή «πρόγευση» όσων θα ακολουθούσαν. Έχει σωθεί μια αναλυτική αν και σε ορισμένα σημεία δυσανάγνωστη αναφορά ΕΠΟΝίτη για το τι συνέβη εκείνη τη μέρα, σε πανηγυρική συγκέντρωση του ΕΑΜ:

«Η τάξη και η πειθαρχία θα επικρατούσε στο νησί μας (…) Κατέβηκε (…) με πρωτοπόρα τα νιάτα η λαϊκή θέληση και έδειξε πεντακάθαρα πως χωρίς χειροβομβίδες και πολυβόλα, με μόνο όπλο το δίκαιο, παλεύει για τη λευτεριά, τη λαοκρατία (…) Μια μέρα ιστορική για τον κερκυραϊκό λαό. “Όλοι στη Λαϊκή Αγορά, για τους Συμμάχους”, ήταν το σύνθημα που βροντοφώναζαν οι τηλεβόες της ΕΠΟΝ (…)  Μια απέραντη ανθρωποθάλασσα, ένα πυκνό και πολύχρωμο δάσος από σημαίες (…) στα χέρια της νέας γενιάς. Μία αυθόρμητη κραυγή από τον πολυβασανισμένο κερκυραϊκό λαό. Σημαίες ελληνικές, αγγλικές, ρωσικές, αμερικανικές, λάβαρα της ΕΠΟΝ, συνθήματα της λευτεριάς, της λαοκρατίας, του λαογέννητου ΕΑΜ, του ηρωικού λαϊκού στρατού μας, των συμμάχων μας. Να η προσωπία Ρούζβελτ, Στάλιν, Τσόρτσιλ, ζωγραφισμένη σ’ ένα μακρύ πάνινο (…) Όλα έδειχναν τάξη, πειθαρχία, ενθουσιασμό, όλα ήταν μια τρανή απόδειξη πως ο λαός μπορεί να στηριχθεί στη νέα γενιά, αποφασισμένη να φέρει στη χώρα μας την ησυχία, τη χαρά, τη λαοκρατία. Μια γενική εκδήλωση ενθουσιασμού… Με κραυγές χαράς και χειροκροτήματα υποδέχτηκαν τη σημαία του Εργατικού Κέντρου,  σύμβολο της δουλειάς που πάνω σ’ αυτήν θα στηριχθεί η νέα κοινωνία. Μα τα χειροκροτήματα δεν έπαυσαν, οι ζητωκραυγές εξακολουθούσαν (…) “Ζήτω οι σύμμαχοι Αγγλία, Ρωσία, Αμερική” (…) Πίσω η μουσική της ΕΠΟΝ παίζοντας ένα εθνικό εμβατήριο (…) Ο Αμερικανός εξέφρασε στην αρχή την ικανοποίηση των Συμμάχων (…) που μετά από τριάμισι χρόνια αβάσταχτης σκλαβιάς ελευθερώνεται το όμορφο νησί μας (…) “Εμείς θα σας στείλουμε τρόφιμα και ό,τι άλλο έχετε ανάγκη”… Ο πεινασμένος και κουρελιασμένος λαός της Κερκύρας εξεδήλωσε την μέχρι αυτοθυσίας απόφασή του να ζήσει ελεύθερος και κυρίαρχος στον τόπο του. “Όχι φαΐ, λευτεριά και λαοκρατία θέλουμε”, ήταν η κραυγή που έβγαινε από χιλιάδες στόματα (…) “ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΕΠΟΝ”, “Ζήτω η Εθνική Κυβέρνηση”, “Ζήτω η Ελλάδα”, “Λαοκρατία” (…) Ευτυχία, χαρά, ενθουσιασμός γέμιζε τις καρδιές του πολυβασανισμένου κερκυραϊκού λαού, ενώ πίστευε πως πια είναι ελεύθερος να χαρεί την λευτεριά του, ενώ πίστευε πως φύγαν μακριά, φύγαν για πάντα οι μαύρες μέρες, οι στιγμές του φόβου και της τρομοκρατίας (…) Ζητούσε να φύγουν τα πολυβόλα που ήταν στημένα σ’ όλη την πόλι από τους ξένους ΕΔΕΣίτες που είχαν έρθει από την Ήπειρο».

Ξαφνικά τότε «το φάντασμα του παρελθόντος» ζωντάνεψε «πιο αποτρόπαιο, πιο τρομακτικό»: «Η φριχτή βοή του πολυβόλου και της χειροβομβίδας διέσχισε την ατμόσφαιρα (…) Το άοπλο πλήθος (…) ήταν αδύνατο να κρατηθεί (…) Η τρομοκρατική επέμβαση των ΕΔΕΣιτών (…) προκάλεσε πανικό και τη διάλυση της μεγάλης αυτής συγκέντρωσης (…) Μα γρήγορα ο δρόμος γέμισε από τα νιάτα. Ατρόμητοι συναγωνιστές και συναγωνίστριες, θαρραλέα “Αετόπουλα” που η αγανάκτηση τα κάνει λιοντάρια, όρθωσαν άοπλοι το ανάστημά τους στα προδοτικά βόλια της ντόπιας αντίδρασης».

ΕΔΕΣίτες που βρίσκονταν «στο μπαλκόνι της Χωροφυλακής, χτυπούσαν, ενώ τρεις άλλοι του τακτικού στρατού του ΕΔΕΣ έριχναν πισώπλατα χειροβομβίδες. Το αίμα τριών αθώων συναγωνιστών μας, που χύθηκε από τους εχθρούς του λαού, τα όργανα της διχτατορικής κλίκας της χώρας μας, γιγαντώνει τον λαό μας (…) Το πλήθος συγκεντρώνεται και προχωρεί (…) Νέα ομάδα ΕΔΕΣιτών φράζει το δρόμο και ταμπουρώνεται σε ερείπια για να πολεμήσει ενάντια στο άοπλο πλήθος. Είκοσι καλά οπλισμένοι με αυτόματα και πολυβόλα, ΕΔΕΣίτες, στέκονται με το δάχτυλο στη σκανδάλη, έτοιμοι να χτυπήσουν, ενώ ο άοπλος λαός μας τραγουδάει μαζί με τη Μουσική το “Εμπρός ΕΠΟΝίτες”…».

Παρά τους λίγο ή πολύ χαλαρούς οργανωτικούς δεσμούς, που είναι φυσικό να υποθέσει κανείς ότι διέκριναν τα χιλιάδες μέλη της ΕΠΟΝ σ’ εκείνες τις συνθήκες και εξηγούν τις αναφορές σε 6.500 ή και σε 7.500 μέλη με κάπως ευρεία την έννοια του μέλους της, η Οργάνωση δεν κάμφθηκε από την «αναγγελία» της επιβολής τρομοκρατικού κλίματος, όπως δεν λύγισε και λίγες μέρες μετά, όταν ατύπως η λειτουργία της τέθηκε υπό διωγμό και η «μαύρη» προπαγάνδα οργίαζε, αρχίζοντας να διαδίδει φανταστικές εικασίες πως η ΕΠΟΝ δήθεν απεργαζόταν ακόμη και… προσχώρηση της Κέρκυρας στην Αλβανία κατόπιν εισβολής Αλβανών του Εμβέρ Χότζα!

 

 

Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και πολιτικός διοικητής Ιονίων Νήσων, Λέων Μακκάς, διακήρυσσε υποκριτικά, φτάνοντας στο νησί λίγες μέρες μετά την απελευθέρωση, ότι «Βασιλεύς θα είναι πλέον ο ελληνικός λαός», ενώ αξίωνε μονομερή αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Η ΕΠΟΝ Κέρκυρας, εκδηλώνοντας την πιο καλή θέληση, κυκλοφορούσε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας της «Νέοι Μαχητές», τις 22 Οκτώβρη, με αυτόν τον τίτλο στο βασικό της θέμα: «Κυρίαρχος η Α.Μ. ο Βασιλεύς των Ελλήνων ο Λαός».

Εκείνον τον εκπρόσωπο της κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» η ΕΠΟΝ τον είχε καλωσορίσει στο λιμάνι της πόλης με επευφημίες και με δική της μπάντα να παιανίζει εθνικούς σκοπούς. Ήλπιζε πως η θέληση του λαού και της νεολαίας στην ΕΑΜοκρατούμενη τότε Κέρκυρα θα γινόταν με ειρηνικά μέσα σεβαστή. Όπως και το ΕΑΜ, δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη, πολιτικά και ιδεολογικά, για το όργιο βίας που θα επακολουθούσε με σκοπό τη συντριβή κάθε αντίστασης στην επιβολή των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης.

Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα, είχε παρελάσει κιόλας ενώπιόν του, στην κορυφή πορείας του λαού με συνθήματα χαράς για την απελευθέρωση, έκφρασης πλήρους εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του και ελπίδων για σεβασμό των δικαιωμάτων και της θέλησής του. Ωστόσο, σύμφωνα με αναφορά ΕΠΟΝίτη, τις 22 Οκτώβρη, τη μέρα δηλαδή που κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο των «Νέων  Μαχητών», οι αστυνομικές αρχές έλαβαν την πρώτη απόφαση απαγόρευσης μιας σχετικής εκδήλωσής της.

 

 

Σαν να φανταζόταν τι μπορεί να επακολουθούσε, η εφημερίδα «Νέοι Μαχητές», σε πανηγυρικό φύλλο που εξέδωσε την 28η Οκτώβρη 1944 κατήγγειλε, μεταξύ άλλων, τον δόλιο και βίαιο αφοπλισμό του γεμάτου νιάτα 10ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Κέρκυρας, που είχε συντελεστεί με βρετανικό «φιρμάνι» δύο μέρες νωρίτερα. Έγραφε, συγκεκριμένα: «Τα νιάτα θ’ αγωνιστούν για να επανορθωθεί η άστοχη αυτή ενέργεια. Θύελλα πρέπει να σηκωθή η νέα γενιά για να διεκδικήσει να ξαναδωθούν τα τιμημένα όπλα στον Ε.Λ.Α.Σ. που τάχει πάρει μονάχα από τους καταχτητές, για να απαιτήσουν την πιστή εφαρμογή των διακυρήξεων της Κυβέρνησης και των μεγάλων μας συμμάχων (…)».

 

 

«Ε.Π.Ο.Ν. – Αγγλία 3 – 2», έγραφε η εφημερίδα στη στήλη της «Αθλητισμός», στο ίδιο φύλλο, αναφερόμενη σε ποδοσφαιρικό αγώνα «ΕΠΟΝ – Άγγλοι» που είχε γίνει τις 22 Οκτώβρη στην πλατεία της πόλης.

Έγραψε για τη συνάντηση: «Την Κυριακή το απόγευμα ποδοσφαιρική ομάδα της Ε.Π.Ο.Ν. συναντήθηκε με την ομάδα της εδώ Αγγλικής φρουράς (…) Πλήθος κόσμου παρακολουθούσε τη συνάντηση που έληξε με τη νίκη της Επονίτικης ομάδας με 3-2 τέρματα (…) Παρά τη μακρόχρονη έλλειψη προπόνησης απόσπασε τον θαυμασμόν».

 

 

Ωστόσο, ούτε ποδοσφαιρικές συναντήσεις αυτού του τύπου δεν ήταν ανεκτές. Φύλλο της «Νέας Ζωής» εκείνων των ημερών κατήγγειλε ότι τρομοκρατικές ομάδες, τόσο στη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα ΕΠΟΝ – Άγγλοι όσο και μετά, είχαν επιτεθεί σε φίλους της ΕΠΟΝ. Τους ξυλοδαρμούς ΕΠΟΝιτών, που τραγουδούσαν για την ομάδα τους και την Οργάνωσή τους, κατήγγειλε σε θέμα της με τον τίτλο «Να πάψουν οι προκλήσεις», κάνοντας λόγο για «φασιστική τρομοκρατία». Η απάντηση του στρατιωτικού διοικητή του νησιού σε ομάδες πολιτών, που έσπευσαν να διαμαρτυρηθούν,  ήταν ότι… προέχει η «εθνική ενότητα».

 

 

Τις 7 Νοέμβρη 1944 η «Νέα Ζωή» πληροφορούσε, σε θέμα της με τίτλο «Τα νιάτα σε δράση», ότι την προηγούμενη μέρα είχε συνέλθει «σ’ ατμόσφαιρα ζωντάνιας και ενθουσιασμού» οργανωτική σύσκεψη της ΕΠΟΝ του Κέντρου της πόλης. «Διατρανώθηκε ακόμα μια φορά η πίστη της νεολαίας μας στο δίκαιο λαϊκό αγώνα», σημείωνε. Η οργανωτική ανασυγκρότηση και προσαρμογή της ΕΠΟΝ Κέρκυρας στις νέες συνθήκες προχωρούσε.

 

 

«Να σταματήσουν οι προκλήσεις και η τρομοκρατία», ζητούσε την Τρίτη 21 Νοέμβρη η «Νέα Ζωή», αφιερώνοντας το βασικό θέμα της σε καταγγελίες για βαναυσότητες και πιέσεις εις βάρος ΕΠΟΝιτών. Το προηγούμενο βράδυ, εξηγούσε η εφημερίδα, ΕΔΕΣίτες είχαν συλλάβει έναν νέο που ήταν στέλεχος της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, τον οδήγησαν στο Φρούριο της πόλης κι εκεί 14 ΕΔΕΣίτες επιδόθηκαν σε άγριο ξυλοδαρμό του – «με φασιστικό τρόπο», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά – κυριολεκτικά «μπροστά στα μάτια» των στρατιωτικών αρχών του νησιού. Τον κατηγόρησαν, ανυπόστατα, ότι «με εντολή της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας» δήθεν είχε σκίσει «προσκλήσεις» για παρέλαση δυνάμεων του ΕΔΕΣ στην πόλη. Μία νύχτα νωρίτερα, με παρόμοιο τρόπο είχαν συλληφθεί και οδηγηθεί στο Φρούριο, για να τους γίνει αντικομμουνιστικό κήρυγμα και να πάψουν να αγωνίζονται, οκτώ άλλοι ΕΠΟΝίτες.

Ο ΕΠΟΝίτης που βασανίστηκε δεν ήταν άλλος από το μέλος του Γραφείου Πόλης της ΕΠΟΝ Χρύσανθο Σαρακηνό, ο οποίος έμελλε τον Οκτώβρη του 1948 στην Αθήνα, ενώ η ΕΠΟΝ είχε τεθεί πια εκτός νόμου αλλά διατηρούσε παράνομο μηχανισμό και συνέχιζε τους αγώνες της, να καταδικαστεί από στρατοδικείο σε θάνατο και να εκτελεστεί, κατηγορούμενος κυρίως για «παράνομο» έρανο.

