Μαχειμάρης: Ύδρευση Κέρκυρας, 30 χρόνια και… «ὤδινεν ὄρος καί ἔτεκεν μῦν»

Υπόμνημα του Δημάρχου Βόρειας Κέρκυρας για το ζήτημα της ύδρευσης στην Κέρκυρα.

ΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΧΕΙΜΑΡΗ
ΘΕΜΑ: ΥΔΡΕΥΣΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ: ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ… «ὤδινεν ὄρος καί ἔτεκεν μῦν.
Το ζήτημα της ύδρευσης και της κατασκευής φραγμάτων για την επαρκή υδροδότηση του νησιού ταλανίζει πολλές δεκαετίες την κοινωνία της Κέρκυρας.
Ακολουθούν οι σημαντικοί σταθμοί στην πορεία του θέματος.
1991: Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Κέρκυρας (ΔΕΥΑΚ) προχωράει σε εκπόνηση προκαταρτικής μελέτης και σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ) προτείνουν την κατασκευή δύο φραγμάτων, δύο μονάδων αφαλάτωσης και αγωγών διασύνδεσης.
1993-1994: Την περίοδο αυτή ενώ το Υπουργείο προωθούσε τη δημιουργία ταμιευτήρων (λιμνοδεξαμενών) και η Κέρκυρα ήταν μέσα στις περιοχές ωφελείας (4 λιμνοδεξαμενές: – Σφακερά, Μοσχοπούλου, Ρικκίνι, Κοίτος), η προοδευτική εξουσία στην Κέρκυρα – της τότε εποχής – «μπλόκαρε» την όλη διαδικασία. Στον αντίποδα τα νησιά του Αιγαίου (Ρόδος-Μύκονος κ.λ.π.) υιοθέτησαν τη δυνατότητα αυτή και έλυσαν το πρόβλημα ύδρευσης των νησιών τους.
1995-1996: Οι τότε δημοτικές αρχές του Δήμου Θιναλίων και του Δήμου Κασσωπαίων επαναφέρουν στο προσκήνιο τη λύση του προβλήματος ύδρευσης της Κέρκυρας με τη μεταφορά νερού από το “Γαλάζιο Μάτι” Αλβανίας. Οι διαδικασίες πήγαιναν πολύ καλά. Επανήλθε όμως στο προσκήνιο η λύση των φραγμάτων.
2006: Το έργο των φραγμάτων είχε βαλτώσει, το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) τελείωνε και το έργο κινδύνευε να χαθεί. Τότε οι πέντε Δήμαρχοι του Βορρά, συγκαλούν στον Αγρό μια σύσκεψη με την συμμετοχή όλων των παραγόντων. Αποφασίζεται η επιτάχυνση των διαδικασιών των απαλλοτριώσεων και η ωρίμανση των μελετών ώστε αυτό να μπορέσει να περάσει γέφυρα στο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2007-2012. Την εποπτεία κατασκευής του έργου αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου το ΥΠΕΧΩΔΕ με συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους. Πραγματοποιούνται απαλλοτριώσεις 815,03 στρεμμάτων, ενώ απομένει η απαλλοτρίωση 452,38 στρεμμάτων.
2008: Τέως βουλευτής αναδεικνύει το θέμα και αναφέρει ότι είχε εξασφαλίσει την χρηματοδότηση και τη σύναψη διακρατικής συμφωνίας με την Αλβανία για το “Γαλάζιο Μάτι”. Το ΥΠΕΧΩΔΕ ανακοινώνει αφενός την ένταξη του έργου στο Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) και αφετέρου ότι θα αποτελέσει λύση στο πρόβλημα ύδρευσης της Κέρκυρας, ενώ δημιουργείται και διαφημιστικό spot. Παρά την ύπαρξη χρονοδιαγράμματος, το έργο δεν υλοποιήθηκε. Στην συνέχεια, η πολιτεία επαναφέρει στο προσκήνιο το θέμα των φραγμάτων. Το έργο θα πραγματοποιηθεί σε τρεις φάσεις μέσω ΕΣΠΑ με την κατασκευή των φραγμάτων “Μελλισουδίου” και “Καλαμιώτισσας”.
