Οι εκδηλώσεις μνήμης των Σέρβων στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο πραγματοποιήθηκαν την Πέμπτη στη νησίδα Βίδο παρουσία πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της Σερβίας και εκπροσώπων κομμάτων, στρατιωτικών αρχών, σωμάτων ασφαλείας και της τοπικής Αυτοδιοίκησης του τόπου μας.
Στις φετινές εκδηλώσεις, οι οποίες διοργανώθηκαν με κάθε τιμή, την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Σερβίας εκπροσώπησε η Υπουργός Εργασίας Darija Kisic Tepavcevic ενώ στην Κέρκυρα ήρθαν για το σκοπό αυτό και οι Υφυπουργοί Εργασίας, Απασχόλησης, Βετεράνων και Κοινωνικών Υποθέσεων Ζόραν Άντιτς και Μίοντραγκ Κάπορ. Η Υπουργός τόνισε στην ομιλία της ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων φροντίζει στην διαφύλαξη του μνημείου, κάτι που αποτελεί ύψιστη τιμή για την Κυβέρνηση της Σερβίας.
Σημειώνεται ότι οι εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο και από κοινού Κερκυραίοι και Σέρβοι τιμούν τους νεκρούς εκείνης της περιόδου στο μνημείο του Σέρβικου Μαυσωλείου που βρίσκεται στο Βίδο όπου και σήμερα πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων.
Το Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων εκπροσώπησε η Αντιδήμαρχος Παναγιώτα Τζάνε λόγω απουσίας της Δημάρχου Μερόπης Υδραίου στο εξωτερικό. Παρόντες στις σημερινές εκδηλώσεις μνήμης ήταν ο Βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ Αλέκος Αυλωνίτης, ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων Αντιπεριφερειάρχης κ. Ζορμπάς και εκπρόσωποι των στρατιωτικών αρχών και των σωμάτων ασφαλείας του τόπου μας. Από πλευράς Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας παρέστησαν επίσης ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δημ. Μεταλληνός, ο Αντιδήμαρχος Οικονομικών Γιώργος Παντελιός, ο Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος Σπύρος Μωραίτης και ο Εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος Βασίλης Μελίδης.
Με αντιπροσωπεία της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Σερβίας συναντήθηκε προχθές η Δήμαρχος Μερόπη Υδραίου η οποία καλωσόρισε τα υψηλόβαθμα στελέχη της φίλης όπως χαρακτήρισε χώρας. Στη σχετική ομιλία στη σημερινή ημέρα μνήμης την οποία ανάγνωσε εκ μέρους της Δημάρχου η αντιδήμαρχος Παναγιώτα Τζάνε έγινε αναφορά στα ιστορικά γεγονότα επισημαίνοντας ότι και σήμερα η ίδια η πόλη μας αφηγείται στους πολίτες και τους επισκέπτες της την ιστορία της και τη σχέση των δύο χωρών. Οι λαοί μας έχουν να θυμηθούν κοινούς αγώνες και θυσίες, ορόσημα στην ιστορία τους, παρακαταθήκη που άφησαν από κοινού στις γενιές που ακολούθησαν και έγιναν η βάση αληθινής φιλίας. Σε εποχές δύσκολες κατά τις οποίες δοκιμάστηκε ο Σέρβικος Λαός, οι Κερκυραίοι τάχθηκαν στο πλάι του, συνεχίζοντας να στηρίζουν τους παραδοσιακούς τους φίλους. Με περηφάνια για το ότι αποτελούμε ένα κομμάτι στης δικής σας ιστορίας επιθυμώ να τονίσω ότι η αλληλεγγύη και η συνεργασία μεταξύ των λαών, μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο.».
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΔΡΑΙΟΥ
Ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, θυμάται και τιμά τους Σέρβους αδελφούς. Και φέτος, όπως κάθε χρόνο, συναντιόμαστε εδώ για να τιμήσουμε τους στρατιώτες, τα παιδιά και τους πολίτες, που χάθηκαν στο νησί μας από το 1916 μέχρι το 1918, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο τόσο για τη Σερβία όσο και για την Ελλάδα αλλά και ολόκληρο τον κόσμο.