Το δημοσίευμα της «Νέας Ζωής» τόνιζε ότι «όλως αδικαιολόγητα» είχε συλληφθεί «το στέλεχος της ΕΠΟΝ Χρ. Σαρακηνός».

 

 

Επί μήνες, λόγω των απηνών διωγμών που άρχισαν τον Δεκέμβρη του 1944 και περιλάμβαναν απειλές για καταστροφή οποιουδήποτε τυπογραφείου δεχόταν να τυπώσει φύλλα του ΕΑΜ και συναφών οργανώσεων, ήταν αδύνατο να εκδοθεί η εφημερίδα της τοπικής ΕΠΟΝ. Αυτό έγινε δυνατό, μάλλον, έξι περίπου μήνες μετά, όταν με πρωτοβουλία του Σπύρου Μπαλού και άλλων κομμουνιστών και αγωνιστών του ΕΑΜ σχηματίστηκε νέα ομάδα τυπογράφων. Έτσι, τις 15 Μάρτη 1945 η «Νέα Ζωή» περιείχε σε φύλλο της την πληροφορία ότι τις 3 Ιούνη θα κυκλοφορούσε ξανά η εφημερίδα της ΕΠΟΝ Κέρκυρας. Οι «Νέοι Μαχητές», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, «επανεκδίδονται».

 

 

Περίπου έναν μήνα αργότερα, τις 11 Ιούλη, η «Νέα Ζωή» δημοσίευσε κείμενο ανταποκριτή της από το χωριό Σιναράδες, τιτλοφορώντας το «Χίτες σε δράση». Το δημοσίευμα περιλάμβανε ονόματα τεσσάρων εθνοφυλάκων – μελών της ακροδεξιάς οργάνωσης «Χ» κι ενός «ταγματαλήτη», που είχαν πάει στο χωριό κραδαίνοντας πιστόλια. Ένας από αυτούς πυροβολούσε στοχεύοντας πάνω από τα κεφάλια γνωστών ΕΠΟΝιτών του χωριού!

Ας συνεχίσουμε όμως την παράθεση στοιχείων για την ιστορία και τη δράση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, ανατρέχοντας σε δεκάδες φύλλα της «Φωνής του Λαού» του ΕΑΜ. Όλα τα στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από εκείνη την εφημερίδα. Μόνο κλείνοντας αυτές τις γραμμές θα επανέλθουμε σε ένα ακόμη – και το πιο δυνατό ίσως – φύλλο των «Νέων Μαχητών» της κερκυραϊκής ΕΠΟΝ.

 

 

Στο 7ο φύλλο της, τις 12 Νοέμβρη 1944, η εφημερίδα «Φωνή του Λαού» του ΕΑΜ Κέρκυρας υπερασπιζόταν κείμενο της εφημερίδας της ΕΠΟΝ Κέρκυρας «Νέοι Μαχητές» εναντίον διορισμένου από τη δοσιλογική κυβέρνηση της Αθήνας, στη διάρκεια της Κατοχής, Νομάρχη του νησιού. Άλλη τοπική εφημερίδα είχε σπεύσει να τον υπερασπιστεί αποδίδοντας στους «Νέους Μαχητές» τον χαρακτηρισμό «κομμουνιστικό έντυπο», ενώ βέβαια η ΕΠΟΝ αντιπροσώπευε πολύ ευρύτερο σύνολο νέων. Απαντώντας στο δημοσίευμα της εφημερίδας της ΕΠΟΝ, ο εγκάθετος Νομάρχης απέδιδε σε… πειθαναγκασμό του, εκ μέρους των Γερμανών, ομιλίες του στη διάρκεια της Κατοχής εναντίον του ΕΑΜ, της Σοβιετικής Ένωσης και της Βρετανίας και υπέρ των Ναζί!

 

 

Πολλές ειδικές αναφορές στην ΕΠΟΝ, όσον αφορά την ογκώδη και οργανωμένη συμμετοχή της σε μεγαλειώδη και πρωτοφανή για την Κέρκυρα συγκέντρωση που οργάνωσε το ΕΑΜ στην πόλη της Κέρκυρας τις 12 Νοέμβρη 1944, είχε το πρωτοσέλιδο θέμα του 8ου φύλλου της εφημερίδας, που κυκλοφόρησε τις 19 Νοέμβρη.

Πικέτες διαδηλωτών ανέγραφαν «Η ΕΠΟΝ οδηγεί τα νειάτα στο δρόμο της προόδου και της χαράς». Η Οργάνωση ήταν παρούσα, όπως αναφερόταν, «με όλα τα τμήματά της». Υπήρχε και η «μαθητική ΕΠΟΝ». Χιλιάδες νέοι και νέες είχαν έλθει στην πόλη με τα πόδια, ακόμη και από τα πιο μακρινά χωριά. Εκ μέρους της τοπικής ΕΠΟΝ μίλησε στο πλήθος, σύμφωνα  με την εφημερίδα, ο εκπρόσωπός της Άγγελος Μωραΐτης.

 

 

Περνώντας στο 1945, στο 18ο φύλλο της, τις 13 Μάη, αφού εν τω μεταξύ κατάφερε να ξαναεκδοθεί μετά το γνωστό πογκρόμ διώξεων που εξαπολύθηκε τον Δεκέμβρη του 1944, η εφημερίδα κατήγγειλε ότι στο χωριό Καλαφατιώνες χωροφύλακες προχώρησαν σε κατάσχεση τραγουδιών της ΕΠΟΝ!

Είχαν συλλάβει τους Ανδρέα Πηλό, Διονύσιο Μεσημέρη, Νίκο Πηλό και Λάκη Χαλικιόπουλο που είχαν μαζί τους σελίδες με τέτοια τραγούδια. Ένας χωροφύλακας τους είχε ξυλοκοπήσει κιόλας.

 

 

Η παρεμπόδιση της δράσης και οι συλλήψεις ΕΠΟΝιτών, με κάθε αφορμή, φαίνεται ότι ήταν πολύ συχνό φαινόμενο. Πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας τις 24 Ιούνη 1945, με τίτλο «Οι Κάφροι στην Κέρκυρα», κατήγγειλε σύλληψη και ξυλοδαρμό εις βάρος ΕΠΟΝίτη της πόλης με το επώνυμο Πετριτσόπουλος, από εθνοφύλακα, μέσα σε γραφεία της Χωροφυλακής, μόνον επειδή διακινούσε, νομίμως, κουπόνια για συνδρομές μελών της οργάνωσής του.

 

 

Η Οργάνωση ανέπτυσσε, εν μέσω εμποδίων, πρωτοποριακή δράση στην ύπαιθρο, όπως μαρτυρούσε δημοσίευμα της εφημερίδας τις 25 Ιούλη. Στο χωριό Επίσκεψη είχε φυτέψει δέντρα, που «εθνικόφρονες» τα ξερίζωναν. Στους Λάκωνες έφτιαξαν τον αυτοκινητόδρομο, κάνοντας δουλειά ίση με 200 μεροκάματα. Σε χωριά της Μέσης 420 νέοι καθάρισαν μολυσματικές εστίες. Στην περιοχή του Γύρου καλλιέργησαν χωράφια τρίτων.

Εκατοντάδες νέοι της υπαίθρου έπαιρναν μέρος σε οργανωμένες ψυχαγωγικές εκδρομές στη θάλασσα ή σε ορεινά σημεία. Σε 70 τέτοιες εκδηλώσεις είχαν λάβει μέρος, ανέφερε το δημοσίευμα, 2.800 μέλη της ΕΠΟΝ.

 

 

Τις 8 Αυγούστου η εφημερίδα δημοσίευσε μια θαρραλέα και συγκλονιστική έγγραφη καταγγελία – καταπέλτη ενός 23χρονου ΕΠΟΝίτη από το χωριό Καλαφατιώνες. Ήταν ο Στάθης Πηλός, ένας αγωνιστής που τα επόμενα χρόνια έγινε ευρύτερα γνωστός, καθώς έμελλε να αποδειχθεί κομμουνιστής αλύγιστος μέχρι το τέλος της ζωής του.

Τέσσερις μέρες νωρίτερα τον είχαν καλέσει στο Φρουραρχείο, για υπόθεση μήνυσης που είχε υποβάλει ο τότε 26χρονος ομοϊδεάτης και συγχωριανός του ΕΠΟΝίτης και μέχρι το τέλος του κομμουνιστής Γιώργος Σκλαβούνος, εναντίον εθνοφύλακα, επικαλούμενος μαρτυρία του. Αφού τον εξύβρισαν χυδαία, στη συνέχεια τον φυλάκισαν, τον χτύπησαν άγρια και τον άφησαν ελεύθερο την επομένη με δικαστική παρέμβαση – είχε μεταφερθεί στο χωριό του σε κουβέρτα, σακατεμένος. Εξιστορούσε τα γεγονότα, εξηγούσε ότι του ζητούσαν να αλλάξει κατάθεσή του και δήλωνε ότι μηνύει τον φρούραρχο και άλλα τέσσερα άτομα του φρουραρχείου.

 

 

Στο ίδιο φύλλο της η εφημερίδα έφερε στο φως της δημοσιότητας άρνηση του πολιτικού διοικητή Ιονίων Νήσων, Τσουκαλά, να αποδεχθεί προσφορά της ΕΠΟΝ Κέρκυρας να συμβάλλει σε κοινωφελή έργα για την ανοικοδόμηση και τον εξωραϊσμό της πόλης. Το κράτος… δεν επαιτεί, σκέφτηκε να της πει! Η ΕΠΟΝ «συναντά αντίδραση σε κάθε βήμα», σημείωνε το δημοσίευμα.

 

 

Τις 14 Αυγούστου η εφημερίδα έφερνε στη δημοσιότητα περίπτωση ξυλοδαρμού ΕΠΟΝιτών μέσα στο Φρουραρχείο της πόλης. Δεν ήταν η πρώτη φορά, έτσι το δημοσίευμα είχε τον τίτλο «Στο Φρουραρχείο συνεχίζονται οι ξυλοδαρμοί». Τις 11 Αυγούστου, ημέρα λιτανείας βέβαια στο νησί, θύματα ήταν οι ΕΠΟΝίτες Γερογιάννης, Σπύρος Κυριάκης και Στέφανος Λακωνίνης. Είχαν συλληφθεί από ένοπλους εθνοφύλακες επειδή τραγουδούσαν το γνωστό τραγούδι «Εμπρός ΕΠΟΝίτες».

 

 

Τον απρόσμενο θάνατο ενός μαχητικού στελέχους της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, του Κώστα Γριμπίζη, ανήγγειλε η εφημερίδα τις 19 Αυγούστου. «Πρόσφερε πρόθυμα και με αυτοθυσία τον εαυτό του στην υπηρεσία του λαϊκού αγώνα», σημείωνε το σχετικό δημοσίευμα, προσθέτοντας: «Στη θέση, που άφησε κενή, θα μπουν τώρα άλλοι αγωνιστές. Μα η προσφορά του στη μεγάλη υπόθεση του Κερκυραϊκού Λαού θα μείνει».

 

 

Καταγγελία που δημοσιεύτηκε την 1η Σεπτέμβρη, δεκανέας μαζί με 16 εθνοφύλακες είχαν επιχειρήσει να συλλάβουν τον Γραμματέα Τμηματικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ στην περιοχή της Μέσης, γιατί άνοιξε γραφεία και έβαλε πινακίδα με τον τίτλο της οργάνωσης. Έναν περίπου μήνα μετά, τις 29 Αυγούστου, τον καλούσαν για τον λόγο αυτό να παρουσιαστεί στο Φρουραρχείο της πόλης!

 

 

Τις 8 Σεπτέμβρη 1945 στην εφημερίδα δημοσιεύτηκε ανακοίνωση του Συμβουλίου Νομού της ΕΠΟΝ, με καταγγελία ότι ο αστυνομικός διευθυντής του νησιού απείλησε επιτροπή μελών της πως θα τους σπάσει το κεφάλι!

«Διαμαρτυρόμεθα με όλη τη δύναμη της ψυχής μας, δια την εμπαθή στάση αρχών και αστυνομίας…», άρχιζε η ανακοίνωση. Εμποδιζόταν ακόμη και η πραγματοποίηση σύσκεψης μελών της οργάνωσης για την έγκριση νέου καταστατικού της. Διαμαρτυρίες είχαν γίνει και στην κυβέρνηση της Αθήνας. Ο πολιτικός διοικητής Ιονίων Νήσων αρνούνταν να δεχθεί αντιπροσωπεία της οργάνωσης, ενώ ο γενικός γραμματέας της περιφερειακής διοίκησης είχε καλέσει αστυνομικούς για να τη διώξει. «Η νεολαία μας έχει δικαιώματα κι’ αυτά ξέρει και μπορεί να τα διεκδικήσει», κατέληγε η ανακοίνωση.

 

 

Τις 16 Σεπτέμβρη η εφημερίδα, σε θέμα με τίτλο «Πώς “εφαρμόζονται” οι νόμοι», κατήγγειλε ότι δύο μέρες νωρίτερα εθνοφύλακες, με τη βοήθεια αστυνομικών, στην Πάνω Πλατεία της πόλης συνέλαβαν ΕΠΟΝίτες που τραγουδούσαν τραγούδια της οργάνωσης. Οι ΕΠΟΝίτες παραπέμφθηκαν σε δίκη, κατηγορούμενοι για παράβαση του ν. 655/1917, που δεν ίσχυε τότε. Και ρωτούσε η εφημερίδα: «Αλλά και στην περίπτωση που θα ίσχυε, γιατί δεν εφαρμόζεται και εναντίον των γνωστών χιτών, που κάθε βράδυ ασχημονούν, τραγουδώντας τα άσεμνα αντισυμμαχικά τραγούδια τους και προκαλώντας τους δημοκρατικούς πολίτες; Κι ακόμη, γιατί δεν μηνύθηκαν ποτέ οι υβριστές του Αρχηγού μεγάλης Συμμάχου χώρας, τη στιγμή που, κάθε τόσο, σέρνονται στα δικαστήρια δημοκρατικοί πολίτες που έχουν την… αναίδεια να επικρίνουν ένα επίορκο βασιλιά;». Με χυδαίους στίχους οι Χίτες ύβριζαν τη Σοβιετική Ένωση και τον ηγέτη της ανενόχλητοι.

