Σημαντικά στοιχεία για τον τουρισμό στα Ιόνια νησιά

Το Τμήμα Τουρισμού του Ιονίου Πανεπιστημίου συμμετείχε στα Εργαστήρια – Σεμινάρια που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο της Έκθεσης EXPO CORFU 2022, παρουσιάζοντας δύο επίκαιρες ομαδικές εργασίες (projects) των φοιτητών 1ου και 3ου 6μήνου (ακαδ. Έτος 2021-2022):

1.Στοιχεία ανάκαμψης της τουριστικής οικονομίας της Περιφέρειας Ιονίων
Νήσων το 2021, από τις επιπτώσεις της πανδημίας (παρουσίαση σχετικών
δεικτών και σύγκριση με άλλες Περιφέρειες της Χώρας)
2. Η εξέλιξη της οικονομίας διαμοιρασμού (βραχυχρόνια μίσθωση
καταλυμάτων) στην Κέρκυρα την περίοδο 2019-2021 (εξέλιξη βασικών
παραμέτρων προσφοράς και ζήτησης)

Οι ομαδικές εργασίες υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής
διαδικασίας του Τμήματος και παρουσιάστηκαν από τις φοιτήτριες και
φοιτητές: Αρτζόγλου Ιωάννα, Γρίβα Αλεξάνδρα, Κουμπαρά Έλενα, Κοντού
Κλειώ, Κούρκουλου Χριστίνα, Γιανούτσου Χαρά, Θεοφανίδη Χριστόφορο,
Κεκάκου Ελεάνα, Κότσι Άντζελα και Χατζησταμούλη Απόστολου και τον διδάσκοντα του Τμήματος Τουρισμού Θανάση Σπίγγο.

Από τις εργασίες αυτές προκύπτουν σημαντικά στοιχεία για το τουριστικό προϊόν στα Ιόνια νησιά τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν και εργαλείο μελέτης και στοιχείο δημόσιας συζήτησης για την τουριστική οικονομία. Η συνοπτική αποτύπωση των σημαντικότερων στοιχείων ακολουθεί.

Πως αντέδρασαν τα Ιόνια νησιά στην πανδημία

Το πρώτο project του Τμήματος Τουρισμού έχει θέμα: «Ανίχνευση στοιχείων ανάκαμψης τουριστικής δραστηριότητας στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων το 2021 από τις επιπτώσεις της πανδημίας». Η ανάλυση στοιχείων που συνθέτουν την εικόνα των επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19 σε κάθε μία από τις 13 Περιφέρειες της Χώρας και ειδικότερα επί της τουριστικής ζήτησης και της τουριστικής δραστηριότητας γενικότερα, παρέχουν τη δυνατότητα για μια συγκριτική αξιολόγηση των 13 Περιφερειών της Χώρας.

Για τη συγκριτική αξιολόγηση των επιπτώσεων χρησιμοποιούνται 11 Δείκτες της περιόδου 2019-2021 (α’ έως γ’ 3μηνο).

Με βάση την ανάλυση των παραπάνω δεικτών, η εικόνα για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, έχει ως εξής κατά το έτος 2021 (α’ έως γ’ τρίμηνο):

Ο αριθμός των επισκέψεων παρουσιάζει σημαντική ανάκαμψη (+119,5%), έναντι του 2020 αλλά  και υστέρηση (- 45,9%) έναντι του 2019 (μικρότερη πάντως από το -58,6% για τη Χώρα). Διαμορφώθηκε στο 1,5 εκατ. έναντι στα 2,85 εκατ. επισκέψεων το 2019.

Ο αριθμός των διανυκτερεύσεων εμφανίζει υπερ-διπλασιασμό έναντι του 2020 (+117,1%), αλλά  και υστέρηση έναντι του 2019 κατά -42,3%  (μικρότερη σε σχέση με το -46,9% της Χώρας). Διαμορφώθηκε στα 13,0 εκατ. έναντι 22,6 εκατ. διανυκτερεύσεις το 2019. Η πλέον αξιοσημείωτη μεταβολή είναι η μείωση των διανυκτερεύσεων των Βρετανών επισκεπτών, κατά -56,6% σε σχέση με το 2019.

Το ύψος των εισπράξεων έχει σχεδόν τριπλασιαστεί (+191,8%) έναντι του 2020, αλλά συνεχίζει να υστερεί έναντι του 2019 (– 34,2%), σε μικρότερο πάντως βαθμό από εκείνον για τη Χώρα (-45,1%). Οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν στο 1,2 δις € έναντι 1,84 δις €. το 2019.

Την περίοδο α΄-γ΄ 3μήνου του 2021, η Μέση Διάρκεια Παραμονής επισκεπτών διευρύνεται από τις 7,9 του 2019è 8,4 ημέρες του 2021 (+6,8% έναντι του 2019).

