Έκδοση «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα» για το Λαζαρέτο

Μια καλαίσθητη και προσεγμένη έκδοση για το Λαζαρέτο, με τίτλο «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα» και με ποικίλα ιστορικά υλικά, κυκλοφόρησε η Τομεακή Επιτροπή Κέρκυρας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, στον απόηχο της εκδήλωσης που οργάνωσε τον περασμένο Νοέμβριο στη νησίδα με ομιλητή τον Γενικό Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα.

Στις 72 σελίδες της, για πρώτη φορά σε μια σχετική έκδοση, το Λαζαρέτο εξετάζεται συγχρόνως ως τόπος όπου υπέφεραν αμέτρητοι πρόγονοί μας την περίοδο που αυτό ήταν λοιμοκαθαρτήριο, ως νησίδα όπου εκτοπίστηκαν εκατοντάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και, βέβαια, ως τόπος εκτελέσεων και ταφής αγωνιστών που αρνούνταν να αποκηρύξουν το ΕΑΜ, τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Μολονότι το τελευταίο αυτό γεγονός, όπως είναι φυσικό, δεσπόζει στις σελίδες της, με τη χρήση ιστορικών πηγών και ντοκουμέντων αναδεικνύονται έντονα και κατάλληλα και οι τρεις αυτοί λόγοι που καθιστούν το Λαζαρέτο εμβληματικό και ιερό ιστορικό τόπο μείζονος σημασίας για την Κέρκυρα και τα Επτάνησα, αλλά και γενικότερα για την Ελλάδα.

Έτσι, η έκδοση δεν απαθανατίζει απλώς σε εκδοτική μορφή εκείνη την αξέχαστη για όσους την έζησαν εκδήλωση του περασμένου Νοεμβρίου στη νησίδα, αλλά διερευνά και έρχεται πραγματικά να προσθέσει και να αναδείξει πλευρές που δεν έχουν συμπεριληφθεί σε σχετικές εκδόσεις του παρελθόντος.

Αναδεικνύει τη συνολική ιστορική μνήμη που εκπροσωπεί το Λαζαρέτο.

Επίσης, φέρνει στην επιφάνεια σελίδες της ιστορίας του εργατικού – λαϊκού κινήματος στο νησί, σε συνδυασμό με τις διώξεις που αντιμετώπισαν Κερκυραίοι, άλλοι Επτανήσιοι και Έλληνες αγωνιστές μέσα και έξω από τις φυλακές της πόλης, ακόμη από την περίοδο του 1850 που κυκλοφόρησε στο νησί η πρώτη ελληνική εφημερίδα με τον τίτλο «Ριζοσπάστης» ή εξήντα χρόνια αργότερα, όταν κυκλοφόρησε στην Κέρκυρα η πρωτοποριακή εφημερίδα «Σοσιαλιστική Δημοκρατία» με σύνθημα του Καρλ Μαρξ κάτω από τον τίτλο της.

Την έκδοση διανθίζουν περισσότερες από 100 φωτογραφίες – εικόνες με ιστορικά στοιχεία και ντοκουμέντα, μορφές εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο και βέβαια από την περυσινή εκδήλωση στη νησίδα, μαζί και από την έκθεση αρχειακών υλικών και έργων Τέχνης που παρουσιάστηκαν τότε.

Δύο σελίδες της είναι αφιερωμένες στον Κερκυραίο αγωνιστή Αλέκο Πρίφτη.

Οι σελίδες 6-27 περιλαμβάνουν εξάλλου, μαζί με φωτογραφίες από την εκδήλωση, ολόκληρη την ομιλία του κ. Δημ. Κουτσούμπα με τις εκτεταμένες αναφορές ιστορικού χαρακτήρα στο Λαζαρέτο και στην Κέρκυρα, αναδεικνύοντας τη θέση του ότι το Λαζαρέτο αποτελεί «ιερό βράχο – μνημείο» και «κορυφαίο μνημείο Αντίστασης και Αγώνα του λαού της Κέρκυρας, της Επτανήσου, όλης της Ελλάδας», για τους λόγους που προαναφέρθηκαν.

Επίσης, στις εισαγωγικές σελίδες παρατίθεται η εναρκτήρια ομιλία του Γραμματέα της ΤΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ Γιάννη Μπορμπότη για «την ανάγκη προστασίας και αξιοποίησης αυτού του ιστορικού τόπου, που επί της ουσίας έχει εγκαταλειφθεί με ευθύνες διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών».