 

 

Με αφιέρωμα και στη δράση της ΕΠΟΝ τόσο σε πανελλήνια κλίμακα όσο και στην Κέρκυρα κυκλοφόρησε η εφημερίδα τις 27 Σεπτέμβρη, στο πλαίσιο ευρύτερου αφιερώματος στο ΕΑΜ για την τέταρτη επέτειο από την ίδρυσή του.

Το δημοσίευμα έφερε τον τίτλο «Τα νιάτα στη φωτιά του Αγώνα – Η ΕΠΟΝ φλογερός οδηγητής της Κερκ. νιότης» και περιλάμβανε χαρακτηριστικές αναφορές σε δύναμη 6.500 μελών και σε επιτυχίες στη διάρκεια της Κατοχής, αλλά και σε κατοπινούς διωγμούς.

Ιδού ορισμένες αναφορές: «Το μίσος τ’ άσβυστο για τους κουρσάρους της πατρίδας, η καταφρόνια της σκλαβιάς (…), η θέληση της ζωής, ήταν δεσμοί στενοί της νιότης και βάθρο, που πάνω τους υψώθηκε το κάστρο της αντίστασής της, το κάστρο της ΕΠΟΝ και στο νησί. Οι 15 του Οχτώβρη στα 1943 ήταν το πρώτο ξεκίνημα (…) Κι’ άρχισε να ξετυλίγεται ο αγώνας όλο και πιο μεγάλος, όλο και πιο τραχύς. Αγώνας για τη ζωή, τη μόρφωση, τη χαρά, τη λευτεριά. Και καταχτιέται συσσίτιο στα σχολειά και βοηθιέται η πάλη των πυροπαθών, αποσπούνται φάρμακα, δίνεται ψυχαγωγία και χαρά, κρατιέται ψηλά το φρόνημα και σφυρηλατείται η πίστη. 6.500 νέοι μπαίνουν στην ΕΠΟΝ (…) Εκατοντάδες παιδιά του νησιού φορούν το τιμημένο σύμβολο του ΕΛΑΣ. Αγόρια και κορίτσια (…) Τα νιάτα στο νησί γιορτάζουν. Η χαρά τους ξεσπάει μέρες πριν φύγουν οι γερμανοί, σαν έρχονται τα μηνύματα πως ξεκληρίζεται ο καταχτητής από τον ΕΛΑΣ σ’ όλη τη χώρα. Η ΕΠΟΝ γιορτάζει μπρος στους κατάπληχτους γερμανούς. Όμως τον αέρα της λευτεριάς δεν τον ανασάναμε. Ήρθαν οι ορδές των ντόπιων προδοτών. Χτυπούν το λαό και τη νεολαία τη δεύτερη μέρα που πάτησαν στο νησί (…) Το προδοτικό ΕΔΕΣ που 3 χρόνια τυραννούσε τον Ηπειρωτικό λαό, που μόλυνε τον λευτερωτικό αγώνα (…) Κι έρχεται ύστερα ο αγώνας του Δεκέμβρη (…) Εκατοντάδες πατριώτες ρίχτηκαν στα μπουντρούμια. Εκατοντάδες δάρθηκαν, βασανίστηκαν, τυραννήθηκαν. Μέσα σ’ αυτούς πολλοί νέοι και νέες. Τα νιάτα δοκιμάζονται σκληρά, μα παλεύουν. Το σύνθημα του τοίχου, η προκήρυξη, το τρικ, η εφημερίδα, η φωνή της ΕΠΟΝ, δίνουν το πρόσταγμα της πάλης και δεν λυγίζουν. Ήταν τότες, η πιο άγρια μπόρα που πέρασε το νησί. Μ’ απ’ αυτή πιο ατσαλωμένη βγήκε η ΕΠΟΝ».

 

 

Δίκη ΕΠΟΝιτών για εξύβριση της βασιλικής δυναστείας των Γλύξμπουργκ, μέσω τραγουδιών, έγινε τις 27 Σεπτέμβρη, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας δύο μέρες μετά. Το κατηγορητήριο στηρίχθηκε σε νόμο του 1837 και κατέρρευσε, αλλά τους αποδόθηκε η κατηγορία ότι τα τραγούδια ήταν… προκλητικά. «Ό,τι αναφέρεται στη Δημοκρατία και στους αγώνες του Ελληνικού λαού εναντίον των καταχτητών θεωρείται προκλητικό», σημείωνε η εφημερίδα, θέτοντας το ερώτημα: «Οι εδώ όμως αστυνομικές αρχές πότε θα θέσουν τέρμα σε μια σειρά προκλήσεις και χυδαιολογίες με τις οποίες ομάδες “εθνικοφρόνων” αλητών προκαλούν, στην πραγματικότητα αυτή τη φορά, την κοινή γνώμη κατά τις εσπερινές ώρες;».

 

 

Με τον τίτλο «Μιλάει ο αντιπρόσωπος της ΕΠΟΝ», το φύλλο της εφημερίδας τις 3 Οκτώβρη, παρουσίασε την ομιλία του επικεφαλής της ΕΠΟΝ Κέρκυρας στον εορτασμό της τέταρτης επετείου της ίδρυσης του ΕΑΜ. Είχε γίνει εκδήλωση του ΕΑΜ στο Γυμναστήριο της πόλης, κάτω από συνθήκες απίστευτης στρατοκρατίας και αστυνομοκρατίας. «Εμείς οι Νέοι και οι Νιές της Κέρκυρας, με πίστη στα ιδανικά του τετράχρονου αγώνα, στο ιδανικό μιας Λεύτερης, Ειρηνευμένης Δημοκρατικής Ελλάδας της Δουλειάς και της Προόδου, μαζί με τη Νέα Γενιά όλης της χώρας μας δίνουμε όλη τη δύναμη της Νιότης μας, για το χτίσιμο της καινούργιας Ελλάδας», είναι ένα απόσπασμα της ομιλίας.

 

 

Τις 11 Οκτώβρη η εφημερίδα παρουσίαζε, σε θέμα με τίτλο «Προς το Α’ Πανελλαδικό Συνέδριο της ΕΠΟΝ», το γεγονός της πραγματοποίησης συνδιασκέψεων εκλεγμένων αντιπροσώπων των τομεακών συμβουλίων της ΕΠΟΝ στις περιοχές Μέσης, Κορακιάνας, Γύρου – Όρους και Λευκίμμης, εστιάζοντας «τόσο στην παραγωγική δουλειά της μελέτης των προβλημάτων σε κάθε χωριό, όσο και στην υποδειγματική τάξη και πειθαρχία» των σχετικών εκδηλώσεων, σε πολύ δύσκολες συνθήκες βέβαια. Τόσο δύσκολες, ώστε, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, τις συνδιασκέψεις παρακολούθησαν, μαζί με ευρύτερο κοινό, αξιωματικοί της Χωροφυλακής. Συναφές και το σχόλιο για το «πόσο πολύτιμα μπορεί να συμβάλλει η Χωροφυλακή, όταν θέλει να κρατήσει την τάξη, με την πραγματική αξιέπαινη στάση των αντιπροσώπων της στις εργασίες των συνδιασκέψεων». Την ίδια μέρα, συνέχιζε το δημοσίευμα, ομάδα Χιτών με εθνοφύλακες έσκιζε έντυπα της ΕΠΟΝ με τις διακηρύξεις για τα ιδανικά της και το πρόγραμμά της, προκαλώντας, κάτω από την ανοχή αστυνομικών. «Είναι καιρός», τονιζόταν, «να συμμαζέψουν τέτοιους τραμπούκους, γιατί η ανοχή έχει όρια και ούτε θα μπορούν να βρίσκονται πάντοτε στελέχη της ΕΠΟΝ, για να συμβουλεύουν τους Επονίτες και να τους αποτρέπουν απ’ τη δίκαιη εκδήλωση της αγανάκτησής τους». Θα γίνονταν μηνύσεις εναντίον των Χιτών, ανέφερε η εφημερίδα.

 

 

Σε άλλη στήλη, το προσωρινό Συμβούλιο Νομού της ΕΠΟΝ έκανε γνωστό με ανακοίνωσή του ότι η συνδιάσκεψη σε επίπεδο νομού θα γινόταν την Παρασκευή 12 Οκτώβρη στα γραφεία της στην πόλη. Έκθεση δράσης θα παρουσίαζε ο Γραμματέας του Μενέλαος Αργύρης, ενώ εισηγητής θέσεων για τα προβλήματα της κερκυραϊκής νεολαίας ήταν το μέλος του Κώστας Βρυώνης.

 

 

Επίσης, στο ίδιο φύλλο της η εφημερίδα αναφερόταν σε διαμαρτυρία της οργανωτικής επιτροπής Παγκόσμιου Συνεδρίου Νεολαίας προς την κυβέρνηση, στην Αθήνα, για το γεγονός ότι είχε απαγορεύσει στην ΕΠΟΝ τη μετάβαση και συμμετοχή αντιπροσώπων της στο συνέδριο.

 

 

Στο επόμενο, 70ό φύλλο της, τις 13 Οκτώβρη, η «Φωνή του Λαού» δημοσίευσε προγενέστερη ανακοίνωση της ΕΠΟΝ για αναβολή της νομαρχιακής συνδιάσκεψης που θα πραγματοποιούσε την προηγούμενη μέρα. Είχε εκδοθεί κυβερνητική διαταγή για την απαγόρευση κάθε συγκέντρωσης «μέχρι τη ρύθμιση του κυβερνητικού», καθώς στην Αθήνα είχε ξεσπάσει κυβερνητική κρίση.

 

 

Στο ίδιο φύλλο, σε ρεπορτάζ για τη συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Γύρου – Όρους αναφερόταν πως την είχαν παρακολουθήσει, μέσα σε ευρύχωρη και στολισμένη όμορφα αίθουσα σχολείου της περιοχής, 350 ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες, από τους οποίους οι 100 περίπου ήταν εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των χωριών. Η ατμόσφαιρα ήταν ενθουσιώδης. Είχαν παραστεί και μεγαλύτεροι σε ηλικία φίλοι της ΕΠΟΝ, όπως ο ιατρός Παρασκευόπουλος, που εκδήλωσε επιθυμία να δημιουργήσει αγροτικό ιατρείο στα Γύρου. Η συνδιάσκεψη αποφάσισε να ενισχύσει με όλες της τις δυνάμεις αυτό το έργο. Η εκδήλωση περιλάμβανε και απαγγελίες ποιημάτων. Χορωδία της ΕΠΟΝ Καρουσάδων τραγούδησε, στο τέλος, τον εθνικό ύμνο.

 

 

«Μαθαίνουμε», έλεγε για την κρατική διοίκηση Ιονίων Νήσων η «Φωνή του Λαού» τις 16 Οκτώβρη, πως με εγκύκλιό της «προς τις διευθύνσεις των σχολείων, που διαβιβάστηκε στους μαθητές, απαγορεύει στους τελευταίους αυτούς να είναι μέλη της ΕΠΟΝ». Και, αφού ζητούσε επιβεβαίωση ή διάψευση της πληροφορίας, έθετε τα ερωτήματα: «Με ποιο δικαιολογητικό η Διοίκηση Ν.Ι.Π. προβαίνει σε τέτοιου είδους απαγορεύσεις; Η ΕΠΟΝ δεν είναι νόμιμη οργάνωση αναγνωρισμένη από το κράτος;». Απάντηση δεν υπήρξε.

 

 

Διώξεις εις βάρος ΕΠΟΝιτών κατήγγειλε η εφημερίδα τις 20 Οκτώβρη, σε θέμα της με τίτλο «Επειδή τραγουδούσαν». Το βράδυ της 17ης Οκτώβρη οι ΕΠΟΝίτες Σπύρος Μπούζης, Γιώργης Μεσημέρης, Γιάννης Μπεράτης, Παναγιώτης Γιωργογιάννης, Σπυρίδων Μεταλληνός και Βασίλειος Καραβραάμ, ενώ τραγουδούσαν τραγούδια της ΕΠΟΝ έξω από καφενείο της πόλης, βρέθηκαν αντιμέτωποι με λοχία που κρατώντας αυτόματο όπλο και συνοδευόμενος από στρατιώτη τους διέταξε: «Υπάρχει στρατιωτικός νόμος. Μη κουνηθεί κανείς. Ακολουθήστε μας». Τελικά, μετά από λαϊκές αντιδράσεις, την επομένη βρέθηκαν σε αστυνομικό τμήμα κατηγορούμενοι για τραγούδια που «διαταράσσουν την κοινή ησυχία».

 

 

Τις 26 Οκτώβρη η εφημερίδα δημοσίευσε ανακοίνωση της ΕΠΟΝ της προηγούμενης μέρας που καλούσε σε αποχή από εκδηλώσεις εξύμνησης του βασιλομεταξικού καθεστώτος, τις οποίες οργάνωνε το «Μαύρο Μέτωπο» αντιδραστικών δυνάμεων του νησιού, ενόψει της επετείου της 28ης Οκτώβρη, με πρόσχημα «εθνικές διεκδικήσεις». Τόνιζε: «Κανένας στις παρελάσεις και στις γιορτές του Μαύρου Μετώπου (…) Ας γιορτάσουμε μαζί μ’ όλο το λαό στις συνοικίες την 28η του Οκτώβρη (…) Ζήτω ο αντιφασιστικός αγώνας του Λαού και της Νεολαίας μας».

 

 

Τις 4 και τις 6 Νοέμβρη η «Φωνή του Λαού» δημοσίευσε αποκαλυπτική έρευνα ΕΠΟΝιτών για την κατάσταση και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η εργαζόμενη νεολαία του νησιού.

 

 

Τις 31 Οκτώβρη στο Εργατικό Κέντρο είχε γίνει σύσκεψη νέων εργαζομένων και είχε εκλεγεί προσωρινή Επιτροπή Εργαζόμενης Νεολαίας, με μέλη της τους Νικόλαο Μεταλληνό, Κωνσταντίνο Σαγιά, Μιχαήλ Πετριτσόπουλο, Αντώνιο Παυλογιάννη, Προκόπιο Βορτελίνα, Χρήστο Τριαντάφυλλο και Νίκο Τσουκαλά.