Τα ιστορικά γεγονότα είναι γνωστά. Στην Κέρκυρα γράφτηκε, μια σημαντική σελίδα της πολιτικής ιστορίας της Σερβίας. Το νησί μας αποτελεί την αφετηρία της μεγάλης προσπάθειας, ανασυγκρότησης του Σερβικού Κράτους ύστερα από τα δεινά που υπέστη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 28 Ιουλίου του 1914 η Αυστροουγγαρία κηρύσσει τον πόλεμο στην Σερβία και ξεκινάει ο Α’.Π.Π. Ένας πόλεμος που αριθμεί δέκα εκατομμύρια νεκρούς στρατιώτες στα πεδία των μαχών και δέκα εκατομμύρια νεκρούς πολίτες και παιδιά από τις κακουχίες.
Κατά τα τέλη του 1915 υπό την πίεση της αυστροουγγρικής, γερμανικής και βουλγαρικής επίθεσης, ο σερβικός στρατός και ένα μέρος του λαού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Τόπος προορισμού η Ελλάδα και συγκεκριμένα η Κέρκυρα και η Θεσσαλονίκη.
Την ίδια χρονική στιγμή ξέσπασε στην Ελλάδα ο Εθνικός Διχασμός, όπως ονομάστηκε η διαμάχη για τη συμμετοχή της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ η Μακεδονία ήταν ήδη ένα από τα μέτωπα του πολέμου.
Στο ψυχικό τραύμα της ήττας και του εκπατρισμού, των Σέρβων του 1915, προστέθηκε ένα εξοντωτικό οδοιπορικό στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, γνωστό και ως «Αλβανικός Γολγοθάς», που συνοδεύτηκε από επιθέσεις ανταρτών και ληστών. 243.877 άνθρωποι πέθαναν από την πείνα, το δριμύ χειμώνα, φονεύσεις και απαγωγές.
Από την 18η Ιανουαρίου του 1916 μέχρι τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους έφτασαν στην Κέρκυρα 151.828 στρατιώτες και απλοί πολίτες. Αποβιβάστηκαν στα Γουβιά. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο ανέλαβαν τα έξοδα της συντήρησης και του εξοπλισμού του σερβικού στρατού. Όμως, οι ελλείψεις και ο χρόνος προετοιμασίας της περίθαλψης έμοιαζαν μια ακόμη δοκιμασία των ήδη ταλαιπωρημένων, αρρώστων, εκτεθειμένων στο κρύο, στην πείνα και στις μολυσματικές ασθένειες Σέρβων στρατιωτών, παιδιών και πολιτών.
Στις 21 Ιανουαρίου του 1916 εδώ σ΄ αυτό το νησί, όπου εγκαταστάθηκαν οι πρώτες μονάδες στρατιωτικών νοσοκομείων, ο αριθμός των νεκρών του πρώτου διαστήματος έφτασε τους 1200. Για τη σωτηρία αυτών των προσφύγων οργανώθηκε νοσοκομείο και χώροι φιλοξενίας στο νησί Βίδο και σε άλλες περιοχές της Κέρκυρας.
Παρόλες τις προσπάθειες 100 περίπου πρόσφυγες τη μέρα πέθαιναν και οι νεκροί έφτασαν συνολικά τον τραγικό αριθμό των 10.000, άλλοι θαμμένοι στη στεριά και άλλοι στον υγρό τάφο της θάλασσας, στο γνωστό “Κυανούν Κοινοτάφιο” που βρίσκεται μερικά μίλια βορειοανατολικά του νησιού μας .
10.000 άνθρωποι που έμειναν για πάντα στα ζεστά χώματα και στα αλμυρά νερά της Κέρκυρας, για να μας θυμίζουν και να μας επιβεβαιώνουν τις ιστορικά φιλικές μας σχέσεις.
