Βουλή: Στην Ολομέλεια το ν/σ για τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο – Αντιδράσεις από όλα τα κόμματα

Τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο που ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή.

Εντός της ημέρας ψηφίζεται στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο «Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο – Σύσταση ηλεκτρονικών μητρώων έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου και λοιπές ρυθμίσεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης».

Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δημιουργία Μητρώου Έντυπου Τύπου (M.E.T.) και Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (Μ.Η.Τ.). Η ένταξη των επιχειρήσεων των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στα Μητρώα συνδέεται µε τη δυνατότητα καταχώρισης σε αυτά διαφήμισης από τον δημόσιο τομέα και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, και της συμμετοχής τους σε κρατικά προγράμματα ενίσχυσης. Επίσης, θεσπίζεται απαγόρευση διαφήμισης φορέων του Δημοσίου και της Γενικής Κυβέρνησης σε µη πιστοποιημένα έντυπα ή ιστοσελίδες ενημερωτικού περιεχομένου.

Περαιτέρω, ορίζεται η έννοια του όρου «ηλεκτρονικός Τύπος», στον οποίο περιλαμβάνονται οι ιστοσελίδες, οι ιστότοποι και τα ιστολόγια ενημερωτικού περιεχομένου, που αναρτούν και δημοσιεύουν, µέσω του διαδικτύου, ειδήσεις, πληροφορίες, άρθρα, συνεντεύξεις ή οπτικοακουστικό υλικό µε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, αθλητικό, πολιτιστικό και άλλο περιεχόμενο, µε ή χωρίς αντάλλαγμα, καθώς και άλλες εκδόσεις µε το ίδιο περιεχόμενο που κυκλοφορούν και διακινούνται αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, µε ή χωρίς αντάλλαγμα.

Για την εγγραφή στα Μητρώα πρέπει να πληρούνται μία σειρά προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η υποχρεωτική απασχόληση ελάχιστου αριθμού δημοσιογράφων και λοιπού προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων και κατηγοριών, µε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.

Μεταξύ των προϋποθέσεων που ορίζει το σχέδιο νόμου για την εγγραφή επιχείρησης ηλεκτρονικού Τύπου στο Μητρώο Ηλεκτρονικού Τύπου είναι η επιχείρηση ηλεκτρονικού Τύπου «να µην περιέχει ύλη, η οποία αποτελεί αναπαραγωγή του περιεχομένου που έχει αναρτηθεί ή αναρτάται σε άλλη ιστοσελίδα, χωρίς την έγγραφη συναίνεση της τελευταίας ή σε άλλο έντυπο διαφορετικού εκδότη. Ως αναπαραγωγή νοείται η αναδημοσίευση περιεχομένου άλλης ιστοσελίδας ή εντύπου χωρίς συντακτική παρέμβαση και χωρίς αναφορά στην πηγή. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που το περιεχόμενο αναπαράγεται από ιστοσελίδες ή έντυπα που ανήκουν στην ίδια επιχείρηση. Σε περίπτωση ανάρτησης όμοιου περιεχομένου σε διαφορετικές ιστοσελίδες, ως αναπαραγωγή νοείται η χρονικά επόμενη δημοσίευση».

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής για την κρίση περί της τήρησης ή µη των αρχών της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας. Η Επιτροπή διατυπώνει εγγράφως απλή γνώμη και διαβιβάζει τον σχετικό φάκελο στη Διεύθυνση Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης, η οποία εκδίδει απόφαση περί διαγραφής ή µη μίας επιχείρησης από τα αντίστοιχα Μητρώα.
Επιστημονικό Συμβούλιο

Το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, στην έκθεσή του, αναφέρει ότι «υπό το φως των αρμοδιοτήτων της επιτροπής, προβληματισμός θα μπορούσε να προκληθεί από τη σύνθεσή της, δοθέντος ότι απαιτείται επιλογή προσώπων µε εχέγγυα αμερόληπτης και αντικειμενικής κρίσης, και απουσίας ιδιοτήτων ως προς τις οποίες μπορεί να γεννάται σύγκρουση συμφερόντων». Σημειώνει, επίσης, ότι «η ακολουθούμενη σχετική διαδικασία, χρειάζεται αποσαφήνιση στο πνεύμα των ρυθμίσεων του άρθρου 14 του Συντάγματος», δηλαδή του άρθρου του Συντάγματος με το οποίο κατοχυρώνεται η ελευθερία του Τύπου.

Οικονόμου: Κανόνες διαφάνειας στην κατανομή κρατικής διαφήμισης και ενίσχυσης

Τις προηγούμενες ημέρες, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό Γιάννης Οικονόμου, είπε ότι αυτό που προσπάθησε να κάνει η κυβέρνηση ήταν να σταθμίσει τη συγκυρία και τις δυσκολίες. «Αφενός μεν να μπουν κριτήρια και όροι, κριτήρια και όροι που δεν περιορίζονται μόνο στον αριθμό των δημοσιογράφων και των εργαζομένων. Να υπάρχει ΑΦΜ, να υπάρχει ταυτότητα της επιχείρησης, να υπάρχει έδρα, να υπάρχει συγκεκριμένο πεδίο, στο οποίο μπορεί να ασκηθεί έλεγχος, για να εντοπιστούν εφημερίδες ή site σφραγίδες, τα οποία θα είχαν πρόσβαση στα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου», τόνισε. Ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό, μετά τη διαδικασία ακρόασης των φορέων, επεσήμανε, εξάλλου, ότι η κυβέρνηση έλαβε υπόψη της από την αρχή ότι δεν έπρεπε να τεθούν όροι και προϋποθέσεις, να θέσει τον πήχη σε ύψος πάνω από το οποίο δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί ένας μεγάλος αριθμός εντύπων που συνδράμουν τις τοπικές κοινωνίες, συνδράμουν στην έκφραση των τοπικών κοινωνιών και στην ανάδειξη των προβλημάτων τους και στην πολυφωνία και στον πλουραλισμό.

«Με διαρκή και με συνεχή νομοθετήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας μας, ιδιαίτερα τα τελευταία κρίσιμα χρόνια, ενισχύουμε αποφασιστικά τον Τύπο, προκειμένου να μπορέσει να αντέξει, να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που δημιουργούν οι διεθνείς κρίσεις», υπογράμμισε ο κ. Οικονόμου.

Εξάλλου, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή «δεν είναι ένα νομοσχέδιο που προβλέπει ή έχει στόχο, ούτε πρόκειται προφανώς να επηρεάσει το τι θα γράφει κάθε εφημερίδα που θα κυκλοφορεί ή το τι θα αναρτά κάθε ιστοσελίδα που υπάρχει».

«Δεν είναι ένα νομοσχέδιο που, με τον οποιοδήποτε τρόπο στο πεδίο εφαρμογής του έχει το τι απόψεις θα εκφράζει η κάθε εφημερίδα ή το κάθε site και το αν θα μπορεί ή αν δεν θα μπορεί να κυκλοφορεί. Αυτό είναι επιλογή της ιδιοκτησίας του, είναι επιλογή των δημοσιογράφων του. Πάντως, δεν είναι επιλογή της κυβέρνησης, όχι μόνο γιατί η λογοκρισία είναι μακριά και έξω από το αξιακό μας πλαίσιο ως παράταξη, κυρίως και πρωτίστως θα έλεγα διότι η ελευθερία του Τύπου, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, συνταγματικά προστατεύεται στη χώρα μας από το άρθρο 14 του ελληνικού Συντάγματος», ανέφερε ο υφυπουργός και πρόσθεσε: «Αυτό που κάνει το νομοσχέδιο είναι ότι μέσα σε ένα θολό τοπίο, γεμάτο παθογένειες, γενικότητες, αόριστες ρυθμίσεις, έρχεται να διαμορφώσει ενιαίους κανόνες, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα χορήγησης κρατικής διαφήμισης και κρατικής ενίσχυσης στις επιχειρήσεις του Τύπου. Έρχεται, δηλαδή, να βάλει ένα πλαίσιο κανόνων διαφάνειας, συγκεκριμένους, ιδίους για όλους, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα λεφτά του Έλληνα φορολογούμενου».

Τα κόμματα

O εισηγητής της ΝΔ, Σάββας Χιονίδης, είπε ότι με το νομοσχέδιο επιχειρείται μία σημαντική τομή μέσω της θέσπισης κανόνων διαφάνειας και με την τήρηση των αρχών δεοντολογίας. Αναφερόμενος στην εγγραφή και την παραμονή στα Μητρώα , ο κ. Χιονίδης σημείωσε ότι θεσπίζονται αυστηρές προϋποθέσεις και κατοχυρώνεται ελάχιστος αριθμός των απασχολούμενων δημοσιογράφων και λοιπών ειδικοτήτων. Ιδίως για τη σύνδεση της εγγραφής στα Μητρώα με την κατανομή κρατικής διαφήμισης, τόνισε ότι αποτελεί εχέγγυο διαφάνειας. Όπως, εξάλλου, επεσήμανε κατοχυρώνεται ότι θα υπάρχει επικαιροποίηση των στοιχείων της ταυτότητας του κάθε μέσου αλλά και επικαιροποίηση των Μητρώων ώστε να παρακολουθείται ποια είναι η κατάσταση σε κάθε μέσο. Για τη σύσταση της Ειδικής Επιτροπής για την τήρηση της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας, υπογράμμισε ότι οι διατάξεις για τη συγκρότησή της διασφαλίζουν πως η εκάστοτε πολιτική εξουσία και ο εκάστοτε πολιτικός προϊστάμενος δεν θα μετέχει σε αυτήν την επιτροπή. «Είναι νομοσχέδιο που βάζει κανόνες διαφάνειας, είναι νομοσχέδιο που προβλέπει κανόνες για τη διαφάνεια στην κατανομή κρατικού χρήματος, είναι νομοσχέδιο που στην ουσία προστατεύει τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, που πρέπει να διέπονται από κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας και ηθικής», είπε ο εισηγητής της ΝΔ.

Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, Αναστασία Γκαρά, ανέφερε ότι σήμερα θα έπρεπε να συζητάμε ένα σχέδιο νόμου για τη θωράκιση της ανεξαρτησίας του Τύπου και τη θωράκιση της βιωσιμότητάς του. «Η ντροπιαστική θέση 108 για την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα θα στιγματίζει αυτήν την κυβέρνηση», σημείωσε η κ. Γκαρά, η οποία κατήγγειλε τις λογικές «στοχοποίησης και διώξεων», τις «παρακολουθήσεις» δημοσιογράφων. «Με αυτές τις αντιδημοκρατικές πρακτικές ευτελίζετε τη χώρα και τους κανόνες δικαίου», είπε η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ και συμπλήρωσε πως με το νομοσχέδιο, στην ουσία, δεν λύνεται κανένα από τα προβλήματα του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου και σίγουρα δεν υπηρετείται η διαφάνεια αλλά επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις σε σχέση με τις συστάσεις που έχει απευθύνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Γκαρά αναφέρθηκε στο άρθρο 32 του νομοσχεδίου, λέγοντας ότι φέρνει νέες μειώσεις στον αριθμό των εργαζομένων στους τηλεοπτικούς σταθμούς, οδηγεί σε περαιτέρω ελαστικοποίηση και εντατικοποίηση στις εργασιακές σχέσεις. Η βουλευτής χαρακτήρισε «φωτογραφική» τη διάταξη με την οποία δίνεται νέα παράταση για τη μετάδοση σε σήμα υψηλής ευκρίνειας και τη διάταξη για την αναβολή της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειοδότησης των θεματικών μέσων. Σε αντίθεση με τον κ. Χιονίδη, τόνισε ότι ο υπουργός θα είναι εκείνος που θα παρεμβαίνει στη σύνθεση της Ειδικής Επιτροπής τήρησης των αρχών δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας.

Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ, Χάρης Καστανίδης, επεσήμανε ότι το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται από «πλειάδα προβληματικών διατάξεων». Μεταξύ αυτών συμπεριέλαβε τη διάταξη με την οποία όσοι είναι κάτοχοι μεριδίου μετοχών κάτω του 10% δεν είναι υποχρεωμένοι να προσκομίσουν ποινικό μητρώο που να πιστοποιεί ότι δεν έχουν καταδικαστεί για σειρά εγκλημάτων, όπως της απάτης. Επίσης, ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ είπε ότι εισηγμένη εταιρεία στο Χρηματιστήριο δεν υποχρεούται μέχρι μετοχής φυσικού προσώπου να δηλώνει το μετοχολόγιό της. Σε σχέση με την κατανομή κρατικών πόρων, ο βουλευτής υπογράμμισε ότι απαιτείται διακομματική συνεννόηση για τους κανόνες που θα πρέπει να διέπουν την κατανομή τους, ιδίως μετά την εμπειρία της «λίστας Πέτσα». Αναφερόμενος στις προϋποθέσεις ελάχιστου αριθμού απασχολουμένων στα μέσα, ανέφερε ότι θα πρέπει να προβλεφθεί ρητή δέσμευση για εργασία σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Σε σχέση, ιδίως, με το άρθρο 32 του νομοσχεδίου για τους εργαζόμενους στους τηλεοπτικούς σταθμούς, είπε ότι επιτρέπεται μέχρι ποσοστού 25% να μην είναι δημοσιογράφοι ή προσωπικό του παρόχου, αλλά προσωπικό που παρέχεται από εταιρείες που είναι συνδεδεμένες με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. «Αυτό σημαίνει, αυτομάτως, ότι ο αριθμός των δημοσιογράφων αλλά και του υπόλοιπου προσωπικού μειώνεται χάριν τρίτων», σημείωσε ο κ. Καστανίδης.

«Μεγαλύτερο έλεγχο και επιρροή στον χώρο του Τύπου, με μεγάλα θύματα τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ», επιδιώκει το νομοσχέδιο, σύμφωνα με τον ειδικό αγορητή του ΚΚΕ, Μανώλη Συντυχάκη. «Τα περί αντικειμενικότητας, πλουραλισμού και ηθικής είναι αέρας κοπανιστός», τόνισε ο βουλευτής, ο οποίος μίλησε για την κατάσταση της πλειονότητας των ΜΜΕ που στόχο έχουν να συμβάλλουν στην προώθηση των συμφερόντων των μεγαλο-ιδιοκτητών τους και να πείσουν για τις αντιλαϊκές πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης. Σε σχέση με τη σύνδεση των Μητρώων με την κατανομή κρατικών πόρων, κατήγγειλε πως γίνονται εργαλείο άσκησης πίεσης, ιδίως για τα μικρότερα μέσα, και ότι αποτελεί ένα φύλλο συκής, μετά τον σάλο που ξέσπασε με τη «λίστα Πέτσα». Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ προειδοποίησε ότι η Επιτροπή για την τήρηση της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας είναι μία κρατική επιτροπή ελέγχου και κρίσης της ενημέρωσης του σχολιασμού των άρθρων, των πολιτικών θέσεων των ΜΜΕ. Απαράδεκτες χαρακτήρισε και τις διατάξεις για τον ελάχιστο αριθμό των εργαζομένων γιατί ωθούν σε απολύσεις. Ιδίως για τον ελάχιστο αριθμό των εργαζομένων στους τηλεοπτικούς σταθμούς, ο κ. Συντυχάκης επεσήμανε ότι αυξάνει ακόμα περισσότερο το ποσοστό των εργαζομένων από συνδεδεμένες επιχειρήσεις. «Το ποσοστό αυτό αυξάνεται από το 15% στο 25%, που σημαίνει απολύσεις, ανεργία, εντατικοποίηση δουλειάς, αύξηση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου, άρα και του απλήρωτου εργάσιμου χρόνου, άρα και μειώσεις μισθών, γιατί και οι εργασιακές σχέσεις και οι μισθοί στις διασυνδεδεμένες εταιρείες διαμορφώνουν συνθήκες γαλέρας», υπογράμμισε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ.

Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνος Χήτας, κατήγγειλε «υπόγειες διαδρομές της κυβέρνησης με τους καναλάρχες» και αναρωτήθηκε πώς γίνεται η κυβέρνηση της ΝΔ να μιλάει για πλουραλισμό, για διαφάνεια, για δημοσιότητα και λογοδοσία, όταν στην Ελλάδα υπάρχει κόμμα εκλεγμένο από τον ελληνικό λαό δεν έχει φιλοξενηθεί ποτέ στα τηλεοπτικά κανάλια, πλην της ΕΡΤ και κάποιων λίγων τοπικών καναλιών. «Σε ποια χώρα της Ευρώπης, πολιτικός αρχηγός δεν έχει εμφανιστεί στα λεγόμενα συστημικά κανάλια;», αναρωτήθηκε ο κ. Χήτας. «Εσείς, ως κυβέρνηση ελέγχετε τα πάντα. Αυτό το κάνει οποιαδήποτε κυβέρνηση. Αλλά το δικό σας δεν έχει προηγούμενο», είπε ο κ. Χήτας, ο οποίος παρατήρησε ότι σήμερα όλα τα ραδιόφωνα μεταδίδουν “ύμνους” για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σε ένα γενικότερο κλίμα που καλλιεργείται από τα ΜΜΕ ότι «όλοι είναι άχρηστοι πλην του κ. Μητσοτάκη» και πως «ο Μωϋσής μοιράζει λεφτά». Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης στάθηκε στον ρόλο του ΕΣΡ και του προέδρου του, λέγοντας ότι μολονότι συνιστά «κατάντια» η περίπτωσή του, η κυβέρνηση σπεύδει να του δώσει και άλλες αρμοδιότητες. «Η κυβέρνηση, όπως έπραξε και στην πανδημία, και σήμερα συνεχίζει να δίνει δώρα στους καναλάρχες», ανέφερε και προειδοποίησε ότι έρχονται και άλλες απολύσεις και περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Όσο για την Επιτροπή τήρησης της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας, ανέφερε ότι προκύπτουν σοβαρά ζητήματα αμεροληψίας και αντικειμενικότητας. «Για να μπει τάξη στον Τύπο, πρέπει οι κυβερνήσεις να κόψουν τα υπόγεια ρεύματα με τα κανάλια. Βγήκε η παρακολούθηση του κ. Φλώρου και την άλλη μέρα δημοσιεύθηκε άρθρο κατά του κ. Φλώρου. Αυτή είναι η κατάσταση», σημείωσε.

Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25, Σοφία Σακοράφα, σχολίασε, εκ προοιμίου, πως όταν οι πολίτες ακούν για τη «διαφάνεια» στον χώρο του Τύπου, συνειρμικά το μυαλό τους πάει στις «λίστες Πέτσα», δηλαδή, «ο κόσμος το έχει τούμπανο και η κυβέρνηση κρυφό καμάρι». Η κ. Σακοράφα τόνισε ότι η κατάταξη της χώρας στη χώρα 108, για την ελευθερία του Τύπου, έχει γίνει και η «πολιτική ταυτότητα» της κυβέρνησης Μητσοτάκη. «Η εκτελεστική εξουσία ενέταξε στο δίκτυο της διαπλοκής τα ΜΜΕ, με εργαλείο την επιλεκτική χρηματοδότηση», είπε επισημαίνοντας ότι ελάχιστες είναι οι εξαιρέσεις των ΜΜΕ που δεν έχουν υποκύψει σήμερα. Για την κρατική διαφήμιση αποδεκτή τοποθέτηση είναι μία διαδικασία την οποία διατρέχει σε όλες τις φάσεις της η διαφάνεια, από τον σχεδιασμό μέχρι την κατανομή της κρατικής διαφήμισης, σύμφωνα με την αγορήτρια του ΜέΡΑ25. Η ίδια υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο απέχει από αυτήν τη βασική αρχή. Και η βουλευτής του ΜέΡΑ25 προειδοποίησε για νέα επιδείνωση στις εργασιακές σχέσεις στον χώρο του Τύπου και νέες απολύσεις. Όπως και οι άλλοι ομιλητές της αντιπολίτευσης, η κ. Σακοράφα κατήγγειλε ως σκανδαλώδη τη διάταξη που ορίζει ότι χρόνος και χώρος για διαφημίσεις δύναται να εισφέρεται ως μετοχικό κεφάλαιο σε επιχειρήσεις κάθε μορφής. Σε σχέση με την Επιτροπή τήρησης της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας, η βουλευτής είπε ότι υπάρχει μείζον θέμα με τη σύνθεσή της, πρόεδρος της οποίας προβλέπεται να είναι εκπρόσωπος του Ιδρύματος Μπότση.