 

 

Δέκα εκπρόσωποι της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, τέσσερις από τους οποίους ήταν εργάτες και τρεις αγρότες, τις 4 και 5 Νοέμβρη πήραν μέρος σε Πανηπειρωτική Συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ στα Γιάννενα, μαζί με εκπροσώπους της ΕΠΟΝ των νομών της Ηπείρου και της Λευκάδας, όπως έγραψε η εφημερίδα στο 91ο φύλλο της τις 11 Νοέμβρη. Τέσσερις αντιπρόσωποι είχαν μιλήσει για τα προβλήματα της κερκυραϊκής νεολαίας. Στο Συμβούλιο Περιοχής της οργάνωσης εκλέχτηκαν και τέσσερα μέλη της κερκυραϊκής ΕΠΟΝ.

 

 

Τις 18 Νοέμβρη δημοσιεύτηκε έκκληση της ΕΠΟΝ να παρασχεθεί βοήθεια για την επίπλωση και τη διακόσμηση της Λέσχης της στην πόλη του νησιού.

 

 

Τις 21 Νοέμβρη, σε θέμα με τίτλο «Η νομιμότητα της ΕΠΟΝ και η Διοίκηση Χωροφυλακής», γινόταν γνωστό ότι τις 19 Νοέμβρη εκπρόσωποί της είχαν κάνει διαβήματα στον διοικητή της Χωροφυλακής και σε αρμόδιο Εισαγγελέα, ζητώντας «να αρθούν τα απαγορευτικά μέτρα των οργάνων της Χωροφυλακής της υπαίθρου, που εμποδίζουν τη νόμιμη λειτουργία της ΕΠΟΝ». Δόθηκαν οι «συνηθισμένες υποσχέσεις». Η εφημερίδα σημείωνε ότι η ΕΠΟΝ ήταν «υπό διωγμόν» και ότι η νεολαία του νησιού «είναι αποφασισμένη να υπερασπίσει τις δημοκρατικές της ελευθερίες».

 

 

Τις 24 Νοέμβρη 1945, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας τρεις μέρες αργότερα, τετραμελής αντιπροσωπεία της ΕΠΟΝ επισκέφτηκε τον δήμαρχο της πόλης και του έθεσε σειρά θεμάτων, μεταξύ των οποίων και η άρση της αποβολής μουσικών από Φιλαρμονικές, οι οποίοι φαίνεται ότι είχαν αποβληθεί λόγω συμμετοχής τους σε συνδικαλιστική οργάνωση. Ζήτησε, επίσης, την ενίσχυση της αθλητικής δραστηριότητας και την εφαρμογή προγράμματος ιατρικών εξετάσεων για όλη τη νεολαία του νησιού. Ο δήμαρχος είχε δεχθεί να ενισχύσει ποδοσφαιρικές συναντήσεις την περίοδο της Πρωτοχρονιάς, καθώς και την παραχώρηση αίθουσας για χοροεσπερίδα με σκοπό την ενίσχυση ποδοσφαιρικών και άλλων αθλητικών σωματείων. Η ΕΠΟΝ είχε ζητήσει να της παραχωρηθεί ο χώρος του «Φοίνικα». Κατά τον δήμαρχο, δικαιώματα στον χώρο είχε ο «Δραματικός Σύλλογος» της πόλης, αλλά στην πραγματικότητα, όπως σημειωνόταν σε δημοσίευμα σε διπλανές στήλες, κουμάντο έκανε με το «έτσι θέλω» μια ακροδεξιά «Εθνικιστική Νεολαία».

 

 

Στο 104ο φύλλο της, τις 30 Νοέμβρη, η εφημερίδα περιλάμβανε προσκλητήριο της ΕΠΟΝ για τη διεξαγωγή χορού την Κυριακή 2 Δεκέμβρη στον πολιτιστικό χώρο του «Φοίνικα».

 

 

Μια αγωνίστρια της ΕΠΟΝ, η Λίτσα Λεβέτσου, είχε «φύγει» από τη ζωή και η εφημερίδα τις 7 Δεκέμβρη καταχώρησε λίγα αποχαιρετιστήρια λόγια της Οργάνωσης. «Οι συναγωνιστές της, που χάνουν μια αφοσιωμένη στην ιδέα της ΕΠΟΝ συναγωνίστρια, σφίγγουν θερμά το χέρι των συγγενών της».

 

 

Η δράση ενός μήνα στην ύπαιθρο

Στο 120ό φύλλο της, τις 20 Δεκέμβρη 1945, η εφημερίδα δημοσίευσε θέμα με τίτλο «Από τη δράση της ΕΠΟΝ στην ύπαιθρο της Κέρκυρας», με αναλυτικές πληροφορίες για ορισμένες από τις μεταπολεμικές δραστηριότητές της και την εντυπωσιακή προσφορά της. Το υπέγραφε ένας ΕΠΟνίτης, ανώνυμα. Αφορούσε δραστηριότητες ενός μήνα μόνο.

Το παραθέτουμε, λόγω του ενδιαφέροντός του, ολόκληρο:

Τα ιδανικά της ΕΠΟΝ, που έχουν γίνει πια συνείδηση στην Ελληνική Νεολαία, έχουν τη δύναμη να ξεσηκώνουν το Δημιουργικό ενθουσιασμό της για να χτίσει, με τα ίδια της τα μπράτσα και το μυαλό, το Μέλλον της. 

Ο μεγάλος πόθος της αγροτικής νεολαίας του νησιού μας είναι να φτιάσει όσο πιο γρήγορα μπορεί όσα κατέστρεψε ή της στέρησε ο φασισμός και ο πόλεμος στα χρόνια της σκλαβιάς. 

Έτσι με τη φωτεινή καθοδήγηση της αγαπημένης της οργάνωσης, της ΕΠΟΝ, κάνει πράξη το σύνθημα που βροντοφώναξαν οι Δημοκρατικοί Νέοι όλου του κόσμου στο Παγκόσμιο Συνέδριο των Νέων: “Εμπρός να χτίσουμε το μέλλον μας”. Να με λίγα λόγια η δράση των Επονιτών της Υπαίθρου στο μήνα που πέρασε:     

ΛΕΥΚΙΜΜΗ (Ριγγλάδες). Ανοίχτηκαν τα γραφεία και η Λέσχη της ΕΠΟΝ και γίνηκαν 2 χοροί. Σε εξόρμηση 30 επονιτών καθαρίστηκαν τα χαντάκια του κεντρικού δρόμου και διορθώθηκαν 2 γεφύρια. Το τμήμα Ποταμού (Λευκίμμης) έκαμε εξόρμηση με 15 επονίτες και καθάρισαν τα χαντάκια του κεντρικού δρόμου. Το τμήμα Μελικιού επίσης καθάρισε τον κεντρικό δρόμο. Το τμήμα Αγίων Θεοδώρων σε 2 εξορμήσεις καθάρισε το Νεκροταφείο του χωριού και 2 πηγάδια. Επίσης ενίσχυσε μια άπορη οικογένεια. Το τμήμα Αργυράδων ενίσχυσε ένα άρρωστο με 17.000 δραχ.

– Το τμήμα Αγίου Δημητρίου έφτιαξε ένα μέρος του αγροτικού δρόμου για να μεταφέρουν τον ελαιόκαρπο οι κάτοικοι του χωριού. 

ΜΕΣΗ. – Άφρα. Ομάδα επονιτών διόρθωσε 2 χιλ)τρα κεντρικού δρόμου του χωριού.

Άη Γιάννης. Ομάδα επονιτών καλλιέργησε τα χωράφια των αιχμαλώτων του χωριού.

Καλαφατιώνες. Παρά το γεγονός ότι έβρεχε 10 επονίτισσες μάζεψαν τις ελιές των φυλακισμένων συγχωριανών τους. 

ΚΟΡΑΚΙΑΝΑ. – Λάκωνες. Οι επονίτες έχουν ετοιμάσει τα γραφεία και τη Λέσχη τους που θ’ ανοίξουν σύντομα. Ετοιμάζονται να ανεβάσουν και θέατρο μέσα στη Λέσχη. 

ΓΥΡΟΥ. – Καρουσάδες. 40 επονίτες του χωριού φτιάξαν ένα χαλασμένο γεφύρι στο δημόσιο δρόμο του χωριού.

– Στο ίδιο χωριό οι επονίτες αφού ζήτησαν από τον πρόεδρο να βγουν για έρανο ώστε να φτιάξουν Λαϊκό φαρμακείο και κείνος αρνήθηκε, κάνουν μόνοι τους έρανο που πάλι τον σταμάτησε ο Σταθμάρχης. Τελικά οι επονίτες πεισματωμένοι δώσαν 100 καρτούτσα λάδι από τα έσοδα του τμήματος της ΕΠΟΝ και επιπλέον 6 μεροκάματα δουλειάς προσωπικής.

– Στο ίδιο χωριό οι επονίτες καλλιέργησαν ένα στρέμμα κουκιά ενός τυφλού. Έδωσαν 900 δραχ. ενίσχυση σ’ ένα άπορο του χωριού και μαζί με επονίτες των Αγραφών έφτιαξαν το γεφύρι του κεντρικού δρόμου που είχε σταματήσει η κυκλοφορία.

Στο Καβαλούρι 15 επονίτες διόρθωσαν τον κεντρικό δρόμο.   

Στους Αντιπερνούς 18 επονίτες καθάρισαν 1 πηγάδι. 

Στους Βελονάδες 20 επονίτες καθάρισαν τα χαντάκια του κεντρικού δρόμου σε αρκετό μάκρος.      

Στους Περλεψιμάδες επονίτες μαζί με μεγάλους διόρθωσαν το δημόσιο δρόμο που είχε κοπεί η συγκοινωνία. 

Αυτά που έγιναν σε ένα μήνα μέσα σε συνθήκες δύσκολες δυστυχώς, γιατί οι αρχές χωροφυλακής με χίλιες προφάσεις και τυπικές δικαιολογίες προσπαθούν να φράξουν το δρόμο για την πλατειά ανάπτυξη της επονίτικης δράσης, δείχνουν πως η αγροτική νεολαία μας με την επονίτικη οργάνωσή της είναι μια σοβαρή και υπολογίσιμη ανοικοδομητική δύναμη που αν οι κατά τόπους αρχές πάψουν να μεταχειρίζονται με εμπάθεια ή έστω επιφυλακτικότητα και δυσπιστία, τότε μαζί φυσικά και με την ενίσχυση του λαού η ΕΠΟΝ θα μπορέσει να δώσει καινούργιο τόνο στη ζωή του χωριού. Φυσικά αυτό θα γίνει, κι’ αν ακόμη δεν το θελήσουν οι παραπάνω αρχές, γιατί το θέλει η νέα γενιά μας και γιατί το ζητάει ο μεγάλος λαός μας, που γι’ αυτό έχυσαν ατσιγκούνευτα το αίμα τους στον υπέροχο Αγώνα της Αντίστασης.

 

 

Ένοπλη επίθεση στη Λέσχη της ΕΠΟΝ στην πόλη

Περνώντας στο 1946, τις 3 Γενάρη, στο κύριο άρθρο της, με τίτλο «Τρομοκρατία και αυτοάμυνα», η «Φωνή του Λαού» κατήγγειλε, μεταξύ άλλων, επίθεση εις βάρος της Λέσχης της ΕΠΟΝ, ενώ σε αυτή βρίσκονταν μέλη της οργάνωσης και ο διευθυντής της εφημερίδας Αλέκος Πρίφτης.

 

 

Στη δεύτερη σελίδα της, στο σχετικό θέμα,  εξηγούσε: «Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, ενώ οι επονίτες στόλιζαν τραγουδώντας τη Λέσχη τους, ρίχτηκαν από ένα σπίτι, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το κτίριο, όπου στεγάζεται η Λέσχη της ΕΠΟΝ, τέσσερις πυροβολισμοί. Οι σφαίρες, ευτυχώς, χτύπησαν στον τοίχο, είκοσι πόντους κάτω από το μεσιανό παράθυρο της κεντρικής αίθουσας της Λέσχης. Εξακριβώθηκε ότι τους πυροβολισμούς τους έρριξε ο υπαξιωματικός Ναυτικού Μαρ(…)  Επιτροπή επονιτών, καθώς και ο διευθυντής της Φωνής του Λαού, που βρέθηκε να είναι στη Λέσχη κείνη τη στιγμή, παρουσιάστηκαν στην Αστυνομική Διεύθυνση και κατήγγειλαν το γεγονός. Απαίτηση του Κερκυραϊκού Λαού είναι να επιβληθεί παραδειγματική τιμωρία, εκ μέρους της Εισαγγελικής Αρχής και της Ναυτικής Διοικήσεως στον άνανδρο τρομοκράτη».

 

 

Στο ίδιο φύλλο γινόταν γνωστό ότι η ΕΠΟΝ της συνοικίας Πόρτα Ρεμούντα είχε συγκεντρώσει χρήματα, τρόφιμα και άλλα είδη για να στείλει δέμα σε αγωνιστές που είχαν συλληφθεί και βρίσκονταν στις φυλακές της πόλης. «Για τους φυλακισμένους αγωνιστές» ήταν ο τίτλος του θέματος. Είχαν συγκεντρωθεί, μεταξύ άλλων, λίγα μακαρόνια, αλεύρι, φασόλια, σαπούνι και κουτιά σπίρτα.

 

 

Επίσης, στο ίδιο φύλλο δημοσιεύτηκε αναγγελία χορών που οργάνωνε η ΕΠΟΝ στην πόλη τη δεύτερη μέρα των Φώτων.

 

 

Νέα επίθεση και καταστροφές

«Η επίθεση κατά της Λέσχης της Ε.Π.Ο.Ν. – Ο κ. Ναυτικός Διοικητής τιμώρησε παραδειγματικά τους δράστες», τιτλοφόρησε η εφημερίδα σχετικό δημοσίευμά της τις 13 Γενάρη. Αν και δεν θα αργούσε να αποδειχθεί ότι δεν είχαν όλες οι υποσχέσεις πραγματικό αντίκρισμα,  είχε αναγγελθεί τιμωρία εις βάρος δραστών νέας επίθεσης, που σημειώθηκε, αυτή τη φορά, τις 6 Γενάρη 1946.

Έγραφε η εφημερίδα: «Στις 6 Ιανουαρίου το απόγευμα ένοπλη ομάδα μοναρχικών ναυτών της Ναυτικής Διοικήσεως Κερκύρας επέδραμε στο οίκημα όπου στεγάζεται η Λέσχη της ΕΠΟΝ,  έσχισε τη Σοβιετική σημαία, (…) τις ελληνικές, έσχισε αφίσες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, κατέστρεψεν εντελώς το χριστουγεννιάτικο δέντρο, έκοψε τα σύρματα της ηλεκτρικής εγκαταστάσεως και έφυγε ρίχνοντας πυροβολισμούς και συναποκομίζοντας δύο ελληνικές σημαίες, μίαν αμερικανική, μίαν κινεζική, μίαν αγγλική, τη σχισμένη σοβιετική, μίαν ομπρέλλα, ένα σακκί γεμάτο τρόφιμα και σιγάρα, που το Συμβούλιο Νομού της ΕΠΟΝ προόριζε για τους φυλακισμένους».