Στη μνήμη όλων αυτών που χάθηκαν, οικοδομήθηκε το 1936 το μαυσωλείο-οστεοφυλάκιο, που βρίσκεται εδώ στη νησίδα Βιδο . Η δημιουργία, επίσης, του Σερβικού Μουσείου στην πόλη της Κέρκυρας, σε κτίριο που παραχώρησε ο Δήμος Κερκυραίων, αποτελεί συνέχεια της μακραίωνης σχέσης που μας ενώνει.
Το ήπιο μεσογειακό κλίμα της Κέρκυρας, η κατάλληλη ιατρική φροντίδα η διατροφή μα πάνω απ΄ όλα οι στενές και εγκάρδιες σχέσεις με τον τοπικό πληθυσμό, συνέβαλαν στην ταχύτατη ανάρρωση και ανάκαμψη του σερβικού στρατού ο οποίος διαπεραιώθηκε στο Μακεδονικό Μέτωπο για να συνεχίσει τη διεκδίκηση των κεκτημένων του.
Από το 1916 έως το 1918 ο Σερβικός Στρατός διαμόρφωσε 28 στρατιωτικά νεκροταφεία στην Κέρκυρα, τα οποία βρίσκονταν στα στρατόπεδα των μεραρχιών στα Γουβιά, τον Ύψο, τη Στρογγυλή, τη Μεσογγή, τον Άγιο Ματθαίο, τα Βραγγανιώτικα, το Κατωμέρι, αλλά και στο Δημοτικό Νεκροταφείο της πόλης. Οι χιλιάδες τάφοι που βρίσκονται σπαρμένοι σ’ ολόκληρη την Κέρκυρα, έγιναν οι αδιάψευστοι μάρτυρες της τραγικής δοκιμασίας ενός ολόκληρου Λαού και της υπέρτατης θυσίας στον αγώνα για την επιβίωση, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Οι Σέρβοι έμειναν στην Κέρκυρα μέχρι τη λήξη του πολέμου, το 1918.
Σ΄ αυτά τα δυο χρόνια, η κυβέρνηση Πάσιτς μαζί με πολλούς βουλευτές και το Επιτελείου του Στρατού, ήταν εγκατεστημένοι στην Κέρκυρα, που ανεπίσημα “χρίζεται” η πρωτεύουσα της Σερβίας. Εκμισθώθηκε το Κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης στη σερβική Κυβέρνηση και το δημοτικό θέατρο στη Βουλή. Ιδρύθηκε σερβικό εθνικό κρατικό τυπογραφείο με τη βοήθεια ντόπιου τυπογράφου και αμέσως εκδόθηκε σερβικό χαρτονόμισμα, κυκλοφόρησε εφημερίδα και εκδόθηκαν βιβλία για την ευαισθητοποίηση του κερκυραϊκού λαού. Υπήρξε μέριμνα για την εκπαίδευση των Σέρβων μαθητών με την ίδρυση σερβικού δημοτικού σχολείου. Ιδρύθηκαν καλλιτεχνικοί και αθλητικοί σύλλογοι. Οι θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες ανανέωσαν την πολιτιστική ζωή του νησιού.
Θέλω, σ’ αυτή την γρήγορη αναφορά μου στα γεγονότα να σταθώ εδώ. Να μην προχωρήσω σε όσα διαμείφθηκαν από ‘κει και πέρα. Άλλωστε καταμαρτυρούνται από τα μνημεία. Η ίδια η πόλη αφηγείται στους πολίτες και τους επισκέπτες της την ιστορία της.
Θέλω εδώ να ξαναθέσω το ιστοριολογικό κριτήριο του Θουκυδίδη. Ποιος είναι ο λόγος που γράφεται η Ιστορία. Ποιος είναι ο λόγος να την λέμε και να την ξαναλέμε, να την διαβάζουμε και να την ξαναδιαβάζουμε. Ο λόγος είναι πάντα ο ίδιος: η διδαχή για την αποφυγή των ίδιων λαθών. Η διδαχή για την αναζήτηση νέων διαδρομών και νέων λύσεων σε προβλήματα που επανέρχονται ζητώντας ουσιαστικές λύσεις. Μόνο τότε η Ιστορία λειτουργεί και επανορθωτικά απέναντι στο παρελθόν. Αν επαναλάβουμε τα ίδια λάθη, αν δεν αποκτήσαμε σωφροσύνη από τις εμπειρίες μας ως ανθρωπότητα τότε η Ιστορία είναι κενό γράμμα.
