Η Αλβανία δεν προτίθεται να εμπεδώσει κουλτούρα σεβασμού του Κράτους Δικαίου

Η υπόθεση της σύλληψης του εκλεγμένου Δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη, έχει δημιουργήσει επικίνδυνο ρήγμα στις διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας και σοβαρή ανησυχία για τα δικαιώματα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, η οποία έχει συρρικνωθεί πληθυσμιακά σε προβληματικό επίπεδο.
Εν προκειμένω, αφενός καταστρατηγούνται οι δημοκρατικές διαδικασίες με την παράνομη κράτηση του Φρέντι Μπελέρη και την παρακώλυση της ορκωμοσίας του, και αφετέρου, παρεμποδίζεται η αξιοποίηση των περιουσιών των ομογενών μας, ενώ υπάρχουν κατηγορίες για παράνομες απαλλοτριώσεις από τις Αλβανικές Αρχές.
Ο ίδιος ο Φρέντι Μπελέρη υποστηρίζει σθεναρά την αξιοποίηση των περιουσιών από τους ίδιους τους Βορειοηπειρώτες ιδιοκτήτες τους, προκειμένου να αποφευχθεί ο ξεριζωμός του Ελληνικού στοιχείου από τις πατρογονικές εστίες.
Πέραν τούτου, η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων αποτελεί μία εκ των δεσμεύσεων της Αλβανίας για την προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η Ελλάδα δεν πρόκειται να κάνει εκπτώσεις στο Κράτος Δικαίου και στην προστασία των δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας.
Η δυσμενής τροπή στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας αιφνιδίασε πολλούς παρατηρητές, καθότι λίγους μήνες νωρίτερα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφτηκε την Χειμάρρα, την Δερβιτσάνη και την Λειβαδιά, συναντήθηκε με τον Αλβανό ομόλογό του Έντι Ράμα, συζήτησαν σε εγκάρδιο κλίμα για την ενδυνάμωση των σχέσεων των δυο χωρών, χαρακτηρίζοντας μάλιστα την Ελληνική Εθνική Μειονότητα ως τον «κρίκο» που συνδέει τις δύο χώρες και εγγυάται την καλή συνεργασία τους.
Αυστηρό μήνυμα στην Αλβανία για την προφυλάκιση του Φρέντι Μπελέρη, έστειλε και ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης μιλώντας στην ΕΡΤ. Έκανε λόγο για «παράνομη προφυλάκιση, η οποία παραβιάζει το Κράτος Δικαίου» και ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια επαφών του με θεσμικούς παράγοντες της ΕΕ αλλά και του ΝΑΤΟ, διαμήνυσε σε πολύ αυστηρό τόνο, ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας, όταν υπάρχει τέτοιου τύπου περιφρόνηση του Κράτους Δικαίου, του τεκμηρίου αθωότητας και του σεβασμού των πολιτικών δικαιωμάτων. Απέστειλε επίσης στους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών της ΕΕ και στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, αυστηρή επιστολή, στην οποία έθεσε με σαφήνεια τα ζητήματα.

Ένα άλλο ζήτημα που παραμένει ανοιχτό με την Αλβανία είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Ενώ το 2009 υπεγράφη η Συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, τελικά το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας την ακύρωσε. Τότε υπήρχαν υπόνοιες πως υπήρξε παρέμβαση της Τουρκίας, γεγονός που παραδέχτηκε αρκετά αργότερα, ο πρώην Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού της Τουρκίας, Τζιχάτ Γιαϊτζί.

Είναι γνωστό ότι Αλβανία και Τουρκία διατηρούν στενές σχέσεις, με την τελευταία να επενδύει σε σημαντικούς τομείς της Αλβανικής οικονομίας, όπως η ενέργεια. Τούτο, σε συνδυασμό με τον ισχυρό θρησκευτικό δεσμό που συνδέει τις δύο χώρες, ενισχύει την προσπάθεια του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν να καταστήσει την Αλβανία «δορυφόρο επιρροής» υπέρ των τουρκικών συμφερόντων στα Βαλκάνια.
Άρα ο εναγκαλισμός της Αλβανίας από την Τουρκία επηρεάζει σε κάποιο βαθμό και την επίλυση της διαφοράς – της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ – με την Ελλάδα. Η καταρχήν συμφωνία για παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης φαίνεται να καθυστερεί με υπαιτιότητα της Αλβανικής πλευράς που συνεχώς εφευρίσκει προσχήματα για να συνεχίζει την παρελκυστική της πολιτική επί του θέματος.
Σε ότι αφορά στην Ευρωπαϊκή της προοπτική, η Αλβανία επισήμως επιθυμεί την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που επιβάλλει σωρεία προσαρμογών και μεταρρυθμίσεων, αλλά ο Έντι Ράμα δεν φαίνεται να βιάζεται ιδιαίτερα να εφαρμόσει στην πράξη τις μεταρρυθμίσεις αυτές και να εμπεδώσει στη χώρα του μία κουλτούρα σεβασμού του Κράτους Δικαίου.
Η ένταση που δημιουργήθηκε και εντείνεται, δεν είναι προς όφελος καμιάς εκ των δύο χωρών, πρωτίστως όμως της Αλβανίας, η οποία εξαρτάται σε πολλά ζητήματα από την Ελλάδα, αλλά και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί υπήκοοι ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα.
Είναι συνεπώς καιρός να πρυτανεύσει η λογική στην γείτονα χώρα, να απελευθερωθεί ο εκλεγμένος Δήμαρχος Χειμάρρας, να εφαρμοστεί το Κράτος Δικαίου και να εμπεδωθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων της Μειονότητας. Μόνον έτσι θα επανέλθει σταδιακά το κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας με την Ελλάδα και θα μείνει ανοιχτός ο δρόμος προς την ΕΕ.

*Βουλευτής (ΝΔ) Κερκύρας, Αντιπρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας & Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων

**Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «ΠΑΡΟΝ» την Κυριακή 13 Αυγούστου 2023