Η αντίδραση ήταν, φαίνεται, άμεση: «Μόλις ο Κερκυραϊκός Λαός πληροφορήθηκε τη βάρβαρη και άνανδρη επίθεση, εξεδήλωσε ποικιλότροπα την αγανάκτησή του. Πλήθη κόσμου συγκεντρώθηκαν κάτω από τη Λέσχη, που γειτονεύει με το κτίριο, όπου στεγάζεται η Ναυτική Διοίκηση, και εξεδήλωναν με κάθε τρόπο την αγανάκτηση και τον αποτροπιασμό τους για τη νέα τρομοκρατικήν εκδήλωση των μπράβων του μοναρχοφασισμού».

Αστυνομική δύναμη, με επικεφαλής τον Διοικητή της Ασφάλειας, Κοσμάτο, ξεκίνησε επιτόπου ανακρίσεις. Ο Ναυτικός Διοικητής,  Κοσμίδης, απαντώντας σε διαβήματα της ΕΠΟΝ, του ΕΑΜ και άλλων παραγόντων, δήλωσε ότι «θα τιμωρήσει αυστηρά το έγκλημα». Ο ίδιος και ο λιμενάρχης, Βαγενάς, το επόμενο πρωί επισκέφτηκαν τη Λέσχη της ΕΠΟΝ, εξέφρασαν τη θλίψη τους και υποσχέθηκαν τιμωρία των δραστών και αποκατάσταση των ζημιών. Πέντε δράστες, όπως ανακοινώθηκε, τιμωρήθηκαν με φυλάκιση ενός μήνα και άμεση μετάθεση στην Πρέβεζα. Επίσης, η Ναυτική Διοίκηση προσέφερε στην ΕΠΟΝ ποσό 75.000 δρχ. ως αποζημίωση, επέστρεψε μέρος των κλοπιμαίων και υποσχέθηκε αντικατάσταση λοιπών ειδών που κλάπηκαν. «Όταν οι Αρχές θέλουν να κάμουν το καθήκον τους έχουν όλη τη δύναμη και όλα τα μέσα να το εχτελέσουν», σημείωνε η εφημερίδα, προσθέτοντας: «Είναι άμεση η ανάγκη της εκκαθαρίσεως των ενόπλων δυνάμεων από τα δοσίλογα και τα φασιστικά στοιχεία, που είναι μία διαρκής απειλή για την ησυχία, την τάξη και την ασφάλεια του Λαού (…) Η θέση τέτοιων ανθρώπων, που ντροπιάζουν την τιμημένη στολή του έλληνα ναυτικού, είναι μόνο στις φυλακές».

 

 

Τις 19 Γενάρη ανακοίνωση του Συμβουλίου Πόλης της οργάνωσης έκανε λόγο για «την άμεση ανάγκη που έχει η νιότη του νησιού για μόρφωση» και καλούσε κάθε ενδιαφερόμενο να προσφέρει βιβλία για τη βιβλιοθήκη της Λέσχης της.

 

 

Τις 25 Γενάρη η εφημερίδα, με αφορμή συκοφαντικά δημοσιεύματα, αναφερόταν εκ νέου στην επίθεση που είχε γίνει στα γραφεία της ΕΠΟΝ Κέρκυρας και στην αρπαγή μιας σοβιετικής σημαίας που φυλασσόταν μαζί με άλλες συμμαχικές. Η σημαία της ΕΣΣΔ είχε… αφεθεί στη Ναυτική Διοίκηση Κέρκυρας, από όπου και την είχε παραλάβει η ΕΠΟΝ. Ναύτες, που δήθεν είχαν κινηθεί αυτοβούλως, όπως ισχυριζόταν εφημερίδα υποστήριξης δοσιλόγων της Κατοχής, αναφέρονταν ως αυτουργοί. «Οι δράστες της άνανδρης επίθεσης», σημείωνε η εφημερίδα, «είχαν πέσει με μανία κατά του ρωσσικού λάβαρου το οποίο καταξέσχισαν. Και επέπεσαν με την ίδια μανία που πέφτανε οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, οι Βούλγαροι, και τα Τάγματα Ασφαλείας, τις γνώμες των οποίων απηχεί η εκπρόσωπος των δοσιλόγων».

 

 

Τις 30 Γενάρη η εφημερίδα δημοσίευσε κείμενο με τίτλο «Ενότητα της νεολαίας», πληροφορώντας για το πνεύμα των αποφάσεων που είχε λάβει το πρώτο πανελλαδικό συνέδριο της ΕΠΟΝ στην Αθήνα.

 

 

Επίσης, σε θέμα με τον τίτλο «Ο Κερκυραϊκός Λαός απαιτεί: Να διαλυθούν οι τρομοκρατικές Οργανώσεις – Να εκκαθαριστούν οι κρατικές υπηρεσίες, ο Στρατός και τα Σώματα Ασφαλείας από τα φασιστικά στοιχεία» κατήγγειλε και πάλι «προστατευόμενο» οπλονόμο της ναυτικής διοίκησης του νησιού ότι την Πρωτοχρονιά είχε πυροβολήσει εναντίον της λέσχης της ΕΠΟΝ και ήταν ηθικός αυτουργός και οργανωτής επίθεσης εναντίον της.

 

 

Στη δεύτερη σελίδα του φύλλου σημειωνόταν ότι κυκλοφορούσε ελεύθερος στην Κέρκυρα ναύτης που είχε λάβει μέρος στην επίθεση και είχε τιμωρηθεί, κατά τα άλλα, με φυλάκιση ενός μήνα και μετάθεση στην Πρέβεζα. «Ο κ. Ναυτικός Διοικητής οφείλει να δώσει μιαν εξήγηση», τόνιζε η εφημερίδα. «Οι τραμπούκοι και οι τρομοκράτες δεν πρέπει να έχουν την εύνοια κανενός».

 

 

Τις 2 Φλεβάρη δημοσίευσε καταγγελία – διαμαρτυρία του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας, στην οποία κατονομαζόταν εκ νέου ο ασύλληπτος οπλονόμος της ναυτικής διοίκησης που ηγούνταν τρομοκρατικής ομάδας και είχε πυροβολήσει εναντίον της λέσχης της ΕΠΟΝ, στο πλαίσιο της οργανωμένης τρομοκρατικής επίθεσης εναντίον της.

 

 

Τις 7 Φλεβάρη δημοσίευμα της εφημερίδας προανήγγειλε για τις 10 του μηνός καλλιτεχνική βραδιά στο Γυμναστήριο της πόλης, οργανωμένη από την ΕΠΟΝ, με χορό, σκετς, απαγγελίες και τραγούδια.

 

 

Την Κυριακή 10 Φλεβάρη νωρίς το απόγευμα, σύμφωνα με δημοσίευμα του φύλλου της εφημερίδας με ημερομηνία 13 Φλεβάρη και τίτλο «Μια ωραία συγκέντρωση της ΕΠΟΝ», έγινε σε χώρο του Κερκυραϊκού Γυμναστικού Συλλόγου ευρεία σύσκεψη μελών της οργάνωσης. Ο Γραμματέας της Γιώργος Γρηγοριάδης ενημέρωσε για τις αποφάσεις του 1ου Πανελλαδικού Συνεδρίου της ΕΠΟΝ. Είχαν χαιρετίσει την εκδήλωση, εκ μέρους του ΕΑΜ, πολιτικών δυνάμεων και της «Φωνής του Λαού», οι Β. Άνθης, Ν. Βλάσσης, Χρ. Αγγελάκης, Κ. Βελλιανίτης και Μ. Δεσύλλας. «Η αίθουσα γέμισε από νωρίς τ’ απόγευμα από χαρούμενα νιάτα, που τραγουδούσαν εθνικοαπελευθερωτικά τραγούδια».

 

 

Σε σχολιογραφική στήλη του ίδιου φύλλου η εφημερίδα επανερχόταν σε καταγγελία της ότι γυμνασιάρχης του νησιού είχε τιμωρήσει παρατύπως με τετραήμερη αποβολή μαθητή με το επώνυμο Ρούσσινος, μόνον επειδή δεν έκρυβε ότι ήταν ΕΠΟΝίτης.

 

 

Με ανακοίνωσή της, που δημοσιεύτηκε στο 161ο φύλλο της εφημερίδας, τις 15 Φλεβάρη, η Γραμματεία του Συμβουλίου Νομού της οργάνωσης ενημέρωνε τις τομεακές οργανώσεις των περιοχών Λευκίμμης, Μέσης, Κορακιάνας και Γύρου ότι η διοίκηση της Χωροφυλακής είχε χορηγήσει άδεια να κάνουν σύσκεψη δύο ημέρες μετά. Επίσης, είχε εγκριθεί η λειτουργία γραφείων – λεσχών στην περιοχή της Λευκίμμης και στα χωριά Άγιος Ματθαίος και Καρουσάδες. Οι περιορισμοί που αντιμετώπιζε στη δράση της απαιτούσαν την υποβολή καταλόγων με τα μέλη των προεδρείων των τομεακών συμβουλίων και αντίστοιχων κανονισμών λειτουργίας στη Χωροφυλακή. Αυτό καλούνταν να κάνουν και τα σχετικά συμβούλια των Παξών και της περιοχής του Όρους. Όλα τα τμήματα καλούνταν να ζητήσουν άδεια για την πραγματοποίηση εορταστικών εκδηλώσεων στα χωριά τους, ενόψει της συμπλήρωσης τριών χρόνων από την ίδρυση της ΕΠΟΝ.

 

 

Στο φύλλο της «Φωνής του Λαού» με ημερομηνία 20 Φλεβάρη 1946 άρχισε η δημοσίευση, σε συνέχειες, αφιερώματος στην ΕΠΟΝ για τη δράση της σε όλη τη χώρα, με τίτλο «Μια ιστορική επέτειος – Τα τρία χρόνια της ΕΠΟΝ» και υπογραφή «ΕΠΟΝίτης».

 

 

Ανακοίνωση της τοπικής ΕΠΟΝ, που είχε εκδοθεί την προηγούμενη μέρα, καλούσε σε εορτασμό της επετείου, τονίζοντας: «Και στο νησί μας πρέπει όλες οι οργανώσεις των νέων να δουλέψουν αδελφωμένες για το ξερίζωμα του φασισμού, για το χτίσιμο της ερειπωμένης πολιτείας μας, για τη δημιουργία μιας καλύτερης Κέρκυρας (…) Και στην καινούργια αυτή φάση των αγώνων της η ΕΠΟΝ του νησιού μας θα σταθεί στο ύψος της αποστολής της και θα δικαιώσει τις ελπίδες, που στήριξε σ’ αυτήν ο Κερκυραϊκός Λαός».

 

 

Στην πρώτη σελίδα του επόμενου φύλλου, τις 21 Φλεβάρη, δημοσιευόταν το δεύτερο μέρος αφιερώματος στην πανελλήνια δράση της ΕΠΟΝ.

 

 

Τις 22 Φλεβάρη το κύριο άρθρο της εφημερίδας ήταν αφιερωμένο στα τρίχρονα της ΕΠΟΝ. Έφερε τον τίτλο «Ε.Π.Ο.Ν. – Ελπίδα και καμάρι του Έθνους».

 

 

Άλλο πρωτοσέλιδο δημοσίευμα, με τον τίτλο «Η ΕΠΟΝ της Κέρκυρας με ενθουσιασμό προετοιμάζει τη γιορτή της», συνοδευόταν από σχετική ανακοίνωσή της και τόνιζε: «Και η Κερκυραϊκή νεολαία κατανοώντας τη σημασία της ιστορικής αυτής μέρας έχει ριχτεί με ενθουσιασμό στη δουλειά, προετοιμάζοντας μιαν επονίτικη εορταστική εξόρμηση. Αεικίνητοι και ακούραστοι οι επονίτες μας διακοσμούν τη λέσχη τους, οργανώνουν γιορτή, προετοιμάζουν συγκέντρωση. Χαρούμενα πουλιά γυρίζουν παντού, σκορπούν τον ενθουσιασμό τους παντού. Πραγματικά έχουν δημιουργήσει μιαν εορταστική ατμόσφαιρα. Κι ο Κερκυραϊκός Λαός, που είδε τους επονίτες ακατάβλητους, στον απελευθερωτικό αγώνα κι αλύγιστους, στο μεταδεκεμβριανό όργιο, ετοιμάζεται να γιορτάσει μαζί τους».

 

 

Στη δεύτερη σελίδα δημοσιεύτηκε το τρίτο μέρος του αφιερώματος στην Οργάνωση.

 

 

Στην πρώτη σελίδα της, τις 23 Φλεβάρη, η εφημερίδα παρουσίαζε ανακοίνωση της τοπικής Οργάνωσης με το πρόγραμμα των εκδηλώσεών της.

 

 

Επίσης, το πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο ήταν αφιερωμένο στην ΕΠΟΝ. «Η σημερινή επέτειος – Γιορτή του Έθνους», ο τίτλος του.

 

 

Τις 28 Φλεβάρη η εφημερίδα κατήγγειλε ότι μια νεοεμφανισθείσα οργάνωση με την επωνυμία ΣΕΝ, που έγινε γνωστή… μια νύχτα, είχε προσπαθήσει να σκίσει όλες τις προκηρύξεις της ΕΠΟΝ που αφορούσαν τον εορτασμό των τριών χρόνων της ίδρυσής της.

 

 

Η Λέσχη της ΕΠΟΝ, όπως πιστοποιεί και το εικονιζόμενο δημοσίευμα φύλλου της «Φωνής του Λαού» με ημερομηνία 6 Μάρτη 1946 και τίτλο «Οι μπράβοι προκαλούν – Και μένουν ανενόχλητοι!», βρισκόταν αντιμέτωπη με διάφορες επιθέσεις, ακόμη και δεκάδων μπράβων, κυρίως της προδοτικής οργάνωσης Χ.

«Είναι ώρα νομίζουμε ο κ. Εισαγγελεύς και η Αστυνομία να πάρουν κάποιο μέτρο γι’ αυτούς τους μπράβους (…) γιατί η υπομονή έχει και τα όριά της», σημείωνε η εφημερίδα σε σχόλιό της σε διπλανή στήλη, με τίτλο «Η υπομονή έχει και όρια».

