Ο απίστευτος αντίκτυπος της Σοβιετικής Ένωσης στην Κέρκυρα

Πέντε ποιήματα, δύο από τα οποία βλέπουν από τότε το φως της δημοσιότητας τώρα, είχαν γράψει Κερκυραίοι ποιητές για τη μεγάλη Επανάσταση του ρωσικού λαού τον περασμένο αιώνα, που οδήγησε ακριβώς τέτοιες ημέρες πριν από 100 χρόνια, τον Δεκέμβριο του 1922, στη δημιουργία της καινοτομικής Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.

Η γνωστή με τα αρχικά ΕΣΣΔ, το πρώτο εργατικό – σοσιαλιστικό πολυεθνικό κράτος, ήταν, ως γνωστόν, η κατάληξη του επαναστατικού κύματος και της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του ρωσικού λαού το 1917, μετά τα διαδοχικά επαναστατικά ξεσπάσματά του εναντίον του τσαρικού δεσποτισμού και την επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917. Ε, λοιπόν, όπως έναν περίπου αιώνα νωρίτερα είχε χαιρετιστεί πανηγυρικά στην Κέρκυρα η νίκη της επίσης κοσμοϊστορικής Γαλλικής Επανάστασης, αφού τότε χαράχτηκε ο δρόμος του θριάμβου επί της αριστοκρατικής – φεουδαρχικής κοινωνικής οργάνωσης αν και έμελλε να υπάρξουν αρκετά πισωγυρίσματα και να αναβιώσει και στην ίδια τη Γαλλία το παλιό καθεστώς, μέχρι να νικήσει οριστικά και εκεί και σε όλη την Ευρώπη το ελπιδοφόρο νέο αστικό καθεστώς και να κυριαρχήσει η αστική δημοκρατία, έτσι κι εκείνα τα χρόνια στην Κέρκυρα το επαναστατικό ξέσπασμα του ρωσικού λαού και η ανατολή μιας νέας ιστορικής εποχής χαιρετίστηκαν με πάθος. Από τους πρώτους μήνες του 1917 Κερκυραίοι έγραψαν ποιήματα για τη Ρωσία.

Ο σημαντικότερος λογοτέχνης που γέννησε ποτέ η Κέρκυρα, ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης που τα σπουδαία λογοτεχνήματα και τη μνήμη του θα τιμήσουμε δεόντως το 2023 καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατό του, στους «Σκλάβους στα δεσμά τους» το 1922, δηλαδή πολύ πριν ο ποιητής Κώστας Βάρναλης γράψει προτρεπτικά «Κοίτα οι άλλοι έχουν κινήσει…» και τους άλλους παρόμοιους στίχους του για το μεγάλο εγχείρημα της ρωσικής σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής δημοκρατίας, έβαλε εκείνη την Επανάσταση στο εμβληματικό αυτό μυθιστόρημά του. Με τι λόγια; Ιδού τι διαμήνυε ενθαρρυντικά, μέσω ενός σοσιαλιστή ήρωα του βιβλίου του που δεν είχε όμως τις αναγκαίες δυνάμεις και έφευγε από τη ζωή χωρίς να γευτεί το όραμά του: «Αλλού, μια νέα πίστη οδηγούσε σήμερα το ανθρώπινο γένος μέσα από αγώνες βαριούς και δύσκολους» και «σε κάποια μέρη κιόλας εκορυφωνόταν εκείνος ο αγώνας», καθώς «φωτεινές ψυχές είχαν ιδεί δυνατή τη λύτρωση» και «σε λίγο θ’ αντηχούσε πρωτάκουστη μια κραυγή χαράς κι ελευθερίας» ολούθε. Εκθείαζε τη «νέα πίστη» και την «ανώτερη ανθρωπότητα» που αυτή αντιπροσώπευε, τασσόταν με «το σηκωμό και την επανάσταση» που «θα καταδικάσει τον παλιό κόσμο» και που με «εξαίσια βία» και «σωτήριο φοβέρισμα» θα «κατασιγάσει κάθε αντίδραση», σάλπιζε «νικητήριο λευτεριάς», ξεκαθάριζε ότι θα ‘ρθ’ η ώρα κι εδώ «να γνωρίσει ο λαός τη δύναμή του», ότι «δεν υπάρχει δρόμος άλλος» από την Επανάσταση.

Εκατόν τόσα χρόνια μετά την αστική Γαλλική Επανάσταση, που έκφραση του πισωγυρίσματός της στο νησί μας ήταν ότι την κυριαρχία των Γάλλων Δημοκρατικών στην Κέρκυρα το 1797 τη διαδέχτηκε το 1807 η κυριαρχία των Γάλλων Αυτοκρατορικών, αφού μάλιστα μεσολάβησε η κυριαρχία ενωμένων δυνάμεων της Ρωσικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παλινόρθωσαν τη φεουδαρχική κοινωνική τάξη, ήταν πολύ διαφορετικές, βέβαια, οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που πανηγύριζαν στην Κέρκυρα τον θρίαμβο της Ρωσικής Επανάστασης. Στα 1797 ήταν η ανερχόμενη αστική τάξη και ο πολύς λαός του νησιού που «πέταγαν τη σκούφια τους» για τη Γαλλική Επανάσταση και το πέρασμα σε μια νέα κοινωνική εποχή. Αντιθέτως, τη δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα η κερκυραϊκή αστική τάξη «έτρεμε» στο άκουσμα των γεγονότων στη Ρωσία, όπως έναν αιώνα πριν η κερκυραϊκή φεουδαρχική – αριστοκρατική τάξη στο άκουσμα των γεγονότων στη Γαλλία και στον εκτοπισμό της στην εξουσία από την αστική τάξη. Μόνον ο λαός – που πια διαχώριζε τη θέση του από την κυρίαρχη αστική τάξη, καθώς αυτή, αφού επικράτησε με τη βοήθειά του, στράφηκε εναντίον του εξαντλώντας γρήγορα τον προοδευτικό ρόλο της – «χειροκροτούσε» τα νέα για τη Ρωσική Επανάσταση.

Η εργατική τάξη με τους συμμάχους της, η νέα κοινωνική τάξη που είχε από τα σπλάχνα των μπίζνες της δημιουργήσει η αστική τάξη και η αντίστοιχη κοινωνική οργάνωση, «σήκωνε κεφάλι» στο νησί. Είχε κιόλας από τα εργοστάσια της πόλης «βγάλει γλώσσα» απειλητική. Σαν κεραυνός είχε πέσει στην πόλη το 1912 ένα δημοσίευμα της σοσιαλιστικών ιδεών τοπικής εφημερίδας «Εργάτης». Τι έλεγε; Ότι δεν έχει πια κανένα νόημα να κυριαρχεί «η πλουτοκρατία, η συγκεντρώσασα στα χέργια της όλον σχεδόν τον πλούτον», ότι πραγματικός παραγωγός του ήταν ο εργάτης και ότι η εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα υπέφεραν και έβλεπαν τη ζωή τους να δυσκολεύει επειδή αποτελούσαν «το μέσον της ευτυχίας της πλουτοκρατίας» και της κοινωνικής της οργάνωσης. Στη γειτονιά Βόλτο του Κοκκίνη στο κέντρο της πόλης, όπου έδρευε η εφημερίδα, γινόταν λόγος για μια «κόκκινη», εργατική κατά βάση κι επαναστατική ιδεολογία. Ακόμα χειρότερα για την εγχώρια αστική τάξη και τους υποστηρικτές της ιδεολογίας της, πάλι το 1912, η τοπική εφημερίδα «Σοσιαλιστική Δημοκρατία» συνιστούσε στους φίλους της ένα βιβλίο του Γερμανού φιλόσοφου Καρλ Μαρξ, ο οποίος το 1859 είχε γράψει σε εφημερίδα των ΗΠΑ για τα δίκαια του λαού των Ιονίων Νήσων, στιγματίζοντας την κατοχή τους από τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Το βιβλίο εκείνο, βέβαια, δεν ήταν άλλο από το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο».

Πώς άλλαζαν τα πράγματα, απροσδόκητα! Στο Βόλτο του Κοκκίνη, όπου κατοικούσε, το 1860 ο λόγιος Νικόλαος Κονεμένος, γράφοντας στον φίλο του Ανδρέα Λασκαράτο την πρώτη στον ελληνικό χώρο γνωστή ευμενή κριτική για τις ιδέες του κομμουνισμού και της «κομμουνιστικής δημοκρατίας», εκτιμούσε πως κάθε τέτοιο «όνειρο δικαιοσύνης και αληθινού πολιτισμού» θα έμενε «πάντα όνειρο», γράφοντας με το χαρακτηριστικό σκωπτικό πνεύμα του πως μέχρι να γίνει πραγματικότητα θα περνούσαν «το λιγότερο δεκαεφτά μιλλιούνια αιώνες».

Και να, εν έτει 1917, που άρχιζε κιόλας στη μακρινή Ρωσία το πρώτο πείραμα. Να που κιόλας χαραζόταν ο δρόμος, γεννιόταν μετά από έντονο επαναστατικό «κοιλοπόνημα» το πρώτο εργατικό, το πρώτο σοσιαλιστικό – κομμουνιστικό κράτος στον κόσμο!

Σε μια πολύ μεγάλη χώρα, ιστορικά οικεία μάλιστα στους Κερκυραίους, αφού πέραν άλλων γεγονότων σ’ εκείνη είχε διαπρέψει στη διπλωματική του καριέρα ο Ιωάννης Καποδίστριας σε μια περίοδο που κλονιζόταν διεθνώς η φεουδαρχική οργάνωση των κοινωνιών και ο Τσάρος «πασών των Ρωσιών» έμοιαζε ακλόνητος, να που μονομιάς άλλαζε ριζικά η κοινωνική οργάνωση κι έρχονταν, να το πούμε έτσι, «τα κάτω πάνω»!

Ξεκινούσε ένα κράτος σαν εκείνο, θαρρείς, που η εφημερίδα «Σοσιαλιστική Δημοκρατία» το 1912, απηχώντας τη νέα μαρξιστική θεωρία και το διεθνές επαναστατικό ρεύμα, ζητούσε για την ελληνική κοινωνία, ορίζοντάς το έτσι: «Κράτος όχι σαν το σημερινό, που είναι αντιπρόσωπος της πλουτοκρατίας, αλλά κράτος εργατικό. Κράτος που δεν θα υποστηρίζει εκμετάλλευση καμία, αφού εκμετάλλευση δεν θα υπάρχει. Κράτος που θα έχει πολίτες εργάτες και εργάτριες και οργάνωση Δημοκρατική. Αληθινά δημοκρατική και όχι σαν τις σημερινές Δημοκρατίες. Διαχειριστές θα είναι με τη σειρά τους όλοι οι πολίτες. Έτσι η συνολική ιδιοκτησία και δημοκρατική οργάνωση και διαχείριση αυτής θα είναι η νέα πολιτική και οικονομική μορφή της κοινωνίας». Πώς να μην υπάρχουν στο νησί πολλοί, επομένως, που χαίρονταν πολύ με τα νέα από τη Ρωσία!

Η εφημερίδα διαφήμιζε μεταξύ άλλων, μαζί και με το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», βιβλία Ελλήνων μα και Ρώσων συγγραφέων με ιδέες θεωρούμενες παρεμφερείς προς εκείνες του Μαρξ, καθώς και Ρώσων λογοτεχνών. Ιδιοκτήτης της δεν ήταν άλλος από τον Σοσιαλιστικό Όμιλο Κέρκυρας, που είχε αναρτημένη στους τοίχους των γραφείων του, στην περιοχή της Πιάτσας, φωτογραφία κι ενός Ρώσου μεγάλου λογοτέχνη που έγραφε για τους αδικημένους. Ενέπνεε και ο Λέων Τολστόι, βλέπετε, τον αγώνα τους. Η εφημερίδα συνιστούσε βιβλίο του, μεταφρασμένο από τον Κερκυραίο Σπύρο Φραγκόπουλο.

 

 

Ο επαναστατικός αναβρασμός που είχε ξεσπάσει στη Ρωσία, μεσούντος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενέπνευσε τον – πάνω εικονιζόμενο – και τότε και ως το τέλος της ζωής του αληθινό και διορατικό σοσιαλιστή λόγιο Νίκο Λευτεριώτη (1889-1962).

Κιόλας τις 18 Μαρτίου 1917, εβδομάδες μόνο μετά την πρώτη, αστικοδημοκρατική ρωσική Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917, έγραψε το ποίημα «Χαίρε Ρωσία». Το δημοσίευσε με τον αρχικό τίτλο «Ανάσταση» στο τοπικό περιοδικό «Κερκυραϊκή Ανθολογία» τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς και ήταν σύμφωνος αργότερα στη χρήση του ποιήματός του και ως ύμνου για την κατοπινή Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Πανηγύρισε κι εκείνην και με την άδειά του το ποίημά του δημοσιεύτηκε στην ανθολογία «Κόκκινα Τραγούδια» του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας το 1924. «Έβλεπε», θα έλεγε κανείς, μακριά. Ο ίδιος, με μεταφραστική εργασία του το 1919 στην «Κερκυραϊκή Ανθολογία», γνώρισε στο κερκυραϊκό κοινό και τον μεγάλο Ρώσο λογοτέχνη και υμνητή των αγώνων του ρωσικού λαού Μαξίμ Γκόρκι.

