Η νέα τουρκική πρόκληση, που ήλθε με την μορφή του νέου τουρκολιβυκού «Μνημονίου Συνεργασίας για τους Υδρογονάνθρακες», δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την κατάσταση στα Ελληνοτουρκικά, φέρνει έντονες αντιδράσεις και επιβεβαιώνει την απαξίωση και την αδιαφορία που δείχνει η Τουρκία στις προτροπές, τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ, όσο και προς τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου.
Η Τουρκία αγνόησε προκλητικά ότι η κυβέρνηση της Λιβύης είναι προσωρινή και σύμφωνα με τις διατάξεις του οδικού χάρτη του Φόρουμ για τον Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη (LPDF), είναι υποχρεωμένη να μην εξετάζει συμφωνίες που βλάπτουν την σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του Λιβυκού Κράτους. Αγνόησε επίσης τις θέσεις της διεθνούς κοινότητας και των Διεθνών Οργανισμών, σύμφωνα με τις οποίες το τουρκολιβυκό «Μνημόνιο Συνεργασίας» είναι παράνομο και ανυπόστατο, δεν βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο και άρα δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Βεβαίως η απάντηση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών ήταν άμεση και ξεκάθαρη: «η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας», ανέφερε. Αλλά και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας υπογράμμισε ότι «αυτές οι ανιστόρητες ορέξεις και απειλές (της Τουρκίας) συντρίβονται στις κόκκινες γραμμές μας…»
Την ίδια ώρα η Τουρκία συνεχίζει να διαχειρίζεται μη ορθολογικά, το γεγονός ότι οι ΗΠΑ και η ΕΕ καταδικάζουν τις προκλητικές της ενέργειες και την καλούν να τερματίσει τις απειλές εναντίον της Ελλάδας. Αντί η Άγκυρα να χαμηλώσει τους τόνους, στρέφεται κατά πάντων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ «εργαλειοποιούν» την Ελλάδα κατά της Τουρκίας!
Σε αυτό το πλαίσιο, η υπογραφή του «Μνημονίου Συνεργασίας» με την Λιβύη μοιάζει με απέλπιδα προσπάθεια της Τουρκίας να αποδείξει ότι παραμένει ο ισχυρός παίκτης της ΝΑ Μεσογείου, ο οποίος διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων. Η προσπάθεια ωστόσο πέφτει στο κενό, αφού το «Μνημόνιο» δεν αναγνωρίζεται από τη Διεθνή Κοινότητα και ως παράνομο δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Επισημαίνεται ότι η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ab initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία ελλείψει διμερούς συμφωνίας, ορίζεται με τη μέση γραμμή.
Η Τουρκία συνεπώς έχει επιλέξει έναν παράλογο δρόμο ανεδαφικών αξιώσεων και αμφισβήτησης της Εθνικής μας κυριαρχίας, με την αναθεωρητική προσέγγιση να κυριαρχεί. Η απάντηση της Ελλάδος, εκτός φυσικά από την αποφασιστική παρουσία στο πεδίο και την ενεργό διπλωματία, ίσως θα πρέπει να γίνει ακόμη πιο συγκεκριμένη, ιδίως τώρα που «αμφισβητείται» η Ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως Κρήτης. Κάνοντας χρήση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε τα Χωρικά μας Ύδατα νοτίως Κρήτης στα 12 ν.μ., περνώντας το μήνυμα ότι αυτά που μας αναλογούν στην συγκεκριμένη ευρύτερη περιοχή δεν τα διαπραγματευόμαστε. Σε αντίθεση δε με τις τουρκικές πράξεις, αυτή η κίνηση δεν θα ήταν παράνομη και θα παρήγαγε έννομα αποτελέσματα.
* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 6/10/2022.