 

 

Δημοσίευμα τις 23 Μάρτη, με τίτλο «Και πάλι οι λέσχες και τα γραφεία της ΕΠΟΝ», πληροφορούσε ότι την προηγούμενη μέρα αντιπροσωπεία της επισκέφτηκε τον διοικητή της Χωροφυλακής και τονίζοντας ότι είναι νόμιμη η λειτουργία της «διαμαρτυρήθηκε έντονα για την τακτική συστηματικής παρεμπόδισης της λειτουργίας των γραφείων και λεσχών της οργάνωσης στην ύπαιθρο, που ακολουθείται από 7μήνου». Έλαβε την υπόσχεση ότι η κεντρική τοπική διοίκηση θα εκδώσει σχετικές άδειες. Η αντιπροσωπεία σημείωσε ότι έχει νόμιμα δικαιώματα «τα οποία», όπως ανέφερε, «δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας τα θίξει».

 

 

Με μένος στρέφονταν σειρά από χωροφύλακες εναντίον των κοριτσιών της ΕΠΟΝ εκείνες τις μέρες. Με λόγια όπως «ΕΠΟΝίτισσες π…» και «με άλλες χυδαιότητες του “εθνικόφρονος” λεξιλογίου» τις έβριζαν χωροφύλακες στο χωριό Καλαφατιώνες, κατήγγειλε η εφημερίδα τις 27 Μάρτη. Επίσης, «βγάλανε μαχαίρι και μια χειροβομβίδα και θέλησαν να επιτεθούν» στους κατοίκους του χωριού που αντέδρασαν καταλλήλως και τους έδιωξαν. «Μαζική λαϊκή αυτοάμυνα!», ήταν ο τίτλος του θέματος. «Αυτή είναι η τάξη που θέλουν οι άγγλοι, κατέληγε το σχόλιο».

 

 

Όπως αναφερόταν σε σχόλιο στη δεύτερη σελίδα του ίδιου φύλλο της εφημερίδας, η ΕΠΟΝ είχε εκδώσει μιαν «αριστουργηματική» σε εμφάνιση και περιεχόμενο εφημερίδα τοίχου για την επέτειο της 25ης Μάρτη, που είχε αναρτηθεί και σε κεντρικό σημείο της πόλης ανήμερα της επετείου και είχε προκαλέσει «το θαυμασμό και αυτών των αντιδραστικών». Η εφημερίδα έψεγε τον «άχρωμο και άψυχο» εορτασμό που είχαν οργανώσει οι επίσημοι.

 

 

Στην πόλη η Οργάνωση είχε γιορτάσει την επέτειο της 25ης του Μάρτη με γιορτή στη λέσχη της, που περιλάμβανε μεταξύ άλλων και θεατρική παράσταση εμπνευσμένη από τους αγώνες του λαού της Αθήνας τα χρόνια 1941-1945, όπως έγραψε η ίδια εφημερίδα τις 28 Μάρτη. Κείμενο που έφερε την υπογραφή «Φίλος της ΕΠΟΝ» σημείωνε: «Τα νειάτα της πόλης μας, που μετάβαλαν τα ερείπια σε τόπο ψυχαγωγίας και πολιτισμού και που με τις πράξεις τους εγγυώνται την ανοικοδόμηση της ρημαγμένης πατρίδας μας, μέσα σε μια πραγματική δημοκρατία, αξίζουν κάθε ενίσχυση».

 

 

Τις 9 Απρίλη 1946 η εφημερίδα, σε σχόλιό της, έθετε το ερώτημα στις αστυνομικές αρχές: «Από πότε έγιναν τα εθνικοαπελευθερωτικά τραγούδια παράνομα;». Αστυφύλακες είχαν μπει το προηγούμενο Σαββατόβραδο σε καφενείο και είχαν απευθύνει συστάσεις σε ΕΠΟΝίτες να πάψουν τα τραγούδια αυτού του είδους.

 

 

Την Κυριακή των Βαΐων το 1946 στους Ριγγλάδες, στην περιοχή της Λευκίμμης, καλλιτεχνικό τμήμα της ΕΠΟΝ είχε παρουσιάσει το θεατρικό έργο του Βασίλη Ρώτα «Να ζει το Μεσολόγγι». Η εκδήλωση συνοδεύτηκε με τραγούδια από χορωδία. Η εφημερίδα δημοσίευσε πρωτοσέλιδα σχετικό θέμα, με τίτλο  «Μια ωραία γιορτή της ΕΠΟΝ», σημειώνοντας: «Τέτοιες ωραίες γιορτές πρέπει συχνά να οργανώνονται σ’ όλα τα κεφαλοχώρια. Έτσι θα επιτευχθεί η ψυχαγωγία της αγροτικής νεολαίας και των κατοίκων, που δε χαίρονται καμμιάν άλλη εκπολιτιστική εκδήλωση. Και πιστεύουμε πως η ΕΠΟΝ θα καταβάλει κάθε φροντίδα για να ικανοποιήσει τη σοβαρή αυτή ανάγκη».

 

 

Τις 28 Απρίλη, ωστόσο, η εφημερίδα δημοσίευσε ανακοίνωση του νομαρχιακού συμβουλίου της  ΕΠΟΝ, σύμφωνα με την οποία η Χωροφυλακή αρνήθηκε να χορηγήσει άδεια στην ΕΠΟΝ της πόλης ώστε ο θεατρικός της όμιλος να παρουσιάσει στη Λευκίμμη έργο με θέμα τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης που είχαν αποφασίσει οι Γερμανοί κατακτητές το 1943. Για να μην «διασαλευθεί η τάξη», ήταν η δικαιολογία. Το έργο θεωρήθηκε… προκλητικό. «Έχουμε εντολή να πάψει το ρεμπελιό… », ανέφερε ο διοικητής της Χωροφυλακής. Με τηλεγράφημά της για το θέμα αυτό προς το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ, στην Αθήνα, η ΕΠΟΝ Κέρκυρας εξέφραζε τη διαμαρτυρία της, έκανε λόγο για λογοκρισία και ζητούσε να ενημερωθεί η Παγκόσμια Ομοσπονδία Δημοκρατικής Νεολαίας.

 

 

Σε δημοσίευμά της με τον τίτλο «Αφηνιασμός!…», στο 224ο φύλλο της, τις 3 Μάη, η εφημερίδα κατήγγειλε ότι στο χωριό Καρουσάδες, όπου «εθνικόφρονες» είχαν δημιουργήσει επεισόδια, «όργανα της τάξεως» είχαν συλλάβει μεταξύ άλλων τους ΕΠΟΝίτες Μάριο και Κωνσταντίνο Πέτα και δεν περιορίστηκαν σε ξυλοδαρμό. Του έκοψαν και τα μαλλιά του ενός από τους δύο και τους κράτησαν για ένα βράδυ φυλακισμένους. «Έχουν εντολή να συλλαμβάνουν, να ξυλοκοπούν και να κουρεύουν πολίτες που σε τίποτα δεν έφταιξαν;», ρωτούσε η εφημερίδα τον διοικητή Χωροφυλακής για τη δράση των υφισταμένων του. Και οι δύο ΕΠΟΝίτες είχαν αφεθεί ελεύθεροι, χωρίς να έχουν κατηγορηθεί για κάτι.

 

 

Στο ίδιο φύλλο η εφημερίδα κατήγγειλε ότι επί δεκαπέντε μέρες η διοίκηση Χωροφυλακής είχε αφήσει αναπάντητη αίτηση της ΕΠΟΝ του χωριού Άγιος Ματθαίος να της χορηγηθεί άδεια για τη σύγκληση των μελών της σε ολομέλεια. Οι δημοκρατικοί θεσμοί τελούν υπό την αίρεση… των σωμάτων ασφαλείας, σχολίαζε σαρκαστικά.

 

 

Ανακοίνωση του Νομαρχιακού Συμβουλίου της οργάνωσης τις 3 Μάη, δημοσιευμένη στην εφημερίδα του ΕΑΜ την επομένη, γνωστοποιούσε στα τοπικά παραρτήματά της ότι είχε εγκριθεί το καταστατικό της με απόφαση δικαστηρίου της Αθήνας και κατόπιν αυτού «άνευ ουδεμιάς διατυπώσεως ή αδείας τοπικής αρχής δύνανται να προβώσιν εις το άνοιγμα γραφείων και λεσχών» και να συσκέπτονται στα γραφεία και τις λέσχες της «άνευ ουδεμιάς αδείας». Προειδοποιούσε ότι σε περίπτωση παραβίασης των συνταγματικών δικαιωμάτων της θα υπέβαλε μηνύσεις.

 

 

Η Οργάνωση προσπαθούσε να συνεχίσει όλες τις δραστηριότητές της, απτόητη. Χορό της ΕΠΟΝ στην αίθουσα του «Γυμναστικού» την Κυριακή 12 Μάη, ανήγγειλε η εφημερίδα τις 10 Μάη.

 

 

Με άρθρο του στην εφημερίδα τις 18 Μάη ο επικεφαλής της Γ. Γρηγοριάδης έθετε το ζήτημα της υγείας των παιδιών του νομού και πρότεινε σειρά μέτρων για να λειτουργήσουν θερινές κατασκηνώσεις. «2.000 τυραννισμένα παιδιά της Κερκύρας πρέπει να χαρούν το φως, τον ήλιο, τον αγέρα και τη θάλασσα στις θερινές κατασκηνώσεις», τόνιζε. Ήταν το πρώτο σειράς άρθρων του για τα ζητήματα της κερκυραϊκής νεολαίας, με τον τίτλο «Εμπρός όλοι για να σώσουμε την υγεία της νεολαίας μας». Καλούσε σε πρωτοβουλίες για την πραγματοποίηση κοινής σύσκεψης των τοπικών αρχών και των λαϊκών οργανώσεων. Σημείωνε, μεταξύ άλλων: «Πρέπει να κινηθούνε δραστήρια και με ενθουσιασμό όλες οι λαϊκές οργανώσεις».

 

 

«Θερινές κατασκηνώσεις» ήταν ο τίτλος του δεύτερου άρθρου του την επομένη. Με συγκεκριμένες προτάσεις.

 

 

Η Χωροφυλακή ζητούσε… ονομαστικές καταστάσεις των μελών της Οργάνωσης, όπως καταγγέλλεται σε ανακοίνωσή της δημοσιευμένη στο ίδιο φύλλο. Οι οργανώσεις των χωριών καλούνταν να μην αποδέχονται τέτοια αιτήματα της Χωροφυλακής. Σκοπός, όπως αναφερόταν, ήταν η τρομοκράτηση, η δημιουργία της εντύπωσης «πως κάθε Επονίτης θάχει να κάνει με τη χωροφυλακή, μόνο και μόνο γιατί είναι Επονίτης». Η ανακοίνωση έκανε λόγο για «κόλπα που θυμίζουν Μανιαδάκη και κατοχή», φέρνοντας στη μνήμη τα έργα του διαβόητου υπουργού Ασφάλειας του μεταξικού καθεστώτος, Μανιαδάκη.

 

 

Προκήρυξη της ΕΠΟΝ Κέρκυρας τις 20 Μάη για την 82η επέτειο της ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα, δημοσιευμένη στο φύλλο της εφημερίδας τις 21 Μάη, επισήμαινε τις αγριότητες της βρετανικής «Προστασίας» και καλούσε: «Νέοι και Νέες της Κέρκυρας! Τιμημένα εγγόνια των Ριζοσπαστών πρωταγωνιστών της Ένωσης! (…) Να συμμετάσχετε με ενθουσιασμό στις γιορτές της Ένωσης, που την πραγματοποίησε ο αγώνας, η πίστη και το αίμα των χιλιάδων επτανησίων αγωνιστών, που 50 χρόνια παλεύουν (…) Και αν ακούσετε από επίσημα χείλη πως τη λευτεριά σας τη χάρισε η “μεγαλοψυχία” της Αγγλίας, μη παραξενευτείτε. Όπως εσείς αδούλωτα νειάτα, είσαστε οι απόγονοι των Ριζοσπαστών, έτσι υπάρχουν και απόγονοι των Καταχθονίων, που συνεχίζουν το αντεθνικό έργο εκείνων, γλύφοντας το χέρι των προστατών τους για να εξασφαλίσουν τα άνομα κέρδη τους». Το δημοσίευμα είχε τον τίτλο «Αισιόδοξοι, ενωμένοι, με το τραγούδι στα χείλη αγωνισθείτε για να γίνει η Ελλάδα μας λεύτερη και ανεξάρτητη».

 

 

Άρθρο του Γ. Γρηγοριάδη στο 240ό φύλλο της εφημερίδας, τις 24 Μάη, καλούσε τα μέλη και τους φίλους της ΕΠΟΝ σε ανάληψη εκστρατείας για την καταπολέμηση της διαδεδομένης τότε ελονοσίας, που έπληττε σε κάποιες περιοχές ακόμη και το 60% των κατοίκων. Η κινητοποίηση περιλάμβανε σειρά συγκεκριμένων μέτρων-δράσεων και αιτημάτων. «Η μάχη κατά της ελονοσίας πρέπει να φλογίσει την αγροτική νεολαία, να ξεσηκώσει το χωριό. Εμπρός Επονίτες της υπαίθρου όλου του νησιού μας. Ας μη χαθεί ούτε μια μέρα. Η μάχη αυτή είναι μια ακόμη μάχη για το καλό του νησιού και πρέπει να την κερδίσουμε!», κατέληγε το άρθρο. Οι οργανώσεις καλούνταν σε ευγενική άμιλλα.

 

 

Στο επόμενο φύλλο της, τις 25 Μάη, η εφημερίδα περιλάμβανε ανακοίνωση της Οργάνωσης για τη σύλληψη ενός μέλους της που έμελλε γύρω στο 2000 να γίνει πρόεδρος του κερκυραϊκού παραρτήματος της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης. Στο λιμάνι της πόλης είχε συλληφθεί από αστυνομικούς της Ασφάλειας, καθώς έπαιρνε το βενζινόπλοιο της γραμμής για την Ηγουμενίτσα, ο 23χρονος τότε κομμουνιστής ΕΠΟΝίτης, γνωστός για την αντιστασιακή δράση του και επί Κατοχής, Κώστας Πηλός.

Η ανακοίνωση κατήγγειλε και σκίσιμο αφισών της Οργάνωσης από αστυνομικούς.

«Η Δημοκρατική Νεολαία της Κέρκυρας θα υπερασπίσει τα δημοκρατικά της δικαιώματα και τα στελέχη της», κατέληγε.