Υποτίθεται, όπως ήθελε να περάσει το ποίημα στην Ιστορία ο Κερκυραίος εκδότης και υποστηρικτής του αστικού καθεστώτος Κώστας Δαφνής, πώς ήταν απλώς «η κραυγή του ενθουσιασμού ενός ιδεαλιστή ποιητή που χαιρετούσε την απελευθέρωση του ρωσικού λαού από την τυραννία του τσαρικού καθεστώτος», πως «δεν εξέφραζε πολιτική πίστη», πως όντως «συνθέτει ύμνο της Ελευθερίας» μα απηχούσε μόνο «τα πρώτα μηνύματα για τη ρωσική επανάσταση», καθώς «η επανάσταση των Μπολσεβίκων ήλθε αργότερα» και ο Λευτεριώτης «ήθελε την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά χωρίς επαναστατικούς σπασμούς, εξελικτικά, με την πειθώ, με την ίδια πειθώ που η χριστιανική διδασκαλία απλώθηκε στον κόσμο». Ωστόσο, για το ποιος ήταν πραγματικά ο ποιητής και σε τι πίστευε, το είπαν συναγωνιστές του, το είπε αποστομωτικά και ο ίδιος με το γραμμένο το 1919 ποίημά του «Ειρήνη» ή «Λευτεριά» και το προσκλητήριό του για συσπείρωση «τριγύρω από την Κόκκινη της Λευτεριάς Σημαία», το οποίο σε πρώτη φάση είχε λογοκριθεί και δημοσιευτεί χωρίς κάποιες έκδηλα σοσιαλιστικές στροφές του.

Ας απολαύσουμε εκείνους τους στίχους του Λευτεριώτη:

ΧΑΙΡΕ ΡΩΣΙΑ!

Χαίρε, Ρωσία! Ελευτεριάς αγέρας
διώχνει τη σκοτεινιά των ουρανών σου
και στο αγιασμένο το αίμα των παιδιών σου
πνίγεται τώρα η Τυραννία το τέρας.

Ας αντηχήσει από χαράν ο αιθέρας
κι’ ας ανθίσουν οι τάφοι των νεκρών σου,
και μέσα απ’ τα κελιά των φυλακών σου,
ήλιος ας λάμπει ανέσπερης ημέρας.
Ω εσείς αγνοί, μεγάλοι ερωτευμένοι
της Λευκής Σιβηρίας, κατεβήτε!
Άρτον ζωής ευφρόσυνο γευτήτε.

Τυράννου σκιάχτρο πια δεν απομένει
μπρος στο γιγάντιο, αναστημένο σόι
του Κροπότκιν, του Γκόρκυ, του Τολστόι.

Με τη συγκατάθεσή του η αθηναϊκή εφημερίδα «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε το ποίημά του – ακολουθεί σχετική εικόνα – στην πρώτη σελίδα του φύλλου της τις 17 Απριλίου 1920, καλώντας την κυβέρνηση να συνάψει διπλωματικές και ειρηνικές σχέσεις με τη Ρωσία, αντί να εκστρατεύει εναντίον της και εναντίον του ουκρανικού λαού στην Ουκρανία.

 

 

Ήταν Λευτεριώτης «Ελευθεριώτης». Σαλπιγκτής της ελευθερίας από τα δεσμά της καταπίεσης, υποστηρικτής της «Κόκκινης Σημαίας».

 

 

Το ίδιο έτος, μάλλον και τον ίδιο μήνα, τον Μάρτιο του 1917, ένας άλλος Κερκυραίος σοσιαλιστής και συναγωνιστής του Λευτεριώτη, ο – πάνω εικονιζόμενος – Γεράσιμος Σπαταλάς (1877-1971) εμπνεύστηκε αναλόγως από το επαναστατικό ξέσπασμα του ρωσικού λαού.

Με δύο παράλληλα ποιήματά του, τιτλοφορημένα «Ρωσσία» το ένα και «Η πρώτη Δημοκρατία» το άλλο, δημοσιευμένα στην ίδια σελίδα ποιητικής συλλογής του που κυκλοφόρησε το 1919, ενώ εκείνα είχαν γραφεί το 1917, εξέφραζε σαφώς τη χαρά και τις προσδοκίες των σοσιαλιστών και πολλών εργατών της Κέρκυρας την περίοδο εκείνη. Αμφότερα βλέπουν τώρα ξανά, για πρώτη φορά, εξ όσων γνωρίζουμε, το φως της δημοσιότητας

Εντοπίστηκαν και ψηφιοποιήθηκαν από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, μετά από παράκλησή μας, για να παρουσιαστούν σ’ αυτές εδώ τις γραμμές.

Ο Σπαταλάς στο ποίημα του «Ρωσσία» εκθείαζε την επαναστατική ορμή του ρωσικού λαού για «Λεφτεριά κ’ Ειρήνη» και προδιέγραφε τη νίκη του, ως ευτυχία, με τους εξής στίχους:

ΡΩΣΣΙΑ

Εκεί που ο Βόλγας κύματα με πάγους κατεβάζει,
Σάλπιγμα γύρου ολόθερμο, παντού με βιάση απλώνει·
Στους πλατυούς κάμπους, τους λεφκούς, ο χωρικός στηλώνει,
Τ’ άλικο σήμα, «Λεφτεριά κ’ Ειρήνη» ενώ φωνάζει.
Προς τι το θρόνο στις ψηλές κορφές κι’ αν ανεβάζει
Ο ήλιος, ανατέλοντας και δύοντας πού χρυσώνει;
Απ’ τα ωκεάνια, τα πλατυά στέρνα του κάμπου ασκώνει
Την πλαστουργό φωτόσφαιρα κ’ εκεί τήνε πλαγιάζει.
Κι’ αν φευγαλαίο με διάδημα πολύχρωμο εκεί πάνω
Ντύνονται οι άγονες σκληρές κορφές που στηούνε οι βράχοι
Πίνουν οι κάμποι οι γόνιμοι το φως και βγάζουν στάχι,
Που μον το βλέμμα δε μεθούν μ’ ένα φκιασίσι πλάνο,
Μα σύγκορμη την ψυχικήν ενσάρκωση, ως κυττάτο
Κάνουν σε κούπα να ρουφά την ευτυχιά ως τον πάτο

 

 

«Ισότη, αδέλφωση στη γης κ’ ελεφτερία» με παγκόσμιες επιδράσεις, έβλεπε στην εξέλιξη αυτή ο Σπαταλάς στο δεύτερο παράλληλο ποίημά του, αποδίδοντάς της με τον τίτλο «Η πρώτη Δημοκρατία» κοσμοϊστορικό χαρακτήρα.

Να οι στίχοι του:

Η ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Αλαλαγμός χαράς στη γη, σβυλαδοτά που ορμάει
Το αγέρι το τρεμάμενο, πετιέται απ’ άκρη σ’ άκρη.
Ρένει τα μούχλια χώματα στα σκοτεινά ένα δάκρι
Μετάνοιας,μνήμης π’ αργοσβυεί, μ’ από χαρά σκυρτάει,
Στο φως της νιότης η ψυχή, καθώς ανθός του Μάη
Σ’ ώρες πρωινές και σβύνονται διχογνωμιές και μάκρη.
Ένας ο πόθος ο μακρύς και σβήνει όλα με μι’ άκρη –
Βία, που της γης την έχταση μονοστιγμίς μετράει.
Ένας παλμός, μια κίνηση γοργή παντούθε βγαίνει,
Καθώς να χτύπαε μια καρδιά τρανή και θερμασμένη.
Είναι το μέγα ιδανικό που την ύλη ξαϋλώνει
Και που το νου τον ξεχαστή και διχαστή πυρώνει
Στη φλόγα του, που την καρδιά υψώνει ως τη θυσία,
Απ’ όπου ισότη, αδέλφωση στη γης κ’ ελεφτερία.

 

 

Τη σκυτάλη πήρε, ίσως το 1919, αν όχι ήδη από το 1918, ο – πάνω εικονιζόμενος – ποιητής Σπύρος Νικοκάβουρας (1883-1952), χαρίζοντας στους Κερκυραίους εργάτες και σοσιαλιστές του καιρού του δύο ποιήματα – σταθμούς στη διεθνιστική νεοελληνική ποίηση.

 

 

Αφιερωμένο στον εμπνευστή και ηγέτη της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης Βλαντίμιρ Ίλιτς Ουλιάνοφ (1870-1924), που έμεινε στην Ιστορία ως Λένιν και ως ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς ηγέτες στην ιστορία της ανθρωπότητας, ήταν το ένα, με τον τίτλο «Λένιν». Στους Μπολσεβίκους, στο κόμμα του Λένιν ή Λενίν, όπως επίσης τον ήξεραν κάποιοι στο νησί, αναφερόταν το άλλο. Έφερε τον ενθουσιαστικό τίτλο «Excelsior».

Ακολουθούν αμφότερα:

ΛΕΝΙΝ

Ήρθα για να φωτίσω στο σκοτάδι,
Απόστολος Θεού με τ’ άγιο ρήμα.
Ήρθα για να σηκώσω το μαγνάδι
Που κρύβει της τιμής του το άθεο κρίμα.
Για σμύρνα, για λιβάνι, ούτε για χρήμα
Δεν ήρθα· -τέτοιο ας μου ‘πανε ψεγάδι-
Ήρθα μόνο και διάνοιξα τον Άδη
Κι έβαλα τον οχτρό μέσα στο μνήμα.
Ήρθα κι έβαλα στια, που ως άγια φλόγα
Θα πεταχτεί στην οικουμένη πάσα.
Το χέρι το μιαρό που μας ευλόγα
Κι έπιανε της πνοής μας την ανάσα,
Το θέρισα· κι αχολογά ο αιθέρας:
«Καθαρίστε της γης, βρομεί το τέρας!»

EXCELSIOR

Έφτασε με τα τρόπαια η ολκάς σου,
Της Λευτεριάς αγέρα, με τη Νίκη
Που φέρανε στον κόσμο οι Μπολσεβίκοι
Κι ελύσαν το δεσμώτη του Καυκάσου.
Για τον προφήτη Αισχύλο τα γλυκά σου
Άνοιξε, Μούσα, χείλη· δεκανίκι
Του καβαλάρη δος, του Ολυμπιονίκη
Στεφάνι απ’ τα λουλούδια τα δικά σου,
Που κουναρείς μες στα Ελικώνια πλάγια·
Στρώσε του δάφνες πράσινες και βάγια.
Τραγούδησέ μου Ανατολίτικο άσμα
Με τη γλυκιά σου φλογερή μανία,
Στη μεγάλη θεά την αρμονία,
Όπου όραμα αναδίνει από το χάσμα.

Μαζί με το ποίημα του Λευτεριώτη «Χαίρε Ρωσία», όπως μπορείτε να δείτε στην επόμενη εικόνα, ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε το ποίημα του Νικοκάβουρα «Λένιν», συνοδευμένο με εικόνα του τελευταίου, στην πρώτη σελίδα του φύλλου του τις 17 Απριλίου 1920.

 

 

Είναι γνωστό ότι ο ίδιος ο Νικοκάβουρας το απήγγειλε σε πρωτομαγιάτικη απεργιακή συγκέντρωση των εργαζομένων της Κέρκυρας το 1920 ή, κατά μίαν άλλη εκδοχή, το 1921. Περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή του «Ποιήματα», που εκδόθηκε στην Κέρκυρα το 1925.

Η Οργάνωση των Κερκυραίων σοσιαλιστών που επηρέαζε πολλούς εργάτες, εκείνα τα χρόνια, όπως έχει εξηγήσει ο αγωνιστής της εποχής Άγις Στίνας, είχε δεχθεί «με ειλικρινή ενθουσιασμό» και χαιρέτησε τη ρωσική επανάσταση που είχε ξεσπάσει τον Φεβρουάριο του 1917. «Ήταν γι’ αυτήν μια επανάσταση που ανέτρεψε το απολυταρχικό καθεστώς του Τσάρου και που θα εγκαθιστούσε μία λαϊκή δημοκρατία και εν συνεχεία βαθμιαία θα προχωρούσε στο σοσιαλισμό». Αυτό συνέβη τελικά και με την κατοπινή Οκτωβριανή Επανάσταση, παρόλο που κάποιοι αντέδρασαν επιφυλακτικά ή και επικριτικά σε πρώτη φάση, καθώς «όλοι σχεδόν είχαν τη γνώμη ότι η νέα ρωσική δημοκρατία έπρεπε να συνεχίσει τον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων μέχρι της οριστικής συντριβής της Γερμανίας», υπό την πίεση βέβαια της αστικής προπαγάνδας – που αναπαραγόταν στον αστικό κερκυραϊκό Τύπο – ότι οι Μπολσεβίκοι μπορεί να ήταν… προδότες της επανάστασης και πράκτορες των Γερμανών! Γρήγορα, παρόλο που για τον λόγο που προαναφέρθηκε και μέχρι να γίνουν γνωστά όλα τα γεγονότα «πολύ λίγοι ήταν αυτοί που απ’ τις αρχές της τη χαιρέτησαν», η Οκτωβριανή Επανάσταση με τον τελικό θρίαμβο των Μπολσεβίκων και του Λένιν χαιρετίστηκε από την Οργάνωση. Και όχι μόνον αυτό, αλλά υιοθετήθηκαν οι αρχές της. «Η πλειοψηφία υπερνίκησε τις αμφιβολίες της, τους δισταγμούς της και τον σκεπτικισμό της, υιοθέτησε τις αρχές της Οκτωβριανής Επανάστασης», εξήγησε ο Άγις Στίνας στο βιβλίο του «Αναμνήσεις».

