Στις συμπληγάδες της κρίσης στην Ουκρανία η ελληνική οικονομία

Τα προ Ουκρανίας προβλήματα της  οικονομίας μας

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ανατρέπει τις όποιες αισιόδοξες εκτιμήσεις για την πορεία της εθνικής μας οικονομίας. Μετά το σοκ της πανδημίας του covid 19 που υπέστη η οικονομία μας στα πρώτα μεταμνημονιακά της βήματα, έρχεται ένα δεύτερο, ίσως και μεγαλύτερο από την πολεμική ανάφλεξη στην Ουκρανία. Είναι σαφές και λίαν διακριτό, πως στα προβλήματα που άφησε η δεκαετής πολιτική των μνημονίων στην εθνική μας οικονομία προστέθηκαν και τα προβλήματα που επέφερε η πανδημία του covid 19. Σ αυτό το νέο άθροισμα, προστίθενται  και τα προβλήματα που προκαλεί πανευρωπαϊκά και παγκόσμια και η κρίση στην Ουκρανία. Κι όλα τούτα, προστίθενται σε μια οικονομία με πλείστα όσα διαρθρωτικά προβλήματα παραγωγής με τεράστιο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, χωρίς να έχουν υπολογιστεί σ αυτό το δημόσιο  χρέος, οι εξοπλισμοί και τα δάνεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας κατά τα έτη 2020 και 2021.

Ο προϋπολογισμός του κράτους για το 2022, είχε συνταχθεί πάνω στην εκτίμηση για πληθωρισμό κάτω από την μονάδα και με τιμή πετρελαίου στα 64 δολάρια το βαρέλι για όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Αυτές οι τιμές έχουν ανατραπεί πολύ πιο πριν από την ανάφλεξη στην Ουκρανία. Το πετρέλαιο ξεπέρασε το ψυχολογικό φράγμα των 100 δολαρίων ανά βαρέλι, ενώ ο πληθωρισμός καλπάζει.

Η EUROSTAT, προσμέτρησε τον πληθωρισμό στις χώρες της Ευρωζώνης στο 5,1% τον Ιανουάριο, από 5% το Δεκέμβριο και από 4,9% τον Νοέμβριο.

Αντίστοιχα στην Ελλάδα, προσμετρήθηκε στο 5,5% τον Ιανουάριο, από 4,4% τον Δεκέμβριο και 4% τον Νοέμβριο.

Μια απλή παρατήρηση στα αριθμητικά μεγέθη, δείχνει ρυθμό αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων κατά 0,1% ανά μήνα στην Ευρωζώνη, ενώ ο αντίστοιχος ρυθμός αύξησης στην Ελλάδα, είναι κατά πολύ πολλαπλάσιος από μήνα σε μήνα : 0,4 % αύξηση από τον Νοέμβριο στο Δεκέμβριο και πολλαπλάσια αύξηση από τον Δεκέμβριο στον Ιανουάριο κατά 1,1%.

Τούτων δοθέντων, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2022, είχε ήδη «πέσει έξω», καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές ενέργειες διεθνώς, επηρεάζει τα μέγιστα και τον πληθωρισμό στην εσωτερική ελληνική αγορά. Επιπλέον, η Ελλάδα εισάγει πολλά προϊόντα. Σ αυτά τα προϊόντα εισαγωγής προστίθεται ο πληθωρισμός της αγοράς προέλευσης συν ο πληθωρισμός στο κόστος μεταφοράς. Αποτέλεσμα είναι ο πολλαπλάσιος πληθωρισμός στην ελληνική αγορά σε σχέση με εκείνον της Ευρωζώνης.

ΟΙ αυξημένες τιμές στο Ηλεκτρικό Ρεύμα

Οι αυξήσεις στην ενέργεια, στο ρεύμα και στο φυσικό αέριο, οφείλονται αναμφίβολα και στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Ωστόσο, η πολιτική της κυβέρνησης στον συγκεκριμένο τομέα ώθησε τις τιμές προς τα πάνω. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα κατέχει μια αρνητική πρωτιά στη χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη τον Αύγουστο και το Νοέμβριο του 2021 αλλά και τους δύο πρώτους μήνες του 2022. Οι τρομακτικές αυξήσεις  στους λογαριασμούς όλων των καταναλωτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, προκαλούν εγκεφαλικά στους παραλήπτες τους και δημιουργούν ζήτημα βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας.

Η κυβέρνηση, σε αντίθεση με πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προέβη στην άμεση, βίαιη, πλήρη και γενική απολιγνιτοποίηση και σε μια ταυτόχρονη ιδιωτικοποίηση των ενεργειακών φορέων ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΕΠΑ και λοιπών Υποδομών.

Η πολιτική αυτή είχε δύο αρνητικά αποτελέσματα :

• Να χάσει η κυβέρνηση, (και η χώρα), τη δυνατότητα ελέγχου σε δημόσιες υποδομές ενέργειας, και,
• Να δεσμευτεί η κυβέρνηση, (και η χώρα), σε ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο.

Με απλά λόγια η κυβέρνηση με την λανθασμένη πολιτική της στον τομέα της ενέργειας, συνέβαλε στη δημιουργία και λειτουργία καρτέλ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, που χειραγωγούν προς ίδιον κέρδος τις τιμές στην αγορά και παράλληλα, συμβάλουν  στην ακραία ακρίβεια κι επιτείνουν την ενεργειακή ασφάλεια στην χώρα.

Η βίαιη απολιγνιτοποίηση στην χώρα μας, επέφερε αύξηση του φυσικού αερίου κατά 12%, όταν στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 10%. Ειδικότερα, δε, το μερίδιο φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ στην Ολλανδία μειώθηκε κατά 49%, στην Γαλλία μειώθηκε κατά 46%, αντίθετα στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 24%.

Δυσμενέστερο περιβάλλον δημιουργεί η Ουκρανία

Τούτων, όλων των ανωτέρων δοθέντων, είναι σαφές και λίαν διακριτό ότι, η εθνική μας οικονομία βρισκόταν ήδη σε έναν ασφυκτικό κλοιό λόγω του κόστους της ενεργειακής κρίσης και του επακόλουθου πληθωρισμού που καταφανώς διαχέεται σε τρόφιμα, μεταφορές  και υπηρεσίες.

Η νέα κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, προσθέτει μια νέα σειρά από επιπλέον αβεβαιότητες. Ο προϋπολογισμός του 2022, που συντάχτηκε τον μήνα Νοέμβριο του 2021, σε άλλες οικονομικές συνθήκες, όπως ανωτέρω καταγράψαμε, έχει ήδη εκτροχιαστεί, υπό το βάρος των δυσμενών δεδομένων που θα προκύψουν για την οικονομία από την εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, ύστερα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Επιπλέον, το νέο σκηνικό απειλεί τη θετική εικόνα και τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το 2022 καθώς πολλά δεδομένα ανατρέπονται, ενώ το μόνο που δεν αλλάζει προσώρας είναι ο στόχος για περιορισμό του ελλείμματος και επιστροφής σε δημοσιονομική πειθαρχία, όπως επιδιώκουν οι ανεπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά σε βάρος του ευρωπαϊκού καταχρεωμένου νότου.

Οι μέχρι τούδε εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, καθώς και διεθνών οικονομικών οίκων, κατατείνουν στην άποψη πως οι πληθωριστικές πιέσεις θα συνεχιστούν επί μακρόν θέτοντας υπό αμφισβήτηση μια σειρά από δημοσιονομικούς στόχους και εκτροχιάζοντας πλήρως τους εν ισχύει οικονομικούς προϋπολογισμούς.

Δυσοίωνες εκτιμήσεις  

Διόλου τυχαία η επισήμανση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ότι, οι οικονομικές προοπτικές είναι τώρα «πολύ πιο αβέβαιες», ενώ ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας υποστήριξε ότι «οι επιπτώσεις των δυσμενών εξελίξεων θα είναι στο ΑΕΠ της χώρας».

Από τη δική του πλευρά, ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, εξήγησε ότι, η κρίση στην Ουκρανία: «Θα επιδεινώσει τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας». «Αυτό που απευχόμασταν όλοι τελικά έγινε και τα τύμπανα του πολέμου ηχούν πλέον και στην Ευρώπη. Πέρα από τις καταστροφικές συνέπειες που θα έχει για τους άμαχους, η ουκρανική κρίση αναμένεται να επηρεάσει ποικιλοτρόπως την παγκόσμια οικονομία, κάτι που φαίνεται και από τη βουτιά που κάνουν μέχρι τώρα τα χρηματιστήρια».

«Ειδικότερα όμως, για τη χώρα μας υπάρχει έντονη ανησυχία για τον επαρκή εφοδιασμό της με φυσικό αέριο, ενώ αν συνεχιστεί η κρίση τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε αρνητικές εξελίξεις και σε άλλους κρίσιμους τομείς, όπως στον τουρισμό», προσέθεσε ο κ. Χατζηθεοδοσίου.

Βαθύς και έντονος για την κρίση στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις της είναι ο προβληματισμός και στην Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο ότι άλλαξε η ατζέντα του Eurogroup. Ενώ ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε μια γενική συζήτηση για τον πληθωρισμό και τις μακροοικονομικές εξελίξεις, κυριάρχησε ειδικό θέμα συζήτησης για το Ουκρανικό και τις επιπτώσεις.

Την ίδια ώρα, ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι προειδοποίησε ότι η δράση της Ρωσίας στην Ουκρανία θα αυξήσει «ισχυρά» την αβεβαιότητα γύρω από την οικονομική συγκυρία στην Ευρώπη, κάτι το οποίο θα επηρεάζει και την Ελλάδα.

Αβεβαιότητα, ανασφάλεια, αστάθεια, κυριαρχούν και πάλι για τον τουρισμό στην Ευρώπη, που τις τελευταίες δέκα ημέρες λάμβανε μηνύματα για πλήρη ανάκαμψη μετά την πανδημία και μέσα σε λίγες ώρες με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απέδειξε ξανά το πόσο ευαίσθητος κλάδος είναι.

Γ. Σπ. Π.