 

 

«Πρωτοφανής διωγμός κατά της ΕΠΟΝ», ήταν ο τίτλος θέματος της εφημερίδας στο επόμενο φύλλο της, τις 26 Μάη, όπου δημοσιευόταν και νέα ανακοίνωσή της.

Στο χωριό Καρουσάδες ο αστυνομικός σταθμάρχης και τρεις χωροφύλακες είχαν εισβάλει στα γραφεία της ΕΠΟΝ, έβαλαν φωτιά – κατά το χιτλερικό πρότυπο, όπως επισήμαινε η ανακοίνωση διαμαρτυρίας – και συνέλαβαν δύο ΕΠΟΝίτες!

Σημείωνε η ανακοίνωση: «Απειλές, παρακολουθήσεις, σχίσιμο επονίτικων εμβλημάτων, κλείσιμο γραφείων και λεσχών της ΕΠΟΝ, αδικαιολόγητες συλλήψεις επονιτών, αποσκοπούν να λυγίσουν το ακμαίο δημοκρατικό φρόνημα της νεολαίας μας. Θέλουν να την αποκεφαλίσουν απ’ τις οργανώσεις της, να την κάνουν κατάλληλη για μια καινούργια εξαθλιωμένη μεταξική ΕΟΝ».

Κατά τα άλλα, ο νομάρχης δήλωνε ότι θα έπαιρνε τα κατάλληλα μέτρα.

 

 

Τις 27 Μάη το μεσημέρι, όπως κατήγγειλε η εφημερίδα την 1η Ιούνη, λίγο μετά την αναχώρηση του πλοίου της γραμμής από την Ηγουμενίτσα για την Κέρκυρα ένα καΐκι με οπλισμένους χωροφύλακες πλεύρισε το πλοίο, με σκοπό τη σύλληψη των στελεχών της ΕΠΟΝ Κέρκυρας Γ. Γρηγοριάδη και Κ. Πηλού, του  μέλους του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Στ. Ζορμπαλά και τριών στελεχών της κερκυραϊκής οργάνωσης του Αγροτικού Κόμματος. Τους μετέφεραν ως «υπόπτους» στην Ηγουμενίτσα, όπου χαρακτηρίστηκαν «εγκληματίες», αλλά στο τέλος αφέθηκαν ελεύθεροι.

 

 

Οι προσπάθειες των αντιδραστικών δυνάμεων να υπονομεύσουν τη δράση και το κύρος της ΕΠΟΝ περιλάμβαναν και δημοσιεύσεις «αποκήρυξής» της από δήθεν μέλη της. Τις 7 Ιούνη η εφημερίδα δημοσίευσε ανακοίνωση της ΕΠΟΝ Καρουσάδων που διέψευδε ότι ήταν μέλη της πρόσωπα που εμφανίζονταν σε δημοσιεύματα άλλων εφημερίδων να την «αποκηρύσσουν».

 

 

Στο ίδιο φύλλο γινόταν γνωστό ότι δικαστήριο έκρινε αθώους νέους της Λευκίμμης που είχαν προσαχθεί σε δίκη, με κατηγορίες σχετικές με το γεγονός ότι τραγουδούσαν εθνικοαπελευθερωτικά τραγούδια.

 

 

Άγριο βασανισμό του μέλους της ΕΠΟΝ Κώστα Πηλού τις 6 Ιούνη μέσα στον αστυνομικό σταθμό Καρουσάδων κατήγγειλε η εφημερίδα τις 9 Ιούνη, δημοσιεύοντας και σχετική ανακοίνωση της Οργάνωσης. Στο κρατητήριο του σταθμού τρεις χωροφύλακες, «αφού του έδεσαν τα χέρια και του έβγαλαν τα παπούτσια, άρχισαν να τον δέρνουν μανιασμένα, στις πατούσες και σε άλλα μέρη του σώματος με βούρδουλα». Ο σταθμάρχης δήλωνε πως γι’ αυτόν η ΕΠΟΝ είναι παράνομη ό,τι κι αν ισχύει ή του λένε ανώτεροί του, ότι δεν επιτρέπει τη δράση της και ότι έχει επιτρέψει στους υφισταμένους του να κάνουν ό,τι θέλουν εις βάρος «ξένων». Σημείωνε η εφημερίδα: «Η 4η Αυγούστου ξαναζεί με όλο της το μεγαλείο (…) Είναι η πιστή εφαρμογή ενός προγράμματος καλά μελετημένου μέσα στα γραφεία της νεκροπρόβλητης Κυβερνήσεως». Έγιναν βέβαια διαβήματα της ηγεσίας της ΕΠΟΝ, μαζί με τον Κώστα Πηλό, στον διοικητή της Χωροφυλακής, στον εισαγγελέα και στον νομάρχη. Υποτίθεται ότι θα λαμβάνονταν τα «κατάλληλα» μέτρα.

 

 

Τις 28 Ιούνη, όπως πληροφορούσε η εφημερίδα την επομένη, τέσσερις Επονίτες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 25 ημερών. Ήταν τα μέλη της ΕΠΟΝ Ε. Βάπτισμας, Σ. Κουλούρης, Ν. Αδάμ και Ι. Τσακίρης. Η κατηγορία; Τις μέρες του Πάσχα είχαν μαζέψει συνδρομές μελών και φίλων της ΕΠΟΝ στη συνοικία Πόρτα Ρεμούντα και τις είχαν προσφέρει στην οργάνωση Εθνική Αλληλεγγύη για την ενίσχυση φυλακισμένων αγωνιστών. Δύο αστυνομικοί είχαν καταθέσει ότι οι ΕΠΟΝίτες τάχα «απείλησαν και εξεβίασαν τον κόσμον» για να προσφέρει συνδρομές!

 

 

Με προκήρυξή της τις 6 Ιούλη, δημοσιευμένη στην εφημερίδα την επομένη, η ΕΠΟΝ Κέρκυρας χαιρέτιζε την απόφαση ένωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Έστελνε μήνυμα στη νεολαία της Δωδεκανήσου: «Οι χιλιάδες επονίτες και επονίτισσες του νησιού μας δέχτηκαν μ’ ακράτητο ενθουσιασμό την απόφαση των 4 Μεγάλων Συμμάχων μας για την ένωση των νησιών σας με την Ελλάδα (…) Ζήτω τα Λεύτερα Δωδεκάνησα».

 

 

«Μεσαιωνικός δαρμός ΕΠΟΝιτών – Για να υπογράψουν “δηλώσεις” – Το δικαστήριο όμως τους αθώωσε», ήταν ο πλήρης τίτλος δημοσιεύματος της εφημερίδας τις 31 Ιούλη. Ο «εκλεκτός» του υπουργού Σπύρου Θεοτόκη αστυνομικός σταθμάρχης Καρουσάδων ήταν και πάλι πρωταγωνιστής. Τις 26 Ιούλη ο ΕΠΟΝίτης του χωριού Σπύρος Πέτας είχε βασανιστεί, είχε υποστεί και φάλαγγα. Ζητούμενο ήταν να υπογράψει «δήλωση μετανοίας». Οι κατηγορίες εις βάρος του ήταν ότι έκανε «παράνομη συγκέντρωση» της ΕΠΟΝ και είχε φιλοξενήσει στο σπίτι του τον Κώστα Πηλό.

Με παρόμοιες κατηγορίες είχαν συλλάβει τον ΕΠΟΝίτη Γιάννη Ρίζο από το χωριό Νυμφές. Δήθεν έκανε… συνεννοήσεις με την Αλβανία με κρυμμένους φακούς.

Αμφότεροι οδηγήθηκαν σιδηροδέσμιοι σε δικαστήριο. Αθωώθηκαν.

«Ο διωγμός της ΕΠΟΝ συνεχίζεται με τρόπο που θυμίζει τα χιτλερικά πρότυπα», σημείωνε η εφημερίδα. Σε διάβημα της Οργάνωσης στον διοικητή Χωροφυλακής, που είχε ομολογήσει στον Πέτα ότι αδικήθηκε, αυτός απάντησε ότι θα δεχόταν μόνο έγγραφες διαμαρτυρίες.

 

 

Στη δεύτερη σελίδα του φύλλου δημοσιευόταν η εξής επιστολή του ΕΠΟΝίτη Ρίζου:

«Αγαπητοί συναγωνιστές. Ύστερ’ από δύο μέρες κράτηση και υποκύπτοντας σε ψυχολογική βία τα μεσάνυχτα της 28-7-45 στον Αστυνομικό Σταθμό Καρουσάδων υπέστην το μεγαλύτερο εξευτελισμό της ζωής μου. Υποχρεώθηκα κατόπιν πιεστικής διαταγής του Σταθμάρχη να υπογράψω “δήλωση” ότι αποκηρύσσω την ΕΠΟΝ. Η “δήλωση” αυτή δεν έχει καμμίαν αξία. Δε γίνηκε με τη θέλησή μου, μα υπό το κράτος του φόβου. Και πρέπει να παραδεχτείτε ότι δε θα πάψω να εργάζομαι στην ΕΠΟΝ έως ότου φέρουμε σε πέρας το τίμιο έργο που μόνοι μας αναλάβαμε».

 

 

Τις 20 Σεπτέμβρη η εφημερίδα δημοσίευσε ανακοίνωση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, βάσει της οποίας ο βαλλόμενος και για τον ρόλο του επί Κατοχής αστυνομικός διευθυντής Δεδόπουλος απαγόρευε να παρευρίσκονται στη Λέσχη της στην πόλη… περισσότεροι από πέντε νέοι. Ο ίδιος δεν δίσταζε και να αποκαλεί «τρισάθλιο και βρωμερό» τον ρόλο της ΕΠΟΝ! Το δημοσίευμα είχε τον τίτλο «Έντονη διαμαρτυρία της ΕΠΟΝ για τα εναντίον της μέτρα».

Η Οργάνωση δήλωνε ότι επιχειρείται η παράνομη διάλυσή της και ότι δεν θα την πτοήσει «κανένας διωγμός και καμιά τρομοκρατία». Καλούσε: «Νέοι και νέες της Κέρκυρας, ενώπιον του νέου διωγμού κατά της τιμημένης μας ΕΠΟΝ προτάξτε ενωμένοι την ακατάβλητη αγωνιστικότητά σας δια την αντιμετώπισή του. Συνεχίσατε με φλογερό ενθουσιασμό τον αγώνα σας, δια την συμφιλίωσιν του λαού και της νεολαίας μας, δια την δημιουργίαν μιας Ελλάδος ελευθέρας, εθνικά αποκατεστημένης, δημοκρατικής και ανεξάρτητης».

 

 

Τις 23 Σεπτέμβρη, όπως ανέφερε η εφημερίδα σε φύλλο της δύο μέρες μετά, συνελήφθη από όργανα της Ασφάλειας ο Γραμματέας του Συμβουλίου Νομού της ΕΠΟΝ Κέρκυρας Γιώργος Γρηγοριάδης. Αιτιολογία δεν υπήρχε. Οδηγήθηκε στο Τμήμα Μεταγωγών.

Αντιπροσωπεία της Οργάνωσης, που έκανε διάβημα στη διοίκηση της Χωροφυλακής, εκδιώχθηκε κατά τρόπο σκαιό και πρόστυχο, ενώ ο νομάρχης δήλωνε αναρμοδιότητα. Η εφημερίδα έθετε το ερώτημα «μήπως η σύλληψη αυτή αποτελεί απαρχή γενικωτέρου διωγμού», τον οποίο ζητούσε τοπικό «”εθνικόφρον” έντυπο του δοσιλογισμού».

 

 

Την επομένη η εφημερίδα επανήλθε για τον Γρηγοριάδη, με δημοσίευμα με τίτλο «Να αφεθεί ελεύθερος». Σιδηροδέσμιο τον είχαν οδηγήσει σε εισαγγελέα. Τον κατηγορούσαν για κάποιο σημείωμα που αφορούσε… τρόφιμα. Το ίδιο δημοσίευμα έκανε γνωστό ότι στη Λευκίμμη τις 24 Σεπτέμβρη είχε συλληφθεί ο 21 ετών τότε Γραμματέας της ΕΠΟΝ της Λευκίμμης και ΕΛΑΣίτης, υποστηρικτής του ΚΚΕ, Γιώργος Καλογερόπουλος.

 

 

Στο επόμενο φύλλο της η εφημερίδα επανήλθε. Τον Γρηγοριάδη «τον περιέφεραν από τον Άννα στον Καϊάφα για να βρεθεί ο τρόπος και ο τύπος του τυλίγματος (…) από δύο ενόπλους χωροφύλακες και με τον κρατούμενο αλυσσοδεμένον».

 

 

Στο επόμενο φύλλο της, τις 28 Σεπτέμβρη, η εφημερίδα δημοσίευσε κείμενο ΕΠΟΝίτη με τον τίτλο «Τίποτα δεν θ’ αλλάξει το δρόμο μας» και υπέρτιτλο «Η ΕΠΟΝ το πιο ζωντανό κομμάτι του δημοκρατικού λαού μας».

Πληροφορούσε ότι ο Γραμματέας της ΕΠΟΝ είχε αφεθεί ελεύθερος. Κατηγορίες ότι αυτός και ο Κ. Πηλός είχαν φτιάξει… συμμορίες και επεδίωκαν την… απόσπαση μέρους της ελληνικής επικράτειας και τον εφοδιασμό Αλβανών ομοϊδεατών τους με τρόφιμα είχαν καταρρεύσει παταγωδώς. Ωστόσο παρέμενε δέσμιος ο Γ. Καλογερόπουλος. Πριν από 15 μέρες, όπως αναφερόταν, είχε αρχίσει «μια κακόβουλη και συκοφαντική εκστρατεία εναντίον των δημοκρατικών οργανώσεων», με αιχμή της την ΕΠΟΝ, προκειμένου οι εμπνευστές της «να λυγίσουν το δημοκρατικό φρόνημα της νεολαίας», καθώς ήθελαν να «μεταφέρουν» και στην Κέρκυρα τον εμφύλιο που εκδηλωνόταν σε άλλες περιοχές της χώρας.

 

 

Την επομένη η εφημερίδα δημοσίευσε μήνυμα υποστήριξης νεολαιίστικης οργάνωσης της Νέας Υόρκης προς την ΕΠΟΝ στην Αθήνα.