Στην πλούσια σε ιστορικά υλικά έκδοση, δύο σελίδες είναι αφιερωμένες σε μαρτυρία του 1529 για τη μεταφορά Κερκυραίας με συμπτώματα επιδημικής ασθένειας στο Λαζαρέτο, ενώ άλλες σελίδες περιλαμβάνουν παλαιό χάρτη με απεικόνιση της νησίδας, στοιχεία και εικόνα από τη νησίδα την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μαρτυρίες αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης για το 1943 και τη μετατροπή του βράχου από τις ιταλικές κατοχικές αρχές σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αντιστασιακών, υλικά από την Κατοχή και την Αντίσταση στην Κέρκυρα, καθώς και αεροφωτογραφία της νησίδας το 1945. Ιδιαίτερος χώρος αφιερώνεται εξάλλου σε μαρτυρίες, σε έξι άλλες σελίδες, στις φυλακές της Κέρκυρας, ως τόπου εγκλεισμού, βασανισμού ή και εξόντωσης κομμουνιστών και άλλων πολιτικών κρατουμένων επί δεκαετίες στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, αλλά βέβαια και ως τόπου μεταφοράς κρατουμένων στο Λαζαρέτο για εκτέλεση.

Πρόκειται, όπως σημειώνεται στο εξώφυλλο, για «έκδοση για την εκδήλωση μνήμης & τιμής στο Λαζαρέτο στις 21 Νοέμβρη 2021», η οποία, θυμίζουμε, είχε τιτλοφορηθεί με τα λόγια «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα»

Αποτελεί η έκδοση, θα λέγαμε, άλλη μία σπουδαία συμβολή στις προσπάθειες ώστε αφενός να διασωθεί και αναδειχθεί η πολύτιμη ιστορική μνήμη για το Λαζαρέτο και, αφετέρου, να προωθηθούν συγκεκριμένες δράσεις, προκειμένου η νησίδα να καταστεί επισκέψιμη σε τακτική βάση με την εξασφάλιση των αναγκαίων υποδομών και αδειών, να περιέλθει και τυπικά στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας η κυριότητά της, να λειτουργήσει εκεί το προβλεπόμενο Μουσείο, να διασφαλιστεί πλήρως η στατική επάρκεια του τείχους των εκτελέσεων και γενικότερα να προστατευτεί και αναδειχθεί η νησίδα ως Ιστορικός Τόπος, όπως προβλέπεται άλλωστε και από τις επί μίαν ολόκληρη τριακονταετία ανεκπλήρωτες σχετικές νομοθετικές προβλέψεις.

Όπως είχε τονίσει άλλωστε ο κ. Κουτσούμπας στην ομιλία του, το ΚΚΕ θα συνεχίσει να αγωνίζεται και να επιδιώκει την υλοποίηση αυτών των στόχων με λόγια και με έργα, με αποφασιστικότητα.

Στην έκδοση «Να στέκεσαι ολόρθος στον αγώνα» χαιρετίζεται εξάλλου για ακόμη μία φορά κάθε λαϊκή πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση, όπως εκείνες που αναπτύχθηκαν προ μηνών στην Κέρκυρα από ανθρώπους με διαφορετικές πολιτικές προτιμήσεις, για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης που αντιπροσωπεύει το Λαζαρέτο.

Αφιερωμένες ονομαστικά στους ηρωικούς εκείνους κομμουνιστές και συμπαρατασσόμενους με το ΚΚΕ αγωνιστές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και του Δημοκρατικού Στρατού που εξακριβωμένα εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο τα χρόνια, κυρίως, 1946-1949, είναι οι δεκαέξι τελευταίες σελίδες της έκδοσης. Προφανώς έγινε νέα σημαντική προσπάθεια και παρατίθενται για όλους – για 22 και με φωτογραφίες – σύντομα βιογραφικά στοιχεία. Επίσης, περιλαμβάνονται οι στερνές επιστολές οκτώ εκτελεσμένων.

Τα παρατιθέμενα στοιχεία μαρτυρούν ότι όντως έγινε προσπάθεια επανελέγχου στοιχείων για τους εκτελεσμένους εκείνης της περιόδου, καθώς οι έρευνες συνεχίζονται και δεν είναι ακόμη δυνατόν να υπάρχει πλήρης ή οριστική και αλάνθαστη τεκμηρίωση ούτε για τον ακριβή αριθμό τους ούτε για όλα τα διαθέσιμα βιογραφικά στοιχεία, όπως τον τόπο καταγωγής και διαμονής ή την ηλικία, όσων λαϊκών αγωνιστών βεβαιωμένα εκτελέστηκαν τότε στο Λαζαρέτο, ενώ προηγουμένως είχαν φυλακιστεί στην Κέρκυρα. «Η έρευνα από πλευράς μας συνεχίζεται», αναφέρεται στο σχετικό κεφάλαιο της υπέροχης αυτής εκδοτικής δουλειάς των κομμουνιστών της Κέρκυρας.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΑΡΟΥΝΙΑΤΗΣ