2009: Ο τότε Υπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ αναδεικνύει την κατασκευή του φράγματος ως ένα Μεγάλο Έργο που θα υλοποιήσει η κυβέρνηση. Ο προϋπολογισμός του έργου ορίστηκε στα 290.000.000,00 ευρώ. Ανακοινώθηκε ότι εξασφαλίστηκαν χρήματα με χρηματοδότηση κατά 65% από κοινοτικούς και 35% από εθνικούς πόρους. Ενώ πλησίαζε η δημοπρασία του έργου, εκλέγεται νέα κυβέρνηση. Παρά την δήλωση ότι «λεφτά υπάρχουν»… για τα φράγματα της Κέρκυρας ούτε λεφτά υπήρξαν, ούτε μέριμνα, με αποτέλεσμα να κολλήσει το έργο για ακόμη μια φορά.
2010-2013: Επιτυγχάνεται να υπερκεραστούν και τα τελευταία εμπόδια και πλέον το έργο είναι ώριμο προς δημοπράτηση. Κάπου εκεί αρχίζει ο προβληματισμός της σχέσης «κόστους – οφέλους» και τα υπόλοιπα προσχήματα που βάζει η κεντρική εξουσία. Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η απόκτηση γης και οι απαλλοτριώσεις που καθυστερούσαν. (Σημειωτέον πως η αγορά γης για το σύνολο του έργου, άρχισε το 2006 και εξελίχθηκε ως το τέλος του 2013 – 815,03 στρέμματα, είχαν ήδη απαλλοτριωθεί ενώ απομένει η απαλλοτρίωση 452,38 στρεμμάτων). Ο φάκελος του έργου κατατίθεται στους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Η ΟΠΟΙΑ ΟΜΩΣ ΤΟΝ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ.
2014: Ο φάκελος επανέρχεται και συμπεριλαμβάνεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
2015: Η νέα κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θα δρομολογηθούν τα Μεγάλα Έργα, χωρίς τελικά αυτό να καταστεί δυνατό. Αντί αυτού υποβάλλεται πρόταση αποσκλήρυνσης για την πόλη της Κέρκυρας με προϋπολογισμό 30.000.000 ευρώ.
2016: Η ΔΕΥΑΚ ξεκινάει συνεργασία για την συνέχεια των έργων ύδρευσης με την ειδική επιτροπή διαχείρισης Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ).
2017-2018: Η τότε κυβέρνηση απομακρύνεται από την λογική της συνολικής αντιμετώπισης του σοβαρού υδρευτικού προβλήματος της Κέρκυρας, απεντάσσοντας το έργο από τον κατάλογο των Μεγάλων Έργων χαρακτηρίζοντας το «ΦΑΡΑΩΝΙΚΟ ΕΡΓΟ». Δημοσιεύεται η πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων για το συγχρηματοδοτούμενο με το ΕΣΠΑ 2014 – 2020 έργο «Έργο Ύδρευσης Νήσου Κέρκυρας», το οποίο αποτελεί τμήμα του αρχικού Μεγάλου Έργου και στην πρώτη φάση συμπεριλαμβάνει μόνο έργα που αφορούν την κάλυψη της πόλης της Κέρκυρας και την περιοχή Νότιας Κέρκυρας. Πρόκειται για υποέργο αξίας 49 εκατομμυρίων ευρώ, από το οποίο εξελίσσεται μόνο εκείνο της αποσκλήρυνσης προϋπολογισμού 29 εκ. ευρώ.
2020: Επαναφέρεται η δεύτερη φάση κατασκευής με πρώτη εκτίμηση του κόστους του έργου στα 200 εκατομμύρια ευρώ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1991-2022: 30 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ… ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙ ΣΧΕΔΙΩΝ
O αρχικός σχεδιασμός ήταν το έργο να υλοποιηθεί σαν Μεγάλο Έργο. Το εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους συνολικού έργου ξεπερνούσε τις προγραμματικές περιόδους 1991-2020.
Κάθε φορά – στο τέλος της θητείας των κυβερνήσεων – επανασχεδιαζόταν το πλάνο υλοποίησης του έργου με γνώμονα την ωριμότητα αφενός των έργων που μπορούσαν να δημοπρατηθούν άμεσα και τη σκοπιμότητα υλοποίησης τους, ώστε σε αυτή τη φάση να αντιμετωπισθούν ανελαστικά προβλήματα ύδρευσης του νησιού.
Έτσι, καθορίστηκαν φάσεις του έργου στο πλαίσιο μελέτης που ανατέθηκε από την ΕΥΔ ΥΜΕΠΕΡΑΑ με θέμα «Καθορισμός των φάσεων υλοποίησης του Μεγάλου Έργου Ύδρευσης Κέρκυρας σύμφωνα με προτεραιοποίηση αναλόγως της ωριμότητας και της σταδιακής σκοπιμότητας των παρεμβάσεων».
Στα 30 χρόνια και, σε ένα έργο ζωτικής σημασίας για το νησί μας, δεν έχουν γίνει βήματα υλοποίησης. Οι καθυστερήσεις συνεχείς, ενώ έχουν εκπονηθεί μελέτες και έχουν πραγματοποιηθεί απαλλοτριώσεις αρκετών εκατομμυρίων.
Είναι αδιαπραγμάτευτο για την τοπική κοινωνία της Κέρκυρας και για την επίλυση του προβλήματος της ύδρευσης να υπάρξει ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ. Παράλληλα, οργάνωση ώστε να αξιοποιηθούν και να προστατευθούν όλες οι πηγές και οι γεωτρήσεις της Κέρκυρας. Καταγράφουμε δε, πως το ζήτημα της ύδρευσης, μαζί με το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, της οδοποιίας και της αποχέτευσης αποτελούν τεράστιο «έλλειμμα» στο νησί μας και αιτία δυσφήμισης.
Τελευταία γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη χρηματοδότηση των 250 εκατομμυρίων ευρώ και ειδικότερα για την εξεύρεση λύσης μέσω ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα). Ακολουθώντας αυτή την οδό, εκτιμάται ότι τα τοκοχρεολύσια και το κόστος ανά κυβικό μέτρο νερού που θα προκύψουν, ξεπερνούν τις δυνατότητες και αντοχές της κερκυραϊκής κοινωνίας. (Εκτός και αν προκύψουν εξασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις από πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.)
Η Δημοτική Αρχή Βόρειας Κέρκυρας με ενσυναίσθηση της ευθύνης απέναντι στην κοινωνία, επαναφέρει την πρόταση για μεταφορά νερού από την Αλβανία. Η προτεινόμενη λύση έχει αρκετά μικρότερο κόστος για τους πολίτες. Το κυρίαρχο είναι ότι οι πολίτες μας θα απολαμβάνουν άριστης ποιότητας νερό και η ποσότητα θα είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες όλης της Κέρκυρας και όχι μόνο του Βορρά.
Επιπλέον, θέτουμε στο προσκήνιο το θέμα της κατασκευής των λιμνοδεξαμενών της Κέρκυρας για τη διασφάλιση πάνω από τρία εκατομμύρια κυβικά νερού κάθε χρόνο. Εξίσου σημαντικό είναι και το ζήτημα της υφιστάμενης κατάστασης των δικτύων ύδρευσης της Κέρκυρας τα οποία είναι πεπαλαιωμένα με αποτέλεσμα εκείνα να υπόκεινται σε συχνές και σοβαρές ζημιές και ολόκληρες περιοχές να μένουν χωρίς καθόλου νερό.
Με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη του Αξιότιμου Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή στην Κέρκυρα αιτούμεθα από την κυβέρνηση αφενός να πάρει θέση άμεσα στα ως άνω, αφετέρου να χρηματοδοτήσει γενναία τις υπάρχουσες μελέτες για την βελτίωση των δικτύων ύδρευσης. Σημειωτέον ότι λόγω της παλαιότητας των υποδομών του δικτύου υπάρχει απώλεια πάνω από το 30% των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού του νησιού.
Στην κατακλείδα του υπομνήματος καταγράφουμε την καθημερινή αγωνία μας για την «τρομακτική» κατάσταση που βιώνουν οι οικισμοί, τα χωριά μας, το νησί μας, η κοινωνία και οι επισκέπτες μας, από την έλλειψη νερού για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Είναι αναγκαίο λοιπόν ΣΗΜΕΡΑ να γίνει συνεκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης και όλων των προτάσεων (βελτίωση δικτύων – λιμνοδεξαμενές – φράγματα – νερό από Αλβανία κ.λ.π.) στην κατεύθυνση της οριστικής επίλυσης του θέματος της ύδρευσης της Κέρκυρας.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΤΟ 2022 «ΥΠΟΦΕΡΕΙ» και «ΛΕΕΙ ΤΟ ΝΕΡΟ, ΝΕΡΑΚΙ»