Κατά την ίδια περίοδο, η μέση Δαπάνη ανά Επίσκεψη αυξάνεται σημαντικά έναντι του 2019 (+21,7%), δηλαδή από 645 €  το 2019è 785 € το 2021, στη δε μέση Δαπάνη ανά Διανυκτέρευση καταγράφεται  αύξηση +14,0%, έναντι του2019, δηλαδή από τα 81,5€ το 2019 è 93,0 €, το 2021.

Όσον αφορά στην Κρουαζιέρα, ο αριθμός των κρουαζιερόπλοιων (ολόκληρο) το 2021 σε σύγκριση με το 2019, παραμένει μειωμένος κατά -58,5% και αντίστοιχα  ο αριθμός των επιβατών συνεχίζει να υπολείπεται σημαντικά του 2019, κατά -74,6% (265,3 χιλ. επιβάτες το 2021 έναντι 1,0 εκατ. το 2019)

Το 2021 (α’-γ’ 3μηνο), ο συνολικός αριθμός των διεθνών αεροπορικών αφίξεων επιβατών στα 3 αεροδρόμια της Περιφέρειας, παραμένει σημαντικά μειωμένος κατά  (-44,6%) σε σύγκριση με εκείνον του 2019 (το 2020 η μείωση ήταν πολύ μεγαλύτερη, κατά -74,7%). Ο αριθμός των επιβατών διαμορφώθηκε σε 1,34 εκ. το 2021 έναντι 2,4 εκατ. το 2019.

Ο αριθμός των κατά μήνα επιδομάτων ανεργίας στον τουρισμό ήταν σχεδόν διπλάσιος από εκείνον του 2019, αλλά και αρκετά υψηλότερος ακόμη και από εκείνον του 2020. Όμως, από τον Μάϊο 2021 και μετά, εμφανίζει σαφή τάση αποκλιμάκωσης έναντι του 2020.

Ο Κύκλος Εργασιών στα Καταλύματα καταγράφεται το 2021 (α’ – γ΄τρίμηνο) αρκετά μειωμένος (-33,2%) σε σχέση με το 2019, αλλά το 2020, η μείωση ήταν σημαντικά μεγαλύτερη ( –73,3%).Ο δε Κύκλος Εργασιών στην Εστίαση καταγράφεται το 2021 επίσης μειωμένος κατά  -20,9% σε σχέση με το 2019, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2020 η μείωση ήταν -54,6%.

Σε σύγκριση πάντα με το 2019, παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι:

• το 2020 η «αντίδραση»των Ιονίων Νήσων (όπως εκφράζεται από τα % μεταβολής των παραπάνω δεικτών) κινήθηκε στο ίδιο ή πιο αρνητικό επίπεδο από εκείνη της Χώρας (4 δείκτες κυμάνθηκαν στο ίδιο περίπου επίπεδο με τη χώρα, 6 σε πιο αρνητικό επίπεδο και μόνο 1 δείκτης έδειξε μεταβολή σε πιο θετική  κατεύθυνση από εκείνη της Χώρας), ενώ
• το 2021 η εικόνα αλλάζει σημαντικά, με την «αντίδραση» των Ιονίων Νήσων να κινείται σε καλύτερο – πιο θετικό επίπεδοαπό εκείνο της Χώρας, σύμφωνα με την πλειονότητα των δεικτών  (7 δείκτες κυμάνθηκαν σε πιο θετική κατεύθυνση από εκείνη της Χώρας, μόνο 3 σε πιο αρνητική κατεύθυνση και ένας δείκτης στο ίδιο  περίπου επίπεδο με εκείνο της Χώρας)

Κέρκυρα: 22,7εκ. ευρώ το 2021 από τη βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων

Το δεύτερο project έχει θέμα: «Η εξέλιξη της τουριστικής οικονομίας διαμοιρασμού στην Κέρκυρα (2017-2021). Η βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων («οικονομία διαμοιρασμού» εμφανίστηκε στην Κέρκυρα το 2014 και εξελίχθηκε τα επόμενα χρόνια με ταχείς ρυθμούς. Ειδικότερα, τη διετία  2018- 2019, πραγματοποιείται το 40,3% του συνολικού αριθμού καταχωρήσεων, στην πλατφόρμα AirBnB.

Τα καταχωρημένα στην πλατφόρμα (περίπου 6.000) καταλύματα διαθέτουν συνολικά 11.751 υπνο-δωμάτια και είναι σε θέση να φιλοξενήσουν έως και 27.326 άτομα. Το 87,7% των καταλυμάτων είναι τύπου “Entire home”.

Η μέση ΣΥΝΟΛΙΚΗ βαθμολογία/ κατάλυμα ανέρχεται  96,1 βαθμούς και είναι ιδιαίτερα υψηλή, γεγονός που υποδηλώνει ικανοποίηση των πελατών από την προσφερόμενη υπηρεσία.