Σημαντικά θετικό ρόλο είχε διαδραματίσει προπάντων, μαζί με Κερκυραίους εργάτες και Σέρβους επαναστάτες σοσιαλιστές που βρίσκονταν στο νησί, ο Κερκυραίος ιατρός Στέφανος Γισδάκης. Είχε γνωρίσει τον ίδιο τον Λένιν το 1915. Συμμετείχε ως παρατηρητής, πιθανώς ως εκπρόσωπος κάποιου φορέα ή ρεύματος σοσιαλιστών με τοπική και συγχρόνως εθνική διάσταση, σε διεθνή σοσιαλιστική συνδιάσκεψη στην Ελβετία. Μην ξεχνάμε, παρά τον υπερβολικό τόνο της, τη διαπίστωση του μελετητή Αιμίλιου Χουρμούζιου ότι στην Κέρκυρα βρισκόταν ένα «στρατηγείο» του ελληνικού εργατικού κινήματος.

Ενθουσιασμός!

Αυτή λέξη μπορεί να εκφράσει το κλίμα που επικράτησε στους κόλπους των πρωτοπόρων σοσιαλιστών και εργατών της Κέρκυρας για τη νίκη των Σοβιέτ και του Λένιν.

Πώς αλλιώς, διαφορετικά, θα υπήρχαν οικογένειες στην πόλη και σε χωριά του νησιού που θα βάφτιζαν τα παιδιά τους με το όνομα του Λένιν!

Σωστά υποθέσατε, όχι μόνο αγόρια. Γιους τους βάφτισαν Λένιν ή Λενίν και κόρες Λενίν!

Αυτό έγινε και με την αναγραφόμενη στο πιο κάτω σχετικό ληξιαρχικό έγγραφο Λενίν Γκίνη, το 1918, στο χωριό Αρμενάδες.

 

 

Τις 18 Σεπτεμβρίου 1918 βαφτίστηκε στο χωριό αυτό η Λενίν Γκίνη, κόρη του γεωργού Χαράλαμπου Γκίνη και της Ελισάβετ Γκίνη το γένος Αυλωνίτη, γεννημένη τις 26 Ιουλίου 1918. Ανάδοχος ήταν ο Ανδρέας Δενδρινός, το ίδιο πρόσωπο, όπως πιστεύεται, με τον γνωστό κατοπινό πολιτικό του φιλικού προς τις σοσιαλιστικές ιδέες Αγροτικού Κόμματος που είχε παντρευτεί την Κερκυραία λογία Ειρήνη Δενδρινού και είχε στρατευτεί στη διάρκεια της Κατοχής με το ΕΑΜ της Κέρκυρας. Στο μωρό «κατά την βάπτισιν εδόθη το όνομα Λενίν από τον ανάδοχον Κυρ. Ανδρέαν Δενδρινόν», πληροφόρησε ο ιερέας της βάπτισης και εκδόθηκε με αυτά τα στοιχεία από τον Δήμο Κερκυραίων η σχετική ληξιαρχική πράξη.

Τέσσερις συνολικά περιπτώσεις, για να μην αναφερθούμε τώρα σε άλλες παρόμοιες για τις οποίες εκκρεμεί η σχετική επιβεβαίωση, έχουμε ήδη εξακριβώσει, με τη βοήθεια και των Αρχείων Νομού Κέρκυρας.

 

 

Ο αγωνιστής Λένιν Γισδάκης (1920-2010) γεννήθηκε στο χωριό Σπαρτύλας τρία χρόνια μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία. Βαπτίστηκε Λένιν προς τιμήν κι εκείνος του μεγάλου Ρώσου επαναστάτη, καθώς στο χωριό είχε μεγάλο αντίκτυπο και είχε προκαλέσει ενθουσιασμό, όπως αναφέρουν αρκετά στοιχεία, η ρωσική σοσιαλιστική επανάσταση. Τον συνεπήρε κι εκείνον η σοσιαλιστική ιδεολογία από τη νεανική του ηλικία, όταν έκανε αγροτικές εργασίες, δουλεύοντας σε κτήματα στη γειτονική περιοχή Μπαρμπάτι. Αρτεργάτης στη συνέχεια και γεωργός ασχολούμενος με την ελαιοκαλλιέργεια στο χωριό του αργότερα, την περίοδο της Κατοχής τάχθηκε με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, παίρνοντας μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Επί ιταλικής Κατοχής είχε συλληφθεί και φυλακιστεί στις φυλακές του νησιού. Για τις επιλογές του εκείνης της περιόδου οδηγήθηκε μετά στο κολαστήριο της Μακρονήσου, ως στρατιώτης. Έμεινε εκεί τρία χρόνια και έξι περίπου μήνες, μέχρι το 1952. Εστάθηκε πιστός στις ιδέες του και υποστήριξε την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) όταν το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου και τάχθηκε μαζί του μετά τη μεταπολίτευση του 1974, μέχρι τον θάνατό του. Ο Λένιν Γισδάκης πέθανε στον Σπαρτύλα, σε ηλικία 90 ετών, τις 20 Μαρτίου 2010.

 

 

Ο επίσης αγωνιστής Λένιν Κοντάλιπος γεννήθηκε στο χωριό Βελονάδες, στη βόρεια Κέρκυρα, το 1926. Τον βάφτισε Λένιν, προς τιμήν του κορυφαίου Ρώσου επαναστάτη, ο Κερκυραίος φιλόλογος κομμουνιστής Νίκος Βαρότσης, που το 1918 ήταν επικεφαλής της οργάνωσης των Κερκυραίων σοσιαλιστών η οποία αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του αρχικά ονομαζόμενου Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ), Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ). Ασχολήθηκε στη ζωή του με αγροτικές καλλιέργειες στο χωριό, όπως κι ο πατέρας του Γιάννης Κοντάλιπος, που είχε πάρει μέρος το 1911 στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κέρκυρας. Την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, έφηβος ακόμα, ο Λένιν Κοντάλιπος συντάχθηκε με το ΕΑΜ, με τον ΕΛΑΣ, με τις ιδέες της Οκτωβριανής ρωσικής Επανάστασης του Λένιν και των μπολσεβίκων, με το ΚΚΕ. Σε ηλικία 20 χρόνων, το 1946, ενώ είχε κληθεί να υπηρετήσει στον κυβερνητικό Στρατό, στη διάρκεια της θητείας του συνελήφθη. Φυλακίστηκε επί τέσσερις μήνες. Στη συνέχεια στάλθηκε σε τόπους εξορίας. Επέστρεψε στο χωριό του, με ακλόνητη την πίστη του, το 1949.

 

 

«Παρέμεινε σταθερός στις ιδέες του με το ΚΚΕ, υποστηρίζοντας μεταπολεμικά την ΕΔΑ, μέχρι τη μέρα που έκλεισε τα μάτια του», αναφέρει – πάνω το μνήμα του πατέρα του στο χωριό Βελονάδες – ο γιος του Σπύρος Κοντάλιπος. «Ο πατέρας μου, όπως κι ο παππούς μου, ήταν από παιδί κομμουνιστής. Όλη η οικογένειά μας ήταν με τους κομμουνιστές. Την αδελφή του πατέρα μου τη βάφτισαν Ρόζα, επειδή έτσι ονομαζόταν η Ρόζα Λούξεμπουργκ», προσθέτει ο άλλος γιος του, Γιάννης Κοντάλιπος. Ο Λένιν Κοντάλιπος πέθανε τον Φεβρουάριο του 1962, σε ηλικία 36 χρόνων, στους Βελονάδες.

Για ίδιο λόγο το 1918 στο κέντρο της πόλης της Κέρκυρας και πιο συγκεκριμένα στην εκκλησιά του Άγιου Ιωάννη του Πρόδρομου, όπως βεβαιώνει το πιο κάτω έγγραφο του Δήμου Κερκυραίων, ένας λιθοξόος και η γυναίκα του βάπτισαν την κόρη τους Λενίν.

 

 

Ο Δημήτρης Δαπέργολας και η Ουρανία Δαπέργολα το γένος Αρμένη τις 7 Ιανουαρίου 1918 βάπτισαν Λενίν τον ηλικίας έξι μηνών γιο τους, με πέντε νονούς του. Ένας από αυτούς ήταν ο ίδιος ο ποιητής Νίκος Λευτεριώτης. Άλλος, ο επίσης αγωνιστής του τοπικού Σοσιαλιστικού Ομίλου δημοσιογράφος Αντώνης Μουσούρης. Νονοί του παιδιού και οι Κώστας Βιτουλαδίτης, Σπύρος Βλάχος και Γιάννης Γογγάκης, από το ίδιο σοσιαλιστικό περιβάλλον του νησιού.

Η παράδοση που δημιουργήθηκε και, βέβαια, οι μεγάλες και πρωτοφανείς λαϊκές κατακτήσεις που έφεραν η Ρωσική Επανάσταση και η συνακόλουθη Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, με την καθιέρωση νέων δικαιωμάτων και ελευθεριών των λαών που συναπάρτισαν την ΕΣΣΔ, δεν «έσβησαν» ποτέ από τη λαϊκή μνήμη στην Κέρκυρα, όσον αντικομμουνισμό και όση φτηνή και συχνά παραπλανητική προπαγάνδα κι αν εξαπέλυαν οι διώκτες των λαϊκών δικαιωμάτων και ελευθεριών στο νησί και στη χώρα μας και οι υποστηρικτές τους, μέσω και του κερκυραϊκού Τύπου, πότε με ψέματα και πότε με μισές αλήθειες.

Συνέβη για δεκαετίες κάτι ανάλογο με εκείνο που είχε συμβεί στην Κέρκυρα τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε και έχει παρουσιάσει στο βιβλίο του «Η αγωγή του πολίτη» ο Ζακύνθιος ιστορικός μελετητής Δημήτρης Αρβανιτάκης, ήταν αρκετοί εκείνοι που αγωνιζόμενοι για τις υποθέσεις της Ελλάδας έβλεπαν και τη Γαλλία ως «Μητέρα Πατρίδα» και χώρα – πρότυπο για την κοινωνική τους απελευθέρωση, την ειρήνη και την καθιέρωση τότε των αστικών, νέων ελευθεριών και δικαιωμάτων παγκοσμίως. Στο διάβα του χρόνου, μέχρι και την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Ρωσία και τη διάλυση του κράτους της Σοβιετικής Ένωσης από τα λάθη της, δηλαδή μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, υψώθηκαν πολλές φορές συγχρόνως στην Κέρκυρα η ελληνική σημαία και η σοβιετική σημαία, ως σύμβολο, αυτή, του σοσιαλιστικού – κομμουνιστικού μέλλοντος της ανθρωπότητας. Τι κι αν αυτό στοίχιζε συχνά διώξεις!

Γιορτάζονταν στην Κέρκυρα τακτικά και η επέτειος της νίκης της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Ήδη από το 1918, σε γράμμα που υπέγραφε ο Νίκος Βαρότσης, με τις θέσεις των Κερκυραίων σοσιαλιστών ενόψει του ιδρυτικού συνεδρίου του ΣΕΚΕ – ΚΚΕ, τονιζόταν ότι σε αυτό έπρεπε να έχει τη θέση της και «αντιπροσωπεία του ρωσικού προλεταριάτου».

Μέσα στην καταχνιά και την απελπισία της ναζιστικής Κατοχής, όπως έγραψε σε δικές του άτυπες «Αναμνήσεις» ο θανών τον προηγούμενο μήνα αγωνιστής Βασίλης Νικολούζος, η ελπίδα πολλών για το τσάκισμα του ναζιστικού τέρατος δεν ήταν άλλη από τη Σοβιετική Ένωση.

Την υπεράσπιζαν καμιά φορά και με υπερβολικό τρόπο στο διάβα του χρόνου, στην Κέρκυρα, όσες αντιρρήσεις και αν είχαν για διάφορα ή και σοβαρά θέματα της πολιτικής της, άνθρωποι ευρέος πολιτικού φάσματος, όπως ο Ανδρέας Δενδρινός, που ενδιαφέρονταν γνήσια για τη θετική έμμεση επίδραση της Σοβιετικής Ένωσης στα δικαιώματα και τις ελευθερίες του εργαζόμενου λαού της Ευρώπης και βέβαια και της Ελλάδας, καθώς και για τη διεθνή ειρήνη. Εκοίταζαν, φαίνεται, όχι μόνο το δέντρο, μα και το δάσος!

 

 

Στη Σοβιετική Ένωση, εν μέσω επιτευγμάτων και ατοπημάτων βέβαια, διέπρεψαν σε διάφορες θέσεις ή και αναδείχθηκαν σε επιστήμονες, μεταξύ άλλων, Κερκυραίοι μαχητές του ΕΑΜ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), όπως ο – εικονιζόμενος πάνω με τη γυναίκα του και τον γιο τους στην Τασκένδη – Μιλτιάδης Καλογερόπουλος, που τάχθηκε πάλι με το ΚΚΕ όταν επέστρεψε.

Δεκάδες Κερκυραίοι φιλοξενήθηκαν, μετά την ήττα του ΔΣΕ, σε περιοχές της ΕΣΣΔ.