Οι σημερινές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες έχουν πολλές διαφορές αλλά και αρκετά κοινά στοιχεία με τις συνθήκες που επικρατούσαν λίγο πριν ξεσπάσει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Βασική διαφορά είναι η Ενωμένη Ευρώπη και η πίστη των μελών της στα Ευρωπαϊκά κεκτημένα. Η προετοιμασία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι των απειλών που εκπέμπει ο αναθεωρητισμός. Το πολύ υψηλό ποσοστό εγγραμματισμού, μορφωτικού και επιστημονικού επιπέδου. Κοινό στοιχείο όμως, των συνθηκών μεταξύ του τότε και του σήμερα, θεωρώ την γενική πεποίθηση ότι μια πολεμική σύρραξη μέσα στη Ευρώπη είναι αδύνατη, λόγω της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης και αλληλοεξάρτησης μεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών, παρόλη την έντονα ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα.
Πιστεύω ότι εδώ χρειαζόμαστε, πολύ περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα διδάγματα της Ιστορίας. Είναι πολύ βαρύ το τίμημα που έχουμε πληρώσει για να εφησυχάζουμε και να ξορκίζουμε με ευχολόγια το κακό.
Πληρώσαμε όλοι πολύ ακριβά την ελευθερία μας, που σημαίνει εδαφική κυριαρχία ενός λαού μέσα σε σαφώς προσδιορισμένα γεωγραφικά όρια, ώστε να μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα και αυτόνομα.
Είναι χρέος μας νομίζω να διατρανώσουμε την πίστη μας στην ειρήνη, στη δημοκρατία, στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι χρέος η διασφάλιση της ειρήνης με κάθε μέσο. Χρέος μας, όμως, είναι και η διαφύλαξη της ακεραιότητα της πατρίδας μας, χωρίς την οποία δεν θα μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
Οι λαοί μας έχουν να θυμηθούν κοινούς αγώνες και θυσίες, ορόσημα στην ιστορία τους, παρακαταθήκη που άφησαν από κοινού στις γενιές που ακολούθησαν και έγιναν η βάση αληθινής φιλίας.
Σε εποχές δύσκολες κατά τις οποίες δοκιμάστηκε ο Σέρβικος Λαός, οι Κερκυραίοι τάχθηκαν στο πλάι του, συνεχίζοντας να στηρίζουν τους παραδοσιακούς τους φίλους.
Είμαστε περήφανοι που αποτελούμε ένα κομμάτι της δικής σας ιστορίας. Είμαστε περήφανοι που οι πρόγονοί μας στήριξαν εκείνα τα δύσκολα χρόνια το Λαός σας και βρισκόμαστε εδώ σήμερα, για να επιβεβαιώσουμε και να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις φιλίας, αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ των Λαών μας.
Η αλληλεγγύη και η συνεργασία μεταξύ των λαών, μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο.
Σήμερα, με κάθε ευκαιρία, αντιπροσωπεία του Δήμου μας επισκέπτεται την πατρίδα σας. Σέρβοι μαθητές έρχονται εδώ κάθε χρόνο για να γνωρίσουν ένα κομμάτι της ιστορίας τους.
Αγαπητοί φίλοι
Αυτή η μεγάλη προσφορά του λαού μας, εκείνη την περίοδο αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της φιλίας και της συνεργασία μεταξύ των δυο λαών τα χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι τις μέρες μας.
Έχω τη μεγάλη τιμή και χαρά να σας καλωσορίσω στην Κέρκυρα, προκειμένου να αποτίσουμε από κοινού φόρο τιμής στους ανθρώπους που πολέμησαν και θυσιάστηκαν προσφέροντας σε μας το μεγάλο αγαθό, της ελευθερίας.
Σας ευχαριστώ