Με βάση τη χωροθέτηση των παραπάνω καταλυμάτων και των (61.148) αναρτημένων στην πλατφόρμα σχόλια πελατών προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι στις βασικές τουριστικές περιοχές του νησιού τα χωρικά πρότυπα προσφοράς και ζήτησης καταλυμάτων ΔΕΝ συμπίπτουν.

Η εξέταση σειράς παραμέτρων αποτυπώνουν την εξέλιξη της δραστηριότητας την περίοδο 2017-2021 (50 μήνες):

• Το μέσο εισόδημα κάθε ιδιοκτήτη ανά διανυκτέρευση διαμορφώνεται κάτω από τα 100,0€, με μέση τιμή τα 79,5 € ανά διανυκτέρευση.Σε γενικές γραμμές η κρίση δεν έχει επηρεάσει αρνητικά το μέσο έσοδο ανά διανυκτέρευση για κάθε ιδιοκτήτη.

• Ο μέσος αριθμός ημερών που μεσολαβούν ανάμεσα στο «reservation» και στο «checkin», ακολουθεί μια καθοδική τάση με μέση διάρκεια τις 5 ημέρες. Η πανδημία φαίνεται να επιτείνει τη μείωση του μέσου αριθμού ημερών.
• Ο μέσος ανά μήνα, αριθμός διανυκτερεύσεων που «κλείστηκαν» ανά κατάλυμα, ακολουθεί μακροπρόθεσμα μια τάση με διακυμάνσεις (ετήσιες και εποχικές), με μέση τιμή τις 4,3 διανυκτερεύσεις.Εμφάνισε πτωτική τάση ήδη από το 2019, πριν από την εμφάνιση της πανδημίας. Ωστόσο, το 2021 επανέρχονται οι ρυθμοί του 2019 και ακόμα υψηλότεροι.

• Το μέσο ποσοστό πληρότητας των διαθέσιμων στην πλατφόρμα καταλυμάτων ανά μήνα διαμορφώνεται γενικά κάτω από το 15,0%.Το % πληρότητας έχει αρχίσει να περιορίζεται ήδη από το 2019, η δε εμφάνιση της πανδημίας έχει ως συνέπεια την περαιτέρω  σημαντική συμπίεσή του το 2020. Όμως, το 2021, η μέση πληρότητα ξεπερνάει τα επίπεδα του 2019.

• Το μέσο έσοδο ανά διανυκτέρευση διαμορφώνεται γενικά στα 13,0 € και έχει αρχίσει να περιορίζεται ήδη από το 2019. Το 2021, αυξάνεταιεκ νέου και ξεπερνάει ακόμη και τα επίπεδα του 2018 (φτάνει στα 18,8€).

• Το μέσο έσοδο ανά διαθέσιμο διαμέρισμα στην πλατφόρμα AirBnBανά μήνα διαμορφώνεται στα 382,3€ για τη μελετώμενη περίοδο 2017-2021. Μετά από τη σημαντική υποχώρηση ήδη από το 2019,  το μέσο έσοδο ανά κατάλυμα ανέρχεται το 2021 στα 516 €, επιστρέφοντας στα σχετικά υψηλά επίπεδα του 2018.
• Το συνολικό έσοδο για την αγορά της Κέρκυρας από τα διαθέσιμα καταλύματα AirBnBγια όλη την περίοδο 9/2017 έως 9/2021 υπολογίζεται σε 67,8 εκατ.€. Το μέσο κατά μήνα συνολικό έσοδο διαμορφώνεται στα 1,35 εκατ.€. Το 2021 ήταν το έτος με το υψηλότερο συνολικό έσοδο για την αγορά – οικονομία της Κέρκυρας από τη βραχυχρόνια μίσθωση καταλυμάτων (22,7 εκατ.€).

Από τα συνολικά έσοδα της περιόδου 2017-2021, στην (Παλιά) Πόλη της Κέρκυρας αναλογεί το 12,9% και ακολουθούν οι περιοχές Παλαιοκαστρίτσα (5,9%), Μπαρμπάτι (4,7%) και Δασιά (4,3%) κ.ο.κ.

Στην τελευταία, προ πανδημίας περίοδο (2019) η  («συγκρατημένη») αύξηση των συνολικών εσόδων οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του μέσου αριθμού των διαθέσιμων προς ενοικίαση καταλυμάτων (+45,8%) è ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ. Αντίστοιχα, την περίοδο τουριστικής ανάκαμψης (2021), η εκ νέου (σημαντική) αύξηση των συνολικών εσόδων οφείλεται κυρίως στη βελτίωση ποιοτικών παραμέτρωνè Ποσοτική, αλλά ΚΥΡΙΩΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ.