“Σκανάρουν” το Ιόνιο για σεισμικούς κινδύνους και τσουνάμι!

Όλοι γνωρίζουν ότι το Ιόνιο Πέλαγος, με εξαίρεση την περιοχή της Κέρκυρας, έχει δώσει πολλούς και μεγάλους σεισμούς – ενίοτε και πολύ καταστροφικούς. Κι όμως, έως τώρα οι θαλάσσιες περιοχές της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς ή της Λευκάδας δεν είχαν χαρτογραφηθεί και μελετηθεί επαρκώς, με αποτέλεσμα τα επιστημονικά δεδομένα να παραμένουν ελλιπή!

Το κενό αυτό επιχειρεί να καλύψει μία μεγάλη μελέτη την οποία πραγματοποιούν από κοινού πολλά ερευνητικά ινστιτούτα από τη Μεσόγειο, μεταξύ αυτών το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Πρόκειται για μια ωκεανογραφική αποστολή που εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα διαπεριφερειακής συνεργασίας με τον τίτλο “χαρτογραφώντας σεισμογενή ρήγματα στο θαλάσσιο χώρο των Ιονίων Νήσων και της ΒΔ Ελλάδας 2022”.

Δύο τα μεγάλα ρήγματα

Στόχος είναι να συλλεχθούν δεδομένα που θα βελτιώσουν τις γνώσεις και τα εργαλεία των επιστημόνων για τη σεισμική επικινδυνότητα στην περιοχή μας αλλά και τη συγκέντρωση στοιχείων στοιχείων για τα μεγάλα ρήγματα του Ιονίου, προκειμένου στη συνέχεια να αποτελέσουν βασικό εργαλείο στην ανάλυση του σεισμικού κινδύνου.

Τα ρήγματα που έχουν μπει στο “μικροσκόπιο” είναι, κυρίως, δύο:

• – τα ανάστροφα /  ρήγματα συμπίεσης στα ανοικτά Ζακύνθου και Κεφαλονιάς
• – το τμήμα του δεξιόστροφου ρήγματος μετασχηματισμού της Κεφαλονιάς, το οποίο εκτείνεται πάνω από 70 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του νησιού

Σεισμογενή ρήγματα και κίνδυνοι για τσουνάμι

Η ανάλυση των γεωφυσικών δεδομένων θα χρησιμοποιηθούν στην κατανόηση της πολύπλοκης κινηματικής των ρηγμάτων της περιοχής προκειμένου να βελτιωθεί η αξιολόγηση της σεισμικής επικινδυνότητας τόσο των Ιονίων Νήσων όσο και των γειτονικών τους περιοχών, όπως η Πελοπόννησος και η περιοχή της Απουλίας, που έχουν υψηλή και αυξανόμενη τουριστική και οικονομική ανάπτυξη.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ που συμμετείχαν στην έρευνα, πολλά από αυτά τα ρήγματα είναι σεισμογενή και μπορούν να μετατοπίσουν τον πυθμένα της θάλασσας, δημιουργώντας τσουνάμι: “Αυτή είναι η περίπτωση του σεισμού της Ζακύνθου τον Οκτώβριο του 2018 που προκάλεσε τσουνάμι που έχει καταγραφεί κατά μήκος των ακτών της Καλαβρίας και της Πελοποννήσου”.

Πως έγινε η έρευνα

Στο πλαίσιο των ερευνών, πραγματοποιήθηκε γεωφυσική διασκόπηση του υποθαλάσσιου πυθμένα με τη χρήση πολυκάνναλου σεισμικού οργάνου και μαγνητόμετρου για την απόκτηση θαλάσσιων γεωφυσικών δεδομένων με το ωκεανογραφικό πλοίο “Dallaporta”, σημαίας Ιταλίας το οποίο έχει ναυλωθεί από το Ερευνητικό Ινστιτούτο CNR στο πλαίσιο του προγράμματος.

Η έρευνα έγινε από τις 19 ως 25 Μαΐου ενώ η επιστημονική υπεύθυνη του έργου από ελληνικής πλευράς ήταν η αναπληρώτρια Καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Νομικού.

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν τα ερευνητικά ινστιτούτα:

• Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας του ΕΚΠΑ
• Istituto di Scienze Marine del Consiglio Nazionale delle Ricerche (ISMAR-CNR)
• Istituto Di Geologia Ambientale E Geoingegneria – del Consiglio Nazionale delle Ricerche (IGAG – CNR)
• Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia (INGV)
• Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale National (ISPRA)
• Istituto de Ciencies Del Mar de Barcelona (CSIC)
• Γεωδυναμικό Ινστιτούτο (ΕΑΑ)