Μαζί τους ήταν βέβαια και ο Γραμματέας της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ στη διάρκεια της Κατοχής Βασίλης Άνθης. Που πέντε περίπου δεκαετίες αργότερα, στο βιβλίο του «Ταξίδι μιας ζωής», στην Κέρκυρα, στιγμάτιζε με μελανά χρώματα πλευρές της ζωής εκεί, σε βαθμό μάλιστα που δημιουργούσε σύγχυση για τη συνολική θέση του. Όπως όμως και άλλοι από όσους επιστρέφοντας στην Ελλάδα τάχθηκαν με το «ευρωκομμουνιστικό ρεύμα» στην ελληνική πολιτική ζωή, ούτε αυτός – για την ακρίβεια ούτε ένας από όλους εκείνους – δεν έβγαλε τον καπιταλισμό ανώτερο από τον πρώτο εκείνο, αναπόφευκτα «πειραματικό», σε διάφορες πλευρές του προβληματικό και τελικά ανεπιτυχή στον στόχο της διαρκούς μακροημέρευσής του, άλλοτε φωτεινό και άλλοτε γκρίζο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε! Ούτε ένας δεν βρέθηκε να ισχυριστεί κάτι τέτοιο!

 

 

Πολύ περισσότερο δεν έπραξε κάτι τέτοιο ένας φωτεινός μαχητής του ΔΣΕ από την περιοχή της Λευκίμμης, που γυρίζοντας από τη Σοβιετική Ένωση είπε από τους πρώτους μερικές μεγάλες αλήθειες. Ο – πάνω εικονιζόμενος – Προκόπης Κάντας ήταν, οφείλουμε να πούμε, εκείνος από τους συναγωνιστές του που νωρίς, πριν ακόμη από την παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, έδωσε μια ερμηνεία όσων επακολούθησαν.

Ας «ακούσουμε» την αφήγησή του στον συγχωριανό του Νίκο Ασπιώτη για την υποδοχή που είχαν στη Σοβιετική Ένωση ο ίδιος και άλλοι Κερκυραίοι αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού, μα κυρίως και για κάποιες κρίσιμες ή και καθοριστικές για το μέλλον του σοσιαλισμού στη χώρα αυτή κατοπινές αποφάσεις:

«Οι Σοβιετικοί στην αρχή μάς δώσανε τα πάντα: Μόρφωση, δουλειά, περίθαλψη, επί Στάλιν όμως. Η μεγάλη χώρα των Λένιν – Στάλιν έδειξε μεγάλο σεβασμό κι αγάπη στους μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, άνοιξε διάπλατα τις πόρτες για να μας μορφώσει στρατιωτικά, πολιτικά και τεχνικά. Πολλοί σύντροφοι φοίτησαν σε στρατιωτικές σχολές, άλλοι φοίτησαν πολιτικές επιστήμες κι άλλοι τελείωσαν τεχνικές σχολές (…) Μετά το θάνατο του Στάλιν πάνε όλα στο βρόντο. Δηλαδή  αυτή η χώρα γύρισε ανάποδα (…) Φέρανε την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Αυτό έγινε στη Σοβιετική Ένωση». Όπως είχε εξηγήσει, τη δεκαετία του 1960 οι συνεχιστές του έργου του Λένιν και των Μπολσεβίκων, αντιμέτωποι με ορισμένα αναμενόμενα προβλήματα της περαιτέρω οικοδόμησης μιας σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας, είχαν αρχίσει να αναζητούν λύσεις βασισμένες σε παλαιές αντιλήψεις και θεωρίες της καπιταλιστικής ανάπτυξης, έστω σε μια νέα εκδοχή τους, νοθεύοντας τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Και τελικά «φέρανε την παλινόρθωση του καπιταλισμού».

Ήξεραν άραγε όλοι εκείνοι οι Κερκυραίοι οπαδοί μιας σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας ότι ούτε ο καπιταλισμός δεν στέριωσε μονομιάς στην Ευρώπη με την πρώτη του εμφάνιση, αλλά κι εκείνος συχνά πισωγύριζε όταν για πρώτη φορά νίκησε το προηγούμενο κοινωνικό σύστημα της φεουδαρχίας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και περιοχές, όπως συνέβη άλλωστε και στην ιστορικά «δική μας» Βενετία ή όπως έδειξε ακόμα πιο καθαρά στο ίδιο το νησί μας η εναλλαγή κυριαρχίας των Γάλλων Δημοκρατικών από τους παλιούς Γάλλους Αυτοκρατορικούς και η ενδιάμεση εγχώρια παλινόρθωση της φεουδαρχίας από τη ρωσική και οθωμανική κατοχή; Οι ανατροπές στην επικράτηση της αστικής οργάνωσης στην ίδια την κερκυραϊκή κοινωνία, μέχρι την οριστική νίκη της, προσφέρονται, νομίζουμε, για αρκετούς σχετικούς προβληματισμούς.

Είτε ερμήνευαν λοιπόν σαν τον Προκόπη Κάντα την ανατροπή του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση είτε όχι, κανείς τους από όλους εκείνους τους παλαιούς Κερκυραίους μαχητές δεν μας είπε πως ο καπιταλισμός, είτε στην ελληνική είτε σε άλλη εκδοχή του, είναι ανώτερος από εκείνον το σοσιαλισμό που γνώρισαν και έπεσε ή, πολύ περισσότερο, ότι έκαναν λάθος που δεν προτιμούσαν τον καπιταλισμό. Μόνο για μια διαφορετική αντίληψή του και εφαρμογή του, μεταξύ άλλων με αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που προσφέρει η νεότερη τεχνολογική εξέλιξη για μια κοινωνία διαφορετική από την καπιταλιστική, δηλαδή χωρίς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και σοσιαλιστική, μας μίλησαν.

 

 

Είχε επιφυλάξεις ή διαφωνούσε ευθέως για κάποια πράγματα με τη Σοβιετική Ένωση και ο κάποτε βουλευτής κιόλας Κέρκυρας με την ΕΔΑ Γεράσιμος Πρίφτης, ανένταχτος κομμουνιστής.

Ωστόσο – εικονίζεται πάνω δεύτερος από αριστερά στη Μόσχα σε επίσκεψή του για τις εργασίες συνόδου της αριστερής Διεθνούς Ένωσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως γενικός γραμματέας της – απέρριψε πράγματα, όχι τη «μάνα του σοσιαλισμού». Την είχε γνωρίσει από κοντά και δεν υπέκυψε στην καπιταλιστική αντίληψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν «πέταξε και το παιδί μαζί με τα απόνερα». Ήταν κορυφαίος μαχητής της Εθνικής Αντίστασης, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αντιστασιακών.

Για την υπόθεση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού και την «αποκαρδιωτική» κατάληξή της στην ΕΣΣΔ, σύμφωνα με κείμενο του Βασίλη Άνθη, μολονότι ταιριάζουν τα λόγια ποιητή σύμφωνα με τα οποία «εκεί που γιόρταζε η φωτιά τώρα απομένει στάχτη», τη σπίθα που έμεινε, είπε, είναι «χρέος σου να τη συδαυλίσεις ν’ ανάψει και να λαμπαδιάσει, για να φωτίσει και να θερμάνει».

Μα καλύτερα από όλους τους Κερκυραίους κομμουνιστές ήταν, αναμφισβήτητα, ο πιστός στο ΚΚΕ μέχρι το τέλος της ζωής του Μάχος Ρούσης εκείνος που σχολίασε την πτώση της ΕΣΣΔ. Να τα λόγια εκείνου του επίσης σπουδαίου αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, για την κοσμοϊστορική ανατροπή που συνέβη πριν από τρεις δεκαετίες:

«Τα ιδανικά που πίστεψαν εκατομμύρια άνθρωποι και που πάνω σ’ αυτά στήθηκε η προσπάθεια για τη δημιουργία του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, δεν τελεσφόρησαν στην εποχή μας. Η φιλοσοφία όμως μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση, εκείνο το μισοχαμένο όνειρο που όλο ξαναζωντανεύει και το όραμα της Παγκόσμιας Ειρήνης και Αδελφοσύνης, εξακολουθούν να φλογίζουν τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων».

Αυτό ίσχυε στην Κέρκυρα, όπως συμβαίνει ίσως λιγότερο ίσως το ίδιο και στις «ειρηνικές» τωρινές μέρες μας, το 1944, λίγο μετά την απελευθέρωση του νησιού από τον ναζιστικό ζυγό.

Οι κομμουνιστές και ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, με το ΕΑΜ να πρωτοστατεί, γεμάτοι με φλόγα δημιουργίας είχαν εορτάσει την επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης και την εθνική εορτή της ΕΣΣΔ, ως κινητήριας δύναμης για την πραγμάτωση μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τότε, ενώ ήταν κιόλας σε εξέλιξη οι πρώτες διώξεις σε βάρος τους για το ότι συμμεριζόταν αυτό το ιδανικό, ο τοποτηρητής της κυβέρνησης Παπανδρέου είχε δώσει άδεια για την πραγματοποίηση σχετικής συγκέντρωσης.

 

 

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ, που παρουσίασε η εφημερίδα του ΕΑΜ Κέρκυρας «Η Φωνή του Λαού» τις 19 Νοεμβρίου 1944, ο πολιτικός διοικητής Ιονίων Νήσων – βλέπε τμήμα του ρεπορτάζ της εφημερίδας πιο πάνω – και είχε δώσει άδεια και θα έστελνε εκπρόσωπό του, σύμφωνα με δημόσια ανακοίνωσή του, στη συγκέντρωση που είχε καλέσει για το απόγευμα της η 12ης Νοεμβρίου 1944 η Κομμουνιστική Οργάνωση Κέρκυρας (ΚΟΚ) του ΚΚΕ, προς τιμήν «της Εθνικής Εορτής της Συμμάχου Σοβιετικής Ρωσσίας», όπως εκείνος χαρακτήριζε την επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης στην ανακοίνωσή του.

Έναν μήνα νωρίτερα τα μέλη και οι φίλοι του ΕΑΜ Κέρκυρας είχαν εορτάσει με συγκέντρωση στην πλατεία Σαρόκου την απελευθέρωση της Κέρκυρας, με σημαίες της Ελλάδας, της Σοβιετικής Ένωσης, της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Αλλά η συγκέντρωση είχε αντιμετωπιστεί με κρατικά, ΕΔΕΣίτικα και παρακρατικά πυρά, ευτυχώς χωρίς, γνωστά τουλάχιστον, θύματα. Οι ΕΠΟΝίτες της Νεολαίας του ΕΑΜ είχαν υψώσει ίδιες σημαίες καλωσορίζοντας κυβερνητικούς τοποτηρητές, για να γίνουν στη συνέχεια αντικείμενο επιθέσεων για τη σοβιετική σημαία. Κιόλας το 1945, σε δοξολογία για τη νίκη των Συμμάχων στη Μητρόπολη, η σημαία της χώρας που γονάτισε το ναζιστικό μόρφωμα μέσα στο Βερολίνο απουσίαζε, ενώ κυμάτιζαν, πλάι στην ελληνική, εκείνες της Βρετανίας και των ΗΠΑ.

Οι εορτασμοί ωστόσο της Επανάστασης του 1917 και της μεγάλης Νίκης επί του φασισμού, καθώς και άλλες σχετικές εκδηλώσεις και δράσεις υπεράσπισης του ρόλου της Σοβιετικής Ένωσης, δεν έλειψαν ούτε τότε ούτε κι όταν πια, το 1946, κάτι τέτοιο στην Κέρκυρα της εποχής, λόγω απηνών διώξεων, συνεπαγόταν κίνδυνο και για τη ζωή.

 

 

Στο έβδομο φύλλο της που κυκλοφόρησε τις 21 Νοεμβρίου 1944, εννιά μέρες δηλαδή μετά την προαναφερθείσα αδειοδοτημένη συγκέντρωση, η εφημερίδα «Νέα Ζωή» της ΚΟΚ του ΚΚΕ πληροφορούσε ότι – βλέπετε πιο πάνω τμήμα του σχετικού ρεπορτάζ- η εν λόγω συγκέντρωσή της είχε γίνει στο θέατρο «Φοίνικας», αντί της αίθουσας εκδηλώσεων του Κερκυραϊκού Γυμναστικού Συλλόγου όπου αρχικά προβλεπόταν να γίνει, προσελκύοντας «πλήθος κόσμου».

Στεκόμαστε σε αυτή, διότι είχε, όπως θα δείτε, κάποιον ιστορικό, θα λέγαμε, χαρακτήρα.

Ποιοι ήταν παρόντες μαζί με τους κομμουνιστές και συναγωνιστές εργαζόμενους της Κέρκυρας, μαρτυρώντας δίχως άλλο την τεράστια απήχηση των επιτυχιών της ΕΣΣΔ στον λαό του νησιού; «Αντιπρόσωποι των Συμμάχων και του Κυβερνητικού Αντιπροσώπου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κέρκυρας και οι λοιπές Πολιτικές και δικαστικές Αρχές». Όπως επίσης ήταν εκεί, βέβαια, «ο Γραμματέας της Ν.Ε. του ΕΑΜ συναγ. Ερ. Μωραΐτης, ο Γραμ. του Εργατικού Κέντρου σ. Τζίλιος, ο Γραμμ. του Συμβουλίου Νομού της ΕΠΟΝ συναγ. Άγγελος Μωραΐτης».

Επρόκειτο για μια «μουσικοφιλολογική γιορτή για την 27 επέτειο της Οχτωβριανής Επανάστασης». Η αίθουσα του θεάτρου ήταν «διακοσμημένη με Ελληνικές και συμμαχικές σημαίες, τις προσωπογραφίες του Στάλιν, του Λένιν, του Ρούσβελτ και του Τσώρτσιλ και με συνθήματα». Αυτά ήταν «Ζήτω η Οχτωβριανή Επανάσταση», «Ζήτω η Σοβιετική Ένωση, ο αιματοδότης της σημερινής νίκης», «Ενωμένοι για τη συντριβή του φασισμού – Ενωμένοι για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης», «Ζήτω η αδελφική συνεργασία των λαών».

Άρχισε με ανάκρουση «των Εθνικών Ύμνων των ενωμένων Εθνών και της Ελλάδας», στη συνέχεια απαγγέλθηκε το ποίημα του γεννημένου στο Κίεβο Ιλία Έρενμπουργκ «Ρωσία» από τη Ροδία Βελλιανίτη και ακολούθως χορωδία παρουσίασε ρωσικά τραγούδια. Ομιλητής ήταν ο κομμουνιστής επικεφαλής του ΕΑΜ στην πόλη του νησιού Γιάγκος Δραγονέτης, κατοπινός βουλευτής της ΕΔΑ με την υποστήριξη του ΚΚΕ, που τόνισε ότι η ορατή πλήρης νίκη της ΕΣΣΔ είναι το αποτέλεσμα των κατακτήσεων της Επανάστασης. Την εκδήλωση έκλεισαν «απαγγελίες ποιημάτων από τη συναγ. Γιολάντα και τον συναγ. Πόλη».

 

 

Δύο εβδομάδες νωρίτερα, τις 7 Νοεμβρίου 1944, στο πέμπτο φύλλο της – πιο πάνω τμήμα του – η ίδια εφημερίδα είχε παρουσιάσει εκτεταμένο αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση. «Η Οχτωβριανή Επανάσταση ξεκίνημα για τη σημερινή νίκη της ανθρωπότητας», ανέφερε ο τίτλος του βασικού της θέματος, όπου γινόταν αναφορά στα κοινωνικά και τα άλλα επιτεύγματα της Επανάστασης, που έφεραν τη συνεχιζόμενη, τότε, προέλαση του Κόκκινου Στρατού στον δρόμο του για το Βερολίνο. Επίσης, το άρθρο έκανε αναφορά στα εκατομμύρια των Σοβιετικών πολεμιστών, νεκρών και τραυματιών και διακήρυσσε: «Διδαγμένοι από το έργο τους, βρίσκοντας ένα παραπάνω κίνητρο δράσης στη θυσία τους και το παράδειγμά τους, οι κομμουνιστές της Κέρκυρας θα συνεχίσουν με όλες τους τις δυνάμεις τον αγώνα για την εξασφάλιση και την κατοχύρωση της Λαοκρατίας και τη νεοελληνική αναγέννηση». Ο σοσιαλισμός, τόνιζε η εφημερίδα, «αποτελεί αναπόδραστη κοινωνική ανάγκη».

 

 

Το αφιέρωμα – πιο πάνω εικονίζεται η δεύτερη σελίδα του ίδιου φύλλου – συμπεριελάμβανε, μεταξύ άλλων, χρονικό της Επανάστασης και ανάδειξη της κοινωνικής οικονομίας και των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής που αυτή εγκαθίδρυσε, αλλά που, βέβαια, αργότερα νοθεύτηκαν και υπονομεύτηκαν, μέχρι του σημείου που το αποτέλεσμα ήταν η παλινόρθωση του καπιταλιστικού συστήματος. Δεν έλειπαν ωστόσο στα σχετικά δημοσιεύματα, οφείλουμε να πούμε σήμερα, ούτε ο εξωραϊσμός ούτε η εξιδανίκευση των αναπόφευκτων δυσκολιών και της αναμφισβήτητης προόδου που σημειωνόταν με ταχείς ρυθμούς στη χώρα των Σοβιέτ. Περίσσευε η πίστη ότι όλα θα πηγαίνουν καλά.

 

 

Υπήρχε, στο ίδιο αφιέρωμα, αναφορά στα πολυεθνικά σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά της Σοβιετικής Ένωσης, οι λαοί της οποίας ζούσαν ειρηνικά μεταξύ τους, πριν η καπιταλιστική παλινόρθωση οδηγήσει, βέβαια, στις συγκρούσεις που γνωρίζουμε και βιώνουμε δραματικά αυτήν ακριβώς την περίοδο.

 

 

Αναγγελόταν ότι «ο επίσημος γιορτασμός της Οχτωβριανής Επανάστασης θα γίνει την Κυριακή που έρχεται».

 

 

Η αίγλη της ΕΣΣΔ επεκτεινόταν σε ολόκληρο το ευρύτατης σύνθεσης ΕΑΜ της Κέρκυρας.

 

 

Στον ζόφο της ναζιστικής κατοχής του νησιού το ΕΑΜ της Κέρκυρας με την εφημερίδα του «Καθημερινά Νέα» – πάνω φύλλο του Αυγούστου του 1944 – εκθείαζε τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση του ρωσικού λαού στον αγώνα εναντίον των χιτλερικών ορδών.

Η νεότερη εφημερίδα του «Φωνή του Λαού» αφιέρωσε στη ρωσική Επανάσταση, στις επιτεύξεις της, στην τελική νίκη της στα πολεμικά μέτωπα, στην μετά από λίγο βαλλόμενη σημαία της και στον επίσης απαγορευμένο ύμνο της, όχι λίγα δημοσιεύματα.

 

 

Τον Αύγουστο του 1945, τις 19 Αυγούστου 1945 συγκεκριμένα, κατήγγειλε ότι ο σοβιετικός ύμνος, δηλαδή η γνωστή ως «Διεθνής» μουσική σύνθεση που είχε τις ρίζες της σε ποιητή και συνθέτη της Γαλλίας και μιλούσε φυσικά στη ρωσική γλώσσα για την ένωση και τον σηκωμό των εργατών όλου του κόσμου, είχε απαγορευτεί σε δοξολογία στη Μητρόπολη για την οριστική συντριβή του φασισμού και την εξόντωσή του μέσα στο Βερολίνο. «Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επίσημες αρχές του τόπου μας φέρονται κατά τρόπον προσβλητικό και αντισυμμαχικό προς την μεγάλη σύμμαχο χώρα Σοβιετική Ένωση», σημείωνε η εφημερίδα. Η ανάκρουση του ύμνου της ΕΣΣΔ είχε απαγορευτεί. Η τοπική οικονομική και πολιτική ελίτ, αντιμέτωπη με τις αξιώσεις των εργαζομένων του νησιού για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους και φοβισμένη, κλιμάκωνε τον αντικομμουνισμό και τον αντισοβιετισμό της.

 

 

Μία εβδομάδα αργότερα, τις 26 Αυγούστου 1945, κατήγγειλε «αντισυμμαχικές και ανήθικες εκδηλώσεις» από εθνοφύλακες και μπράβους της φασιστικής οργάνωσης «Χ» στο νησί, με αισχρά τραγούδια που αφορούσαν τον ηγέτη της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν και άφηναν αδιάφορες φυσικά τις αρχές, ενώ την ίδια στιγμή διώκονταν ΕΠΟΝίτες για αντάρτικα τραγούδια. «Κοπρολόγοι της Χ» έκαναν τέτοιες επιδείξεις χυδαιότητας στο προάστιο της Γαρίτσας, ενώπιον και με την πλήρη ανοχή του αστυνομικού διευθυντή του νησιού.

 

 

Τις 7 Νοεμβρίου 1945 η «Φωνή του Λαού» είχε συμμεριστεί με φλογερά κείμενα τον εορτασμό της 28ης επετείου της Σοσιαλιστικής Επανάστασης, εκείνη την ημέρα, στη Μόσχα. Ζητούσε «στενή συνεργασία της Ελλάδας με τη Σοβιετική Ένωση».

Στο φύλλο της επόμενης μέρας υπενθύμισε και ανέλυε, με τα γνωστά τραγικά νούμερα ανθρώπινων απωλειών και καταστροφών που είχε υποστεί, «τη μεγάλη συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στον αντιφασιστικό αγώνα».

 

 

Τις 27 Ιανουαρίου του 1946, παρά το ότι πια οποιαδήποτε αναφορά όχι μόνο στη Σοβιετική Ένωση, αλλά και στο ΚΚΕ ή απλώς στο ΕΑΜ , συχνά αντιμετωπιζόταν από τους κρατούντες με την άσκηση διώξεων, είχε γίνει στην πόλη του νησιού, όπως βεβαιώνει το φύλλο της «Φωνής του Λαού» με τη σχετική αναγγελία, διάλεξη για τον Λένιν. Με θέμα «Λένιν, ο αθάνατος νεκρός», είχε μιλήσει για εκείνον ο επικεφαλής της ΚΟΚ του ΚΚΕ Βασίλης Άνθης, με αφορμή επέτειο του θανάτου του Ρώσου επαναστάτη. «Τιμώντας τη μνήμη του δημιουργού του σύγχρονου Μαρξισμού», όπως ανέφερε η εφημερίδα σε επόμενο φύλλο της, στην εκδήλωση αυτή – που είχε φιλοξενήσει ο Κερκυραϊκός Γυμναστικός Σύλλογος – πήρε μέρος «πολυπληθές ακροατήριο».

 

 

Δύο μέρες νωρίτερα, τις 25 Ιανουαρίου 1946, η εφημερίδα είχε καταγγείλει ότι τα γραφεία της ΕΠΟΝ Κέρκυρας είχαν δεχθεί επίθεση και, μεταξύ άλλων, στόχος των δραστών ήταν μια σοβιετική σημαία που φυλασσόταν μαζί με άλλες συμμαχικές. Η σημαία της ΕΣΣΔ είχε… αφεθεί στη Ναυτική Διοίκηση Κέρκυρας, από όπου και είχε παραληφθεί. Ναύτες, που δήθεν είχαν κινηθεί αυτοβούλως, όπως ισχυριζόταν εφημερίδα υποστήριξης δοσιλόγων της Κατοχής, αναφέρονταν ως αυτουργοί. «Οι δράστες της άνανδρης επίθεσης», σημείωνε η εφημερίδα, «είχαν πέσει με μανία κατά του ρωσσικού λάβαρου το οποίο καταξέσχισαν. Και επέπεσαν με την ίδια μανία που πέφτανε οι Γερμανοί, οι Ιταλοί, οι Βούλγαροι, και τα Τάγματα Ασφαλείας, τις γνώμες των οποίων απηχεί η εκπρόσωπος των δοσιλόγων».

Μέχρι που οι αρχές απαγόρευσαν την κυκλοφορία της, η ΕΑΜική «Φωνή του Λαού» εξέφραζε την εκτίμηση του κερκυραϊκού λαού στα επιτεύγματα της Σοβιετικής Ένωσης, υποτιμώντας έστω τα όποια προβλήματα, αναδεικνύοντας τις επιτεύξεις της ιδίως στον τομέα των καινοτομικών δικαιωμάτων του εργαζόμενου λαού στην ΕΣΣΔ.

Δεν «έσβησαν» ποτέ στο νησί ούτε η απίστευτη εκείνη παράδοση ούτε η πεποίθηση σημαντικού μέρους του κερκυραϊκού λαού – που διάφορα αστικά επιτελεία θέλουν να εξουδετερώσουν προβάλλοντας φαντάσματα της τσαρικής Ρωσίας και υποτιθέμενα οφέλη από συνακόλουθες μπίζνες – ότι η κοινωνία που προδιέγραψε ο Λένιν είναι η καλύτερη λύση για τα μεγάλα προβλήματα της ζωής.

 

 

Η πτώση του σοσιαλισμού και βέβαια η διάλυση της ίδιας της ΕΣΣΔ τα τέλη του 1991 στοίχισε δυνάμεις και στην Οργάνωση Κέρκυρας του ΚΚΕ, όπως συνέβη άλλωστε διεθνώς σε όλα τα αντίστοιχα κόμματα, συμπαρασύροντας ακόμη και άλλα κόμματα που απλώς ονομάζονταν σοσιαλιστικά ενώ υπηρετούσαν την καπιταλιστική ανάπτυξη, μα, ωστόσο, βρήκε αρκετούς Κερκυραίους κομμουνιστές να μοιράζουν στους δρόμους της πόλης και σε χωριά του νησιού το πρωτοσέλιδο, ιστορικό και περήφανο και αισιόδοξο μήνυμα της εφημερίδας «Ριζοσπάστης» των Ελλήνων κομμουνιστών, ότι «Ελπίδα η πάλη των λαών» και ότι παραμένει, ως οδηγός, πολύτιμη και άσβεστη η κληρονομιά του Λένιν για το πρώτο στην ιστορία του ανθρώπου πείραμα να οικοδομήσει τη σοσιαλιστική κοινωνία. Καθώς άρχισε μια πορεία ευρείας συντηρητικής μετατόπισης, ακόμη και τοπικές Οργανώσεις άλλων κομμάτων με αριστερή φρασεολογία επηρεάστηκαν αρνητικά από εκείνο το εξηγήσιμο, βέβαια, πισωγύρισμα της Ιστορίας. Γινόταν ακόμη πιο φανερό ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει δίκαιη νέα κοινωνία με υλικά της παλαιάς, όπως από ένα χρονικό σημείο και πέρα επιχείρησαν οι διάδοχοι του Λένιν ή και επαγγέλονταν, για τα δικά μας πράγματα, τοπικοί «σοσιαλιστές». Ακριβά από τότε και οι Κερκυραίοι εργαζόμενοι «πλήρωσαν τη νύφη» της πτώσης εκείνης, με απώλεια κατακτήσεων και δικαιωμάτων τους, όπως συνέβη με τη θέση και τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των εργαζομένων και ευρύτερα του λαού σε όλη σχεδόν τη γη, καθώς ο καπιταλισμός διεθνώς βρήκε «χρυσή ευκαιρία», βγάζοντας στην επιφάνεια το βαθιά αντιδραστικό του πρόσωπο, να αναιρέσει κατακτήσεις των λαών στις συνθήκες του πεσμένου ηθικού τους και της απότομης εξασθένησης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.

 

 

Με πίστη και χωρίς αυταπάτες για τη δυσκολία μα και για την αναγκαιότητα και το εφικτό του σοσιαλισμού στις μέρες μας, καθώς η σύγχρονη τεχνολογία κιόλας επιτρέπει πράγματα που δεν ήταν εύκολα πριν από λίγες δεκαετίες, αλλά και εφοδιασμένοι συγχρόνως με όσα πολύτιμα διδάγματα είχε βγάλει ως τότε το Κόμμα τους βάζοντας «επί τον τύπον των ήλων» σε ολόκληρη την ιστορία και τα μοιραία λάθη του πρώτου σοσιαλιστικού εγχειρήματος του περασμένου αιώνα, είχαν εορτάσει οι Κερκυραίοι κομμουνιστές το 2017 – πάνω φωτογραφία από σχετική εκδήλωσή τους – τη συμπλήρωση 100 ετών από την Οκτωβριανή Επανάσταση.

 

 

Είχαν οργανώσει, τότε, διήμερο σχετικών εκδηλώσεων στην πόλη του νησιού, με σύνθημα «Διδασκόμαστε, εμπνεόμαστε, συνεχίζουμε». Αφιέρωμα στην επέτειο αυτή είχε παρουσιάσει στην Πάνω Πλατεία στο ετήσιο Φεστιβάλ της και η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας. Επεκτάθηκαν στην ύπαιθρο κιόλας οι εκδηλώσεις. Στον Άγιο Ματθαίο, στους Αργυράδες, στην Αχαράβη, στους Γιαννάδες, στις Νυμφές, σε περιοχές όπου πριν από έναν αιώνα οικογένειες έδιναν σε παιδιά τους το όνομα του Λένιν, καθώς και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, εστιάζοντας σε ξεχασμένα από πολλούς «πρωτόγνωρα δικαιώματα στην Παιδεία, την Υγεία, την Πρόνοια, στη Λαϊκή Στέγη, στον Ελεύθερο χρόνο και στο καθολικό δικαίωμα στις διακοπές, στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό, που θεσπίστηκαν στη Σοβιετική Ένωση και έδωσαν ώθηση και στις διεκδικήσεις των εργαζομένων στις καπιταλιστικές χώρες». Χρονικό της Επανάστασης είχε παρουσιάσει εξάλλου σε εκδήλωση στην Αθήνα ο Κερκυραίος μελετητής Κωστής Μπορμπότης, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.

Σε ανακοίνωσή της η Τομεακή Επιτροπή Κέρκυρας του ΚΚΕ είχε τονίσει πως η Επανάσταση εκείνη «επιβεβαίωσε ότι η ανθρωπότητα μπήκε σε νέα ιστορική εποχή, καθώς «το 1917 και ο Οκτώβρης του έγιναν σύμβολα και συνώνυμο της γέννησης ενός καινούργιου κόσμου, άνοιξαν μια νέα περίοδο για την ανθρωπότητα, την περίοδο των Σοσιαλιστικών Επαναστάσεων, γεγονός που δεν αναιρείται από τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ και τις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες». Τόνιζε, επίσης, πως «όλοι αυτοί που πανηγύρισαν την ανατροπή του σοσιαλισμού, είναι αυτοί που σήμερα, από τη μια, με λύσσα συνεχίζουν τη διαστρέβλωση και τη συκοφαντία και, από την άλλη, χτυπάνε όσα λαϊκά δικαιώματα έχουν απομείνει».

Δύο ακόμη εκδηλώσεις για την Οκτωβριανή Επανάσταση και τα 100 χρόνια από τότε είχαν γίνει την ίδια χρονιά στην Κέρκυρα, από άλλους φορείς, σε άλλη μία ένδειξη του κερκυραϊκού ενδιαφέροντος για εκείνη και για τα συμπεράσματα που έχουν προκύψει για την αρχική και επί δεκαετίες θριαμβική πορεία της και το άδοξο τέλος της στην ΕΣΣΔ. «Οκτωβριανή Επανάσταση, μια επανάσταση απότο Μέλλον» και «Η Οχτωβριανή Επανάσταση και ο πρώιμος σοσιαλισμός στη Λογική της Ιστορίας: ζητήματα επαναστατικής θεωρίας, μεθοδολογίας και πρακτικής», οι τίτλοι τους.

Το 2015, εξάλλου, η τοπική Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας είχε οργανώσει εκδήλωση με θέμα: «Οκτωβριανή επανάσταση: Ο πάγος έσπασε, ο δρόμος άνοιξε, ο δρόμος χαράχτηκε», υπενθυμίζοντας πώς ο ίδιος ο Λένιν, συνοψίζοντας την ιστορική σημασία της, είχε πει: «Εμείς αρχίσαμε αυτό το έργο. Το ουσιαστικό είναι ότι ο πάγος έσπασε, ο δρόμος άνοιξε, ότι ο δρόμος χαράχτηκε».

Ελπιδοφόρο μήνυμα για τα συμπεράσματα της πορείας της ΕΣΣΔ εξέπεμψε μόλις την περασμένη Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2022 στην Κέρκυρα, από την πλευρά του κόμματος αυτού, επίσης, ο Κύριλλος Παπασταύρου, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ, μα και διευθυντής του «Ριζοσπάστη», πέντε ημέρες μετά την οργάνωση στην Αθήνα τηλεδιάσκεψης της Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας (ΕΚΠ) με θέμα τα 100 χρόνια από την ίδρυση της ΕΣΣΔ, προκειμένου τα κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης να ανταλλάξουν σκέψεις για την ίδρυση, την πορεία και τις αιτίες διάλυσής της.

Ο ηγέτης του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας είχε τονίσει εκεί, μεταξύ άλλων, ότι «η επανάσταση του 1917 αποτέλεσε την αφετηρία ενός από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του πολιτισμού στην Ιστορία της ανθρωπότητας, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο».

Με την ίδρυση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, στο τέλος του 1922, σημείωσε, «ξεκίνησε η νέα ιστορική πορεία της ΕΣΣΔ από τις 30 Δεκέμβρη του 1922 έως τις 26 Δεκέμβρη του 1991, οπότε και η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβηκε από το Κρεμλίνο, με την ελπίδα πλέον της ανθρωπότητας να φεύγει από το φάρο, τη Σοβιετική Ένωση, που φώτιζε όλες αυτές τις δεκαετίες τους λαούς και να περνάει η ελπίδα ξανά και αποκλειστικά μόνο στην πάλη των λαών!».

Στα 69 χρόνια της ύπαρξης της ΕΣΣΔ, είπε, «παρά τα όποια προβλήματα το σοσιαλιστικό σύστημα απέδειξε την ανωτερότητα του σοσιαλισμού έναντι του καπιταλισμού, τα τεράστια πλεονεκτήματα που παρέχει για την εργασία και τη ζωή των εργαζομένων». Έκανε λόγο για σειρά από «μοναδικά σοσιαλιστικά επιτεύγματα» και υπενθύμισε, μεταξύ άλλων, ότι στη Σοβιετική Ένωση οι ώρες εργασίας ήταν από τις λιγότερες στον κόσμο. Προσέθεσε: «Η αστική και οπορτουνιστική προπαγάνδα, μιλώντας για αντιδημοκρατικά και ανελεύθερα καθεστώτα, προβάλλει τις έννοιες “δημοκρατία” και “ελευθερία” με το αστικό τους περιεχόμενο: Ταυτίζει τη δημοκρατία με τον αστικό κοινοβουλευτισμό, την ελευθερία με τον αστικό ατομισμό και την ατομική καπιταλιστική ιδιοκτησία».

Ως σημείο στροφής – σε εκείνη την ομιλία του που δίνει την εκδοχή του ΚΚΕ και για διάφορα σχετικά θέματα που έχουν απασχολήσει τις στήλες κερκυραϊκών εφημερίδων στο πρόσφατο παρελθόν – ο επικεφαλής του ξεχώρισε «το 20ό Συνέδριο του KKΣE (1956), επειδή σε αυτό υιοθετήθηκαν μια σειρά οπορτουνιστικές θέσεις για τα ζητήματα της οικονομίας, της στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος και των διεθνών σχέσεων. Άλλαξε ο συσχετισμός στη διαπάλη που διεξαγόταν όλη την προηγούμενη περίοδο, με στροφή υπέρ των αναθεωρητικών- οπορτουνιστικών θέσεων στο 20ό Συνέδριο, με αποτέλεσμα το Κόμμα σταδιακά να χάνει τα επαναστατικά του χαρακτηριστικά» και «σε αυτό το υπόβαθρο σταδιακά υποχώρησε το επίπεδο της κοινωνικής συνείδησης», ενώ «στη δεκαετία του 1980 ο οπορτουνισμός, με την περεστρόικα, ολοκληρώθηκε σε προδοτική, αντεπαναστατική δύναμη». Σημείωσε ακόμη ότι «στη σοσιαλιστική πορεία εμπεριέχεται η δυνατότητα αντιστροφής της και οπισθοδρόμησης προς τον καπιταλισμό. Η οπισθοδρόμηση δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο στην κοινωνική εξέλιξη και σε κάθε περίπτωση αποτελεί προσωρινό φαινόμενο στην Ιστορία της. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι κανένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα δεν εδραιώθηκε μια κι έξω στην Ιστορία. Το πέρασμα από μια κατώτερη φάση ανάπτυξης σε μια ανώτερη δεν ήταν ευθύγραμμα ανοδική διαδικασία. Αυτό αποδεικνύει και η ίδια η ιστορία επικράτησης του καπιταλισμού».

Για να τονίσει στη συνέχεια: «Το Κόμμα μας έχει αναλάβει τις δικές του ευθύνες για τις λαθεμένες εκτιμήσεις και την θεωρητική ανεπάρκεια κατανόησης σε βάθος έγκαιρα όλων αυτών των εξελίξεων. Η κριτική αντιμετώπιση της στάσης του KKE απέναντι στη σοσιαλιστική οικοδόμηση δεν απαξιώνει σε καμία περίπτωση το γεγονός ότι το Κόμμα μας, με συνείδηση του διεθνιστικού του χαρακτήρα, σε όλη την πορεία του, υπερασπίστηκε τη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού – κομμουνισμού στον 20ό αιώνα, ακόμα και με τη ζωή χιλιάδων μελών και στελεχών του. Ήταν και είναι συνειδητή επιλογή του Κόμματός μας η μαχητική υπεράσπιση της προσφοράς του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα. Το KKE δεν πέρασε με το πλευρό αυτών των δυνάμεων, που, προερχόμενες από το κομμουνιστικό κίνημα, στο όνομα της κριτικής στην ΕΣΣΔ και στις υπόλοιπες χώρες, οδηγήθηκαν στο μηδενισμό, στην άρνηση του σοσιαλιστικού χαρακτήρα τους, στην υιοθέτηση της προπαγάνδας του ιμπεριαλισμού, ούτε αναθεώρησε τη στάση υπεράσπισης, παρά τις αδυναμίες της».

Όπως υπογράμμισε, «η τραγωδία που βιώνουν οι λαοί της πρώην ΕΣΣΔ αλλά και οι λαοί όλου του κόσμου δεν έχουν προηγούμενο, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος το 1991 έως σήμερα, το 2022».

 

 

Ο «Ριζοσπάστης», που «παππούς» του μπορεί ίσως να θεωρηθεί ο κερκυραϊκός – επτανησιακός «Ριζοσπάστης» του 1850 των Επτανήσιων Ριζοσπαστών της εποχής, έχει και πριν από πολλές δεκαετίες αναφερθεί σε εκδηλώσεις των Κερκυραίων για εορτασμό επετείων της Σοβιετικής Ένωσης. Ένας Κερκυραίος από τους πρωτεργάτες του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κέρκυρας, ο Αριστοτέλης Σίδερις, όπως μαρτυρεί το – πιο πάνω εικονιζόμενο – φύλλο της εφημερίδας της 7ης Νοεμβρίου 1920 ή 25ης Οκτωβρίου 1920 με το τότε ημερολόγιο – είχε επιλεγεί ως βασικός ομιλητής στον πρώτο εορτασμό της Οκτωβριανής Επανάστασης το 1920 στην Αθήνα.

 

 

Μα τι ειρωνεία της Ιστορίας και τι τραγελαφικός αντιδραστικός πολιτικός εκπεσμός της κερκυραϊκής ελίτ και πατρώνων της είναι αυτός που έχει εκδηλωθεί στο νησί μας μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης! Πολλαπλός ήταν στην Κέρκυρα ο αντίκτυπος, βλέπετε, τόσο από τη δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης όσο και από τη διάλυσή της. Εξίσου εκπληκτικός. Τι ρωσικές αγάπες, τι αδελφικοί εναγκαλισμοί! Τι διαλεχτά μπουκέτα φτιάχτηκαν σ’ αυτό το νησί για τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, τον Όλεγκ Ντεριπάσκα, άλλους Ρώσους ολιγάρχες καθώς και στρατιωτικούς αξιωματούχους του άλλοτε Κόκκινου Στρατού!

Η κυρίαρχη αστική τάξη, που «έτριβε τα χέρια της» βέβαια το 1991, σε μιαν εκδήλωση που μαρτυρεί το πόσο πολιτικά αντιδραστική και επικίνδυνη και καταγέλαστη είναι πια αποτελώντας τροχοπέδη κάθε προόδου – και όχι μόνο εδώ βέβαια μα στη χώρα και γενικότερα – προσκυνά και τιμά, ως Άγιο μάλιστα, εκείνον που εις βάρος ων προγόνων της και εις βάρος του λαού το 1799 παλινόρθωσε στο νησί τα υπολείμματα της κερκυραϊκής φεουδαρχικής αριστοκρατίας, εκτοπίζοντας τους ταξικούς προγόνους της από το προσκήνιο!

Εκεί που επί 74 χρόνια δεν ήθελε ούτε ν’ ακούει το όνομα Ρωσία και στην εκφορά του την έπιανε… σύγκρυο, αναγόρευσε σε τιμώμενο πρόσωπο στο νησί – βλέπε πιο πάνω σχετική μνημειακή κατασκευή – έναν ναύαρχο του Τσάρου. Τον αγιοποιημένο πια από τη Ρωσική Εκκλησία, σαν τον τελευταίο Τσάρο της, Θεόδωρο Ουσακόφ, που, αν και σημαντική προσωπικότητα του καιρού του άξια τιμής για άλλους λόγους, κατ’ εντολή εκείνου το 1799, από κοινού με τον Κατήρ Μπέη της Οθωμανικής Πύλης και 2.500 και πλέον Τουρκαλβανούς του Αλή Πασά, «απελευθέρωσε» την Κέρκυρα από τους Γάλλους Δημοκρατικούς. Με τη ρητή εντολή να επαναφέρει την εξουσία των αριστοκρατών εις βάρος της αστικής τάξης, να προωθήσει ποικίλα ρωσικά συμφέροντα και να καταστήσει την Κέρκυρα, βάσει μυστικής συμφωνίας του Τσάρου με την Οθωμανική Πύλη, νησί φόρου υποτελές και υπό την κυριαρχία του Σουλτάνου!

Δοξολογεί κιόλας στην αντιδραστική κατρακύλα της το όνομά του στον Άγιο Σπυρίδωνα, όπως είχαν πράξει τότε εκεί για τον ίδιο και επίσης για τον Κατήρ Μπέη, μάλιστα, πρόγονοι της πλουσιότερης πια και σε ξενοδοχειακές κλίνες κερκυραϊκής οικογένειας που με τους αριστοκρατικούς και άλλους τίτλους της είχε υπό τον έλεγχό της τόσο την εκκλησία με τον Άγιο όσο και το τοπικό Ιερατείο, πριν μετεξελιχθεί άξια σε ηγετικό μέλος της εγχώριας αστικής τάξης. Εκείνου του Ρώσου ναυάρχου που το πολεμικό κατόρθωμά του στη γη μας συνοδεύτηκε από αμέτρητες βαναυσότητες – μιλούν γι’ αυτές έγγραφα στα Αρχεία Νομού Κέρκυρας – Ρώσων στρατιωτών στην κερκυραϊκή ύπαιθρο για την επιβολή της πιο ολιγαρχικής συνταγματικής θέλησης της Οθωμανικής Πύλης.

 

 

Μα και τι πολιτική υποκρισία και πόση εθνική φιλοτιμία, τι ευγένεια, τι πολιτική αξιοπρέπεια!

Επέτρεψε προ ετών σε αγήματα του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού, συνοδεύοντάς τα κιόλας, να σουλατσάρουν στο κέντρο της πόλης του ειρηνικού νησιού, εν ονόματι κάποιας δήθεν υποχρέωσης όλων ημών να τιμούμε τη μνήμη του Ουσακόφ. Ευνόησε μάλιστα, με τη συνένοχη στάση και των τριών σημερινών μεγαλύτερων κομμάτων που επιλεκτικά καταγγέλλουν πλέον τη μέχρι πρότινος «δημοκρατική» Ρωσία για την απαίσια εισβολή της στην Ουκρανία με τη λογική που υπαγορεύουν ο Τζον Μπάιντεν και τα ΝΑΤΟικά επιτελεία, μνημείο ολόκληρο για εκείνον το Ρώσο ναύαρχο απέναντι ακριβώς από την πλατεία του ιστορικού 10ου κερκυραϊκού Συντάγματος και μπροστά στην πύλη του Νέου Φρουρίου, εναντίον του οποίου εκείνος έβαλλε για χάρη του Τσάρου και του Σουλτάνου.

 

 

Προς τιμήν του Ιωάννη Καποδίστρια και των δεσμών του με τη Ρωσία ως ανώτερος διπλωμάτης της, υποτίθεται, γίνονται όλα αυτά και άλλα πολλά. Μόνο που ο Καποδίστριας, όσο και αν εξυπηρέτησε ασφαλώς την τσαρική Αυλή ακόμα και στη σύναψη της περιβόητης «Ιερής Συμμαχίας», δεν ασπαζόταν τον τσαρικό και φεουδαρχικό δεσποτισμό. Φαίνεται αυτό καθαρά και από τις 170 περίπου επιστολές του που μετέφρασε πριν από μισόν αιώνα, πρώτος, ο εμβληματικός Κερκυραίος κομμουνιστής φιλόλογος Νίκος Βαρότσης. «Ο συνταγματικός φιλελευθερισμός του Ιωάννη Καποδίστρια, όπως εμφανίστηκε όταν ήταν εκπρόσωπος της Ρωσίας», επισήμανε σε εκτεταμένη μελέτη της για εκείνον το 2021 η Επτανήσια πρώην Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, «εκφραζόταν με την ιδέα της δημιουργίας ενός συμβουλευτικού ή και νομοθετικού σώματος που θα αντιπροσώπευε τις αστικές δυνάμεις, με το επιχείρημα ότι αυτές αποτελούσαν διαφωτισμένα τμήματα του λαού» και «επέμενε στην τυπική διατύπωση για τα ίσα δικαιώματα των μικρών λαών». Οι θέσεις του «αντιπροσώπευαν μια συμβιβαστική μεταρρυθμιστική θέση για το πολιτικό πέρασμα από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό», αλλά «έπαιρναν υπόψη τους την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής» και «δεν ταυτίζονταν με προσπάθεια συντήρησης των φεουδαρχικών καθεστώτων».

Ούτε έγινε μοχλός εξυπηρέτησης των ρωσικών σχεδίων και μπίζνες στην Ελλάδα όταν ανέλαβε Κυβερνήτης της. «Ο Ιωάννης Καποδίστριας απέβλεπε στη ρωσική στήριξη, όμως δεν πολιτεύτηκε ως όργανό της, όπως κατηγορήθηκε σκοπίμως και αδίκως», σημείωσε σ’ εκείνη τη μελέτη της η μέχρι και πριν από εννέα χρόνια επικεφαλής του κόμματος των Ελλήνων κομμουνιστών.

Ο ίδιος ο Ιωάννης Καποδίστριας, ας προσθέσουμε εδώ, στιγμάτισε και σχεδόν αποκήρυξε, έστω καθυστερημένα με τη γνωστή επιστολή του προς τη Βρετανία το 1819, την κερκυραϊκή αριστοκρατική και φεουδαρχική τάξη του. Δεν είχε εξαιρέσει μάλιστα ούτε τη δική του οικογένεια ούτε άλλην από εκείνες που «έστρωσαν χαλιά» και μοίραζαν δώρα στον Ουσακόφ για την παλινόρθωσή τους χάρη σ’ εκείνον και τον Κατήρ Μπέη και τις δολοπλοκίες του ρωσικού προξενείου στο νησί, το 1799. Η τσαρική Ρωσία, λίγες δεκαετίες αργότερα, είχε αρχίσει να επενδύει «ρωσικό χρυσάφι» και στην Ελλάδα, όπως είχε αναφέρει σε επιστολή του ο Καρλ Μαρξ, για τους δικούς της βέβαια γεωστρατηγικούς αυτοκρατορικούς σχεδιασμούς.

Ρόλο καινοτομικό, διαφωτιστών, είχαν αναπτύξει στην πιο σκοταδιστική και αντιδραστική Αυτοκρατορία της εποχής τους, στη Ρωσία, ο Ευγένιος Βούλγαρις και ο Νικηφόρος Θεοτόκης, οι μεγάλοι αυτοί Κερκυραίοι στην καταγωγή τους Φωτιστές του Γένους.

 

 

Προσκολλημένοι ιδεολογικά στην Αυλή του Τσάρου είχαν μείνει επί δεκαετίες κάποιοι προύχοντες του νησιού, προικοδοτημένοι συνήθως με ναυτιλιακά προνόμια στη Μαύρη Θάλασσα, παραχωρημένα από το τσαρικό καθεστώς. Έχουν σωθεί αναφορές της αγγλικής πρεσβείας των Αθηνών για τον ρόλο του Αυγουστίνου Καποδίστρια και άλλων Κερκυραίων με αριστοκρατικές ρίζες σε επιλογές που αφορούσαν τον κλονισμό της «ευστάθειας» της βασιλείας του Όθωνα. Στο πλαίσιο των αυτοκρατορικών ανταγωνισμών, γινόταν λόγος και για «πράκτορες των ρωσικών συμφερόντων» στην Κέρκυρα. Όπως επίσης είναι γνωστός ο ρόλος του τσαρικού καθεστώτος στην επιβολή του συγγενικού με τη ρωσική Αυλή Γεωργίου του Α’ ως νέου Βασιλιά της Ελλάδας – πάνω εικονίζεται η αδελφή του πριγκίπισσα Αλεξάνδρα Γλύξμπουργκ, σύζυγος του Ρώσου Μέγα Δούκα Παύλου που το όνομά της φέρει η ομώνυμη λεωφόρος της πόλης – σε απόλυτη συνάρτηση με την ένωση της Επτανήσου με την υπόλοιπη Ελλάδα το 1864. Γαμπρός δεν ήταν με τον τότε Τσάρο ο Γεώργιος ο Α’ ο παντρεμένος με Δούκισσα της Ρωσίας; Τέσσερις περίπου δεκαετίες νωρίτερα, το τσαρικό καθεστώς δεν είχε αξιώσει από τους Έλληνες επαναστάτες του 1821 να αποδεχθούν τη μετατροπή των απελευθερωμένων εδαφών σε ημιανεξάρτητη ηγεμονία της Οθωμανικής Πύλης φόρου υποτελή σ’ εκείνη, πριν αναγκαστεί από τα πράγματα να αλλάξει στρατηγική; Είναι από τότε παγκοίνως γνωστή βέβαια και η τσαρική αποκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Αλλά πού τέτοιες «ευαισθησίες» και σεβασμός στην Ιστορία από την πλευρά της αστικής τάξης!

Πίσω ολοταχώς!

Δύο Ρωσίες,

δύο διαφορετικοί κόσμοι! Από το 1991 άλλωστε, μετά την πρωτοφανή στη σύγχρονη Ιστορία λεηλασία της λαϊκής περιουσίας της Σοβιετικής Ένωσης, μπίζνες διαφόρων τύπων έχουν μεσολαβήσει και στο νησί μας με τη γεννημένη «από το πουθενά» ρωσική οικονομική ολιγαρχία, επίλεκτα μέλη της οποίας έχουν αρκετές φορές σταθμεύσει στις ακτές της μεγαλύτερης έπαυλης της Κέρκυρας με το τρανό όνομα των ποικίλων χρυσών μπίζνες, κατόπιν πρόσκλησης φυσικά, στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού.

Γιατί όχι;

Οι συνήθως γαλαντόμοι σημερινοί Ρώσοι «εχθροί», που τόσο πολύ κατακεραυνώνει κάθε τόσο ο Κερκυραίος υπουργός Εξωτερικών της χώρας Νίκος Δένδιας, ήταν ευπρόσδεκτοι ως αθώες περίπου περιστερές από το καθιερωμένο πολιτικό προσωπικό της Κέρκυρας. Αρκεί, βέβαια, να είχαν τα κατάλληλα πορτοφόλια. Προς 5.000 ευρώ την ημέρα δεν χρέωνε την παραμονή τους σε σουίτες σε πολυτελές ξενοδοχείο του ο μεγαλύτερος ξενοδοχειακός όμιλος κερκυραϊκών συμφερόντων που ηγεμονεύει και στην οικεία κλαδική οργάνωση; Ήταν αναπληρωτής Τομεάρχης Άμυνας της Νέας Δημοκρατίας ο σημερινός βουλευτής της, όταν, το 2011, είχε πει σε μια συνάντηση Κερκυραίων, άλλων Ελλήνων και Ρώσων επιχειρηματιών, αφού εκθείασε τις ελληνορωσικές στρατιωτικές -εξοπλιστικές μπίζνες: «Καλώ τη ρωσική επιχειρηματική κοινότητα να επενδύσει στην Ελλάδα, αλλά και στην Κέρκυρα, τόσο στον τομέα του τουρισμού, όσο και των ευρύτερων υποδομών». Καλωσόριζε την άφιξη του μεγάλου αποβατικού πολεμικού πλοίου «Τσέζαρ Κούνικοβ» του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Εκείνοι οι Ρώσοι, πριν ξεσπάσουν οι συγκρούσεις με το ΝΑΤΟ για τις σφαίρες επιρροής και τα μερίδια πλούτου, δεν ήταν σαν… τους άλλους, τους «κακούς» παλιούς. Με τον νου στραμμένο στις μπίζνες χρηματοδοτούν κάθε τόσο και πνευματικές «Ρωσικές Εβδομάδες» στην Κέρκυρα.

Δεν τα «φώναζαν» πολύ, βέβαια, όλα αυτά!

Μεγαλοξενοδόχοι και πολιτικοί πρώτης γραμμής της Κέρκυρας είχαν καλωσορίσει στην πόλη μας και τη χτυπημένη τώρα από ΝΑΤΟικά πυρά εκτοξευμένα από ουκρανικά χέρια ρωσική φρεγάτα «Makarov» και τη διοίκησή της. Το «δημοκρατικό» κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, βλέπετε, το 2011 είχε επισήμως αδελφοποιηθεί με το κόμμα Ενωμένη Ρωσία του «δικτάτορα» Πούτιν, αφού συμπίπτουν στην καταπολέμηση των ιδεών της επάρατης και για τα δύο μέρη Οκτωβριανής Επανάστασης. Να μην νοιαστούν και για τις απαραίτητες για τις μπίζνες ποικίλες σχέσεις;

Οικονομικοί και πολιτικοί απόγονοι – κι αυτοί – του ηγέτη του απλώς Μεταρρυθμιστικού κόμματος της κερκυραϊκής και επτανησιακής τάξης και πολέμιου του Ριζοσπαστικού κόμματος μεγαλέμπορου Πέτρου Βράιλα – Αρμένη, που είχε χρηματίσει και πρέσβης στην τσαρική Αυλή στην Αγία Πετρούπολη, στο μετέπειτα Λένινγκραντ, εκτός από υπουργός Εξωτερικών. Όπως και του λαμπρού διπλωμάτη κατά τα άλλα Κερκυραίου υπουργού Εξωτερικών της χώρας στα χρόνια της επαίσχυντης ελληνικής στρατιωτικής εκστρατείας σε σημερινά ουκρανικά εδάφη εναντίον της Οκτωβριανής Επανάστασης το 1919, Νικόλαου Πολίτη, ο οποίος τότε – και ενώ ο κερκυραϊκός και όλος ο ελληνικός λαός είχε πληροφορηθεί την αποστολή εκστρατευτικού σώματος κατόπιν εορτής – τηλεγραφούσε στον Ελευθέριο Βενιζέλο χαρακτηρίζοντας το τηλεγράφημα εμπιστευτικό: «Συμμετοχή ημών εις εκστρατείαν Ρωσσίας εγένετο τη επιμόνω αιτήσει Συμμάχων και ότι αφού ζητούσι όπως στρατεύματά μας παραμείνωσιν επί του Δνειστέρου, η εις Ελλάδα μεταφορά προσφύγων θα ηύξανε δυσφορίαν κοινής γνώμης περί ανοήτου ταύτης εκστρατείας και θα καθίστα περαιτέρω παραμονήν Ελληνικού Στρατού επί ρωσσικών συνόρων προβληματικήν».

Εμπιστευτικά κάπως υλοποιήθηκε πριν από λίγα χρόνια, με σύμπραξη Ρώσων και Κερκυραίων και άλλων Ελλήνων του κόσμου των μπίζνες, η μεγάλη εξαγορά του αχανούς πρώην «Κλαμπ Μεντιτερανέ» στην περιοχή της Δασιάς από εταιρεία επισήμως απροσδιόριστων μετόχων με την επωνυμία «Corfu Garden». Που τώρα, αφού προηγουμένως έλαβε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα με υπογραφές «πλέον προοδευτικών» τότε στελεχών του την πρώτη έγκριση προκειμένου να ανεγείρει φαραωνική τουριστική μονάδα, μετονομασμένη ανήκει στον λουξεμβουργιανής έδρας όμιλο «IKOS» ποικίλων συμφερόντων. Ο οποίος υλοποιεί τον σχεδιασμό αυτό με προκλητικές για το δημόσιο συμφέρον και τη νομοθεσία εγκρίσεις, ενώ η περιοχή είναι από ετών κηρυγμένη προστατευόμενο Τοπίο ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ) και οι αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Κέρκυρας περιλαμβάνουν ιδιαίτερης σημασίας ευρήματα από αυτήν, που ανάγονται στην εποχή της πρωταρχικής κατοίκησης του νησιού. Ευτυχώς για κάποιους λίγους, λοιπόν, οι πολιτικοί μας ηγήτορες δεν εμπνέονται από τις «αναχρονιστικές», όπως τις λένε, παλιές ρωσικές ιδέες!

Μπίζνες «κοινοπρακτικές» και παχυλές, που δεν μπορούσαν να γίνουν με τη σοβιετική οικονομία όταν δεν υπήρχαν ολιγάρχες για να λυμαίνονται τον πλούτο της ΕΣΣΔ, έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια αδιαφανώς, βλέπετε, στον κερκυραϊκό κήπο!

Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, που εμπλέκεται βέβαια ούτως ή άλλως σε τέτοιες υποθέσεις, δεν χάνει τον ύπνο της με τέτοια θέματα. Παραμονή της φετινής Πρωτοχρονιάς όμως ενδιαφέρθηκε μαχητικά για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» στη Ρωσία. Όχι, δεν ασχολήθηκε με τις επιθέσεις τότε της κυβέρνησης Πούτιν εναντίον της τελευταίας εναπομένουσας μεγάλης εργατικής κατάκτησης της σοβιετικής εξουσίας, δηλαδή στη συνταξιοδότηση των αντρών στα 60 χρόνια και των γυναικών στα 55 χρόνια που ίσχυε επί Σοβιετικής Ένωσης. Ο Πούτιν έθιγε, μας είπαν, ένα χρηματοδοτούμενο από ευρωπαϊκές πηγές, δηλαδή από τις τσέπες μας, ξενοκίνητο «Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Ενώ βέβαια ήδη «μύριζε μπαρούτι» στην Ουκρανία.

Σ’ αυτήν εδώ τη γη ο Διονύσιος Σολωμός είχε γράψει στα χρόνια του λίγους στίχους για έναν πόλεμο προγενέστερο του αμφίπλευρα ιμπεριαλιστικού, ανάμεσα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο και στο υπό διαμόρφωση εωρωασιατικό στρατόπεδο, που διεξάγεται στα ίδια περίπου εδάφη εδώ και μερικούς μήνες. Για τον περίφημο Κριμαϊκό Πόλεμο των ετών 1853- 1856 είχε γράψει, αναφέροντας μεταξύ άλλων στους λίγους στίχους που σώθηκαν: «Τρεις κόσμοι σφόδρα πολεμούν, κι οι τρεις αντρειωμένοι· ο τέταρτος, να, φαίνεται στα μάτια, και δεν είναι». Αυτοί οι «τρεις κόσμοι» που πρωταγωνιστούσαν σ’ εκείνον τον πόλεμο δεν ήταν άλλοι βέβαια από τις τρεις μεγάλες Αυτοκρατορίες της εποχής, τη Βρετανική της Βικτωρίας, τη Γαλλική του Ναπολέοντα Γ’ και τη Ρωσική του Τσάρου Νικόλαου που είχε μαζί του και ελληνική Λεγεώνα με 1.000 άντρες, ενώ οι δύο πρώτες είχαν στο πλευρό τους την υποδεέστερη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ήταν πραγματικός άραγε η επιθυμητός μα αγέννητος ο άλλος, ο «τέταρτος κόσμος» του Σολωμού που «να, φαίνεται στα μάτια, και δεν είναι»; Άγνωστο. Το βέβαιον είναι πως σε πολλούς άλλους στίχους του είχε επαναστατήσει εναντίον κάθε άδικης πολεμικής αιματοχυσίας.

 

 

Όπως επίσης είναι σίγουρο στις μέρες μας ότι εδώ και τριάντα περίπου χρόνια ο νέος κόσμος της ειρηνόφιλης από την ταξική της φύση Σοβιετικής Ένωσης βγήκε από τη ζωή μας, έχοντας όμως χαράξει τον δρόμο, ενώ έμειναν ζωντανές και σ’ ετούτα τα μέρη όχι μοναχά οι βασικές ιδέες της, αλλά και ο αρχικός και επί πολλά χρόνια επίσημος Ύμνος της.

Ο εθνικός -κρατικός Ύμνος της την περίοδο από το 1918 ίσαμε το 1944, η περίφημη Εργατική «Διεθνής» που γράφτηκε και μελοποιήθηκε αρχικά στη Γαλλία – πάνω φωτογραφία με Κερκυραίους φίλους του ΚΚΕ με υψωμένες γροθιές στο άκουσμα της «Διεθνούς», σε εκδήλωση στο χωριό Σπαρτύλας του Στέφανου Γισδάκη, του Λένιν Γισδάκη και άλλων σημαντικών πολιτικών και κοινωνικών αγωνιστών του νησιού πριν από σαράντα χρόνια, το 1982, σε εκδήλωση στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της ΚΝΕ – όχι μόνο συνεχίζει να ακούγεται συχνά στο νησί μας, μα είναι και γνωστός στην Κέρκυρα, φυσικά στην ελληνική γλώσσα, εδώ και τουλάχιστον 110 χρόνια, για την ακρίβεια έξι χρόνια πριν την ορίσουν ύμνο της ΕΣΣΔ ο Λένιν και τα Σοβιέτ το 1918.

Αμφιβάλλετε;

Να τος, τυπωμένος στο νησί μας το 1912:

 

 

Την είχε τυπώσει στην πρώτη σελίδα της στο πρώτο της κιόλας φύλλο – βλέπε στο αριστερό άκρο της εικόνας τμήμα της – η εφημερίδα «Σοσιαλιστική Δημοκρατία», όταν καθοδηγητής της ήταν ο λογοτέχνης Κωνσταντίνος Θεοτόκης, τον Αύγουστο του 1912. Είναι, εξηγούσε παραθέτοντας πολλούς στίχους, «ο διεθνής σοσιαλιστικός Ύμνος». Σώζεται το ιστορικό φύλλο στην Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας.

Τη γνώριζαν και την τραγουδούσαν τη «Διεθνή» εργαζόμενοι του νησιού σε πορείες τους.

Ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας Γιώργος Ρούσης διέσωσε μαρτυρία του πατέρα του, Μάχου Ρούση, ότι στην πρωτομαγιάτικη διαδήλωσή τους το 1921 στο κέντρο της πόλης οι εργαζόμενοι τραγουδούσαν τη «Διεθνή», με μπάντα της «Παλαιάς» Φιλαρμονικής να προπορεύεται.

 

 

Το 1985 ο νεότερος Ρούσης – που μετά από διακοπή κάποιων χρόνων είναι και πάλι με το ΚΚΕ – είχε εκδώσει μια μελέτη του με τον τίτλο «Ο Λένιν για τη γραφειοκρατία», με προφητική, θα έλεγε κανείς, θεματολογία. Εξέταζε τους κινδύνους γραφειοκρατικής δομής που είχε επισημάνει ο ίδιος ο μεγάλος Ρώσος επαναστάτης και πρωτουργός της δημιουργίας του πρώτου στον κόσμο εργατικού – σοσιαλιστικού κράτους.

Το 2008 ο ίδιος Κερκυραίος συγγραφέας είχε προκαλέσει αρκετές συζητήσεις με το βιβλίο του «Ο Μαρξ γεννήθηκε νωρίς – Η ετεροχρονισμένη επικαιρότητα της κομμουνιστικής χειραφέτησης», για τους θεωρητικούς της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. «Ποιο το περιεχόμενο του κομμουνιστικού οράματος, έτσι όπως το προσδιόρισαν οι κλασικοί του μαρξισμού; Ενός οράματος το οποίο στη συνέχεια παραχαράχτηκε βάναυσα, εκτός από τους αντικομμουνιστές, τόσο από τους ρεφορμιστές όσο και κατά τη διάρκεια του “υπαρκτού σοσιαλισμού”, με συνέπεια η κοινή γνώμη να έχει διαμορφώσει μια τελείως στρεβλή αντίληψη γι’ αυτό; Υπήρχαν άραγε την εποχή των κλασικών οι αντικειμενικές δυνατότητες ολοκλήρωσης αυτού του οράματος ή μήπως αυτές υπήρχαν στη Ρωσία του 1917; Μήπως οι κλασικοί εισήγαγαν την κατώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας, το σοσιαλισμό, εκτός των άλλων για να καλυφθεί κατά τη διάρκειά του η υστέρηση των υλικών παραγωγικών δυνάμεων που ήταν απαραίτητη για την ανώτερη φάση του κομμουνισμού; Και αν ναι, τότε ποιο το περιεχόμενό του στην εποχή μας;», ήταν ορισμένα από τα ερωτήματα που είχε θέσει. Θεωρεί κι αυτός πιο επίκαιρη, αναγκαία και εφικτή από ποτέ την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας στον καιρό μας.

Καθώς όμως ο Λένιν μιλούσε για τους εργαζόμενους όλου του κόσμου με αισιοδοξία – και τονίζοντας πως η Ιστορία διδάσκει κι ότι για δεκαετίες μοιάζει να μην συμβαίνει τίποτε μα μπορεί σε εβδομάδες να συμβαίνουν δεκαετίες – αξίζει μάλλον να κλείσουμε αυτές τις γραμμές όχι με λόγια ελληνικά, ούτε ρωσικά, αλλά λατινοαμερικάνικα, κουβανέζικα:

Hasta la victoria siempre!

ΟΡΦΕΑΣ ΡΙΤΣΟΣ