 

 

Στο ίδιο φύλλο γινόταν γνωστό ότι αφέθηκε ελεύθερος ο Γ. Καλογερόπουλος και διατυπωνόταν το ερώτημα: «Με ποιο δικαίωμα κρατούνται πολίτες στα κρατητήρια χωρίς να παραπέμπονται στο Αυτόφωρο και χωρίς να εκδίδεται ένταλμα προφυλακίσεως;».

 

 

Επίσης, με θέμα που έφερε τον τίτλο «Οι ΕΠΟΝίτες απαντούν» γινόταν γνωστό ότι οι Οργανώσεις της ΕΠΟΝ στη Λευκίμμη, στην περιοχή της Μέσης και στην πόλη, αντιδρώντας στις συλλήψεις στελεχών τους, διεύρυναν τους στόχους τους όσον αφορά τη διάθεση εντύπου που εξέδιδε το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ στην Αθήνα.

 

 

Σε άλλη στήλη η ΕΠΟΝ ανήγγειλε ότι η συνδρομή των μελών της θα καταβαλλόταν κάθε τρίμηνο και το ύψος της μηνιαίας συνδρομής οριζόταν σε 200 δραχμές.

 

 

Με προκήρυξή της, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του ΕΑΜ τις 9 Οκτώβρη σε θέμα με τον τίτλο «Τα αδούλωτα νιάτα της Κέρκυρας για τις εθνικές μας διεκδικήσεις και για την εθνική μας ανεξαρτησία», η ΕΠΟΝ Κέρκυρας έθετε ζητήματα όπως αυτό της τύχης της Κύπρου και στιγμάτιζε τον ρόλο ξένων δυνάμεων και της ελληνικής ελίτ στον «εμφύλιο σπαραγμό» στη χώρα.

 

 

Οι διώξεις είχαν επεκταθεί ακόμη και με στέρηση αδειών για κυνήγι, όταν υπήρχε οποιαδήποτε ανάμειξη στην ΕΠΟΝ. Τις 18 Οκτώβρη η εφημερίδα δημοσίευσε καταγγελία του Ναπολέοντα Σκιαδόπουλου από το χωριό Καμάρα. Όταν πήγε να ζητήσει τη σχετική άδεια, ο αστυνομικός σταθμάρχης της περιφέρειας του δήλωσε πως «δεν χορηγούνται άδειες σε κείνους που έχουν ανακατευθεί σε εράνους της ΕΠΟΝ»!

 

 

Στο 365ο φύλλο της, τις 28 Οκτώβρη, η εφημερίδα καταχώρησε ανακοίνωση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας για την εθνική επέτειο, με την οποία η Οργάνωση δήλωνε ότι «ανανεώνει τον όρκο της και την πίστη της προς τα ιδανικά της εθνικής λευτεριάς και ανεξαρτησίας, της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ολοκλήρωσης των εθνικών πόθων και της συναδέλφωσης των νεολαίων του κόσμου».

 

 

Στο 370ό φύλλο της, την 1η Δεκέμβρη, η εφημερίδα γνωστοποίησε ότι έξι πολίτες δικάστηκαν με την κατηγορία πως τις 26 Οκτώβρη 1945 τραγουδούσαν «αντεθνικά» τραγούδια. Επρόκειτο για τραγούδια της ΕΠΟΝ, «τραγούδια που μπροστά και στα εκτελεστικά αποσπάσματα τραγουδούσαν οι Έλληνες πατριώτες», σημείωνε η εφημερίδα. Παρόντες ήταν τέσσερις κατηγορούμενοι. Ο Χαράλαμπος Γιούργας αθωώθηκε, ενώ καταδικάστηκαν σε δίμηνη φυλάκιση ο Ευάγγελος Μαθιουδάκης και σε φυλάκιση ενός μήνα οι Δημήτρης Λινάρδος και Αναστάσιος Παπίρης. Ο τελευταίος δεν ήταν άλλος από τον 22χρονο τότε ΕΠΟΝίτη και πολύ αργότερα ηγέτη του σωματείου οικοδόμων Κέρκυρας, δημοτικό σύμβουλο και εκ των ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ στο νησί Τάσο Παπίρη, ο οποίος το 1942 είχε βασανιστεί από την ιταλική Καραμπινιερία, καθώς είχε συλληφθεί λίγες μέρες αφότου είχε μοιράσει αντιφασιστικές προκηρύξεις σε Ιταλούς στρατιώτες.

 

 

Στο 372ο φύλλο της, τις 15 Δεκέμβρη1946, σε θέμα της με τον τίτλο «Κάτω τα χέρια», η εφημερίδα στηλίτευε το γεγονός ότι το αστικό κράτος επιχειρούσε δικαστικώς να θέσει εκτός νόμου την ΕΠΟΝ, στο σύνολό της, με τον ισχυρισμό ότι… «παρεξέκλινε του σκοπού της». Σκοπός του, σημείωνε, ήταν «να υποδουλώσει τα ελληνικά νειάτα».

 

 

Στο 420ό φύλλο της εφημερίδας, τις 4 Μάη 1947, δημοσιεύτηκε θέμα με τίτλο «Η ΕΠΟΝ καύχημα της Παγκόσμιας Νεολαίας». Περιλάμβανε καταγγελία προέδρου Επιτροπής Βαλκανικής Νεολαίας, ενόψει της διεξαγωγής Παγκόσμιου Φεστιβάλ Νεολαίας, για τους διωγμούς που είχαν εξαπολυθεί εναντίον της δράσης της ΕΠΟΝ στην Ελλάδα, μαζί με πολύ θετικά σχόλια για τη δράση της και τον ρόλο της, για «τις ηρωικές της θυσίες και προσπάθειες για τη Λεφτεριά και τη προκοπή της Ελλάδας, αλλά και την ειρήνη και τη Δημοκρατία σ’ όλον τον κόσμο».

Όπως αναφερόταν, οργανώθηκαν διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες σε άλλες χώρες «εναντίον των φασιστικών ενεργειών του σημερινού καθεστώτος» που «διέλυσε την ΕΠΟΝ».

Σημείωνε η εφημερίδα, αναφερόμενη προφανώς σε ήδη εκδοθείσα δικαστική απόφαση απαγόρευσης της λειτουργίας της Οργάνωσης: «Εμείς γνωρίζουμε ότι η ΕΠΟΝ δεν διαλύεται με αποφάσεις. Αυτό που δεν κατόρθωσε να πετύχει ο Γερμανός καταχτητής (…) θα είναι αστείο να υποθέσει κανείς ότι μπορεί να το πετύχει μια δικαστική απόφαση».

Η ΕΠΟΝ των χιλιάδων νέων της Κέρκυρας, όπως και σε όλη τη χώρα, ήταν πια εκτός νόμου.

 

 

Στο τελευταίο – και ίσως στερνό – φύλλο της «Φωνής του Λαού» του ΕΑΜ Κέρκυρας που έχουμε υπόψη μας και φέρει αριθμό 422 και ημερομηνία 7 Μάη 1947, καθώς δεν γνωρίζουμε αν εκδόθηκε άλλο, αναγραφόταν η είδηση ότι στην Αθήνα είχε αναβληθεί η εκδίκαση έφεσης για τη «δίκη της ΕΠΟΝ».

Ο Γιώργος Καλογερόπουλος και άλλοι δεκαπέντε περίπου ΕΠΟΝίτες της Λευκίμμης, όπως κι άλλοι ΕΠΟΝίτες από διαφορετικά σημεία του νησιού, αντιμέτωποι κι εκείνοι με διώξεις, δεν θα αργούσαν λίγους μήνες αργότερα, αψηφώντας παραινέσεις συναγωνιστών τους να παραμείνουν στο νησί και να συνεχίσουν να αγωνίζονται εδώ για το δίκιο τους, να διαφύγουν σε διάφορες φάσεις στα βουνά της Ηπείρου. Για να ενταχθούν σε μια νέα οργάνωση νέων, τη Νεολαία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Πολέμησαν με το όπλο στο χέρι για τα δικαιώματα της νέας γενιάς και τα ιδανικά της εκτός νόμου πια ΕΠΟΝ.

 

 

Τον Φλεβάρη του 1947, ενώ σε δικαστήριο της Αθήνας ήδη είχε προεξοφληθεί η κήρυξη της ΕΠΟΝ εκτός νόμου και το κράτος την παρουσίαζε ως δεδομένη, η ΕΠΟΝ Κέρκυρας συνέχιζε ηρωικά τη δράση της, εν μέσω σκληρών διώξεων εις βάρος οποιασδήποτε δράσης της. «Η δίκη της ΕΠΟΝ στίγμα για τον πολιτισμό μας», τόνιζε σε κείμενό της.

Συνεχίζοντας να φέρνουν στο προσκήνιο τα προβλήματα της κερκυραϊκής νεολαίας, μέλη ή και φίλοι της είχαν γράψει κείμενα, μεταξύ άλλων, με τους τίτλους «Για την αγροτική μας νεολαία», «Η ανεργία μαστίζει την εργαζόμενη νεολαία», «Η κατάσταση στα σχολεία μας», «Το αθλητικό πνεύμα είναι μέσον συμφιλίωσης», «Προσκοπικά», «Η πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση του νησιού μας».

 

 

Πράγματι, τις 23 Φλεβάρη του 1947, δηλαδή σαν σήμερα πριν από 76 χρόνια, η ΕΠΟΝ Κέρκυρας είχε καταφέρει να εκδώσει νέο φύλλο της εφημερίδας της «Νέοι Μαχητές». Ήταν αφιερωμένο στη συμπλήρωση τεσσάρων χρόνων από την ίδρυση της ΕΠΟΝ. Το βασικό θέμα ήταν σχετική προκήρυξη του Συμβουλίου Νομού προς τους νέους και τις νέες και τον λαό της Κέρκυρας για συνέχιση του αγώνα. «Ζήτω το Έθνος, Ζήτω η 23 του Φλεβάρη, Ζήτω η ΕΠΟΝ», κατέληγε η προκήρυξη.

Η πρώτη σελίδα του φύλλου περιλάμβανε, επίσης, χαιρετισμό του Συμβουλίου Νομού της ΕΠΟΝ Κέρκυρας προς τους εξόριστους και φυλακισμένους ΕΠΟΝίτες, κείμενο για την Ελληνίδα μητέρα, καθώς και δύο χρονογραφήματα: το ένα με αναμνήσεις από την ίδρυση της ΕΠΟΝ Κέρκυρας και το άλλο για την ανθρωπιά.

 

 

Οι αναμνήσεις για όσα έγιναν τον Σεπτέμβρη του 1943 σε συγκέντρωση στο χωριό Ποταμός  παρέμεναν δυνατές. «Νωρίς – νωρίς είχαμε ξεκινήσει εκείνην την ημέρα, τρεις εμείς αντιπρόσωποι παληάς οργάνωσης Νεολαίας, για να βρούμε τους κατοπινούς μας συναγωνιστές στον μεγάλο αντιφασιστικό αγώνα (…) Πέντ’ έξη μέρες είχαν περάσει από τότε που οι άνανδροι “κοσμοκαταχτητές” είχαν κάψει την όμορφη πόλη μας (…) Ποταμός. Είναι το τέρμα της πορείας μας. Το χωριό που για λίγο θα δεχτεί μερικούς αδούλωτους Έλληνες (…) Αντιπρόσωποι απ’ όλες τις οργανώσεις έχουν συγκεντρωθεί εδώ (…) Σκυφτά και φοβισμένα προσπαθούν να διακρίνουν μεσ’ την ησυχία της νύχτας το γερμανικό περίπολο (…)».

 

 

«Θάρθουν οι Αυριανοί»

Παρουσίαζαν επίσης εκείνοι οι στερνοί ίσως «Νέοι Μαχητές», καθώς δεν είναι γνωστό άλλο φύλλο της εφημερίδας της ΕΠΟΝ Κέρκυρας, ένα μέχρι τότε ανέκδοτο, όπως έγραφαν, ποίημα. Με τον τίτλο «Φεύγουμε…».

Ένα ποίημα που είχε παραχωρήσει στην εφημερίδα για δημοσίευση η κορυφαία έως τις μέρες μας Κερκυραία λογία, η αγωνίστρια λογοτέχνιδα Ειρήνη Δεντρινού. Το είχε γράψει, θαρρείς, για την ΕΠΟΝ και το ΕΑΜ και την κήρυξη εκτός νόμου και την εξελισσόμενη απόπειρα δολοφονίας τόσο της ΕΠΟΝ όσο και ευρύτερα του ΕΑΜικού κινήματος. Παρέμεινε, αν δεν κάνουμε λάθος,  από τότε αμνημόνευτο. Απουσιάζει από όλες τις γνωστές μελέτες παρουσίασης του ποιητικού και του ευρύτερου λογοτεχνικού έργου της.

Καθώς παρουσιάζουμε πιο πάνω ολόκληρο το ποίημα, όπως δημοσιεύτηκε στους «Νέους Μαχητές», ας αναφερθούμε σ’ αυτό εδώ, λόγω χώρου, σαν να ήταν ένα πεζό κείμενο, αφού διατηρεί κι έτσι, νομίζουμε, όλη την ομορφιά και τη δύναμή του:

Εμείς θα φύγουμε για πάντα. Ίσως μιαν ανοιξιάτικη αυγή. Ή σ’ ένα δειλινό του φθινοπώρου. Ίσως μια νύχτα του χειμώνα. Στην άγρια πάλη των στοιχειών. Θα φύγουμε… Συντρόφισσά μας η καταλύτρα  λησμονιά. Οι πόσοι μας (…) Νεκρωμένοι οι μυστικόπαθοι παλμοί μας. Κ’ η ονειροπλέχτρα σκέψη μας Νιρβάνα. Φεύγουμε… μα προσμένουμε…  Δε θάρθουν οι Ελπιδοφόροι Αυριανοί να ζωντανέψουν τα πάναγνα όνειρά μας και την ακοίμητή μας την προσπάθεια να χτίσουμε σε θέμελα καινούργια το αχάλαστο παλάτι της χαράς; Μα πιο πολύ και πιο τρανά την Πίστη, που μας φλόγιζε τα στήθεια την ψυχοσώστρα, να τη γιγαντώσουν. Και ν’ απλωθεί ατράνταχτη και πλέρια όπου σκλαβιά κι’ όπου λαχτάρα. Και ν’ αγκαλιάση – ω Καινούργια Χαραυγή! – τα Δίκαια, τ’ Άγια, τα Γενναία. Φεύγουμε… μα θάρθουν, ω χαρά!, σαν υπερκόσμια Μπετόβεια εισαγωγή, Δυνατοί κι’ Ωραίοι οι Ελπιδοφόροι Αυριανοί.

ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΡΦΗΣ