Μες τα θερινά τα σινεμά

Στην καρδιά του καλοκαιριού, όλα κινούνται νωχελικά σε γαλάζιο σκηνικό. Ο δρόμος μου με τα πόδια για τη θάλασσα, σχεδόν καθημερινά με φέρνει ψηλά, στην άκρη του ενετικού Προμαχώνα Ραϋμόνδου, δίπλα στο θλιβερό κουφάρι του ΦΟΙΝΙΚΑ. Πες κάτι για μένα, μου φαίνεται πως ακούω μέσα από το γυμνό, ρημαγμένο σκελετό του. Ναι, μα πρώτα θα πω για μια ανάμνηση, που μου ‘ρχεται απρόσκλητη από τα παιδικά μου χρόνια στο χωριό μου «απέναντι», και σα να μπερδεύεται με την άλλη, την πολύ πιο πρόσφατη που μου χάρισε εδώ ο ΦΟΙΝΙΚΑΣ.

Η αυλή στρωμένη με κάτασπρα, ολοστρόγγυλα, λεία πετραδάκια, που μοιάζουν βγαλμένα από μηχανή. Στο βάθος η μεγάλη οθόνη, έτοιμη για όλα. Μπροστά της στοιχισμένα σιδερένια καθίσματα, πλεγμένα με χρωματιστές πλαστικές ταινίες. Ανθισμένα γιασεμιά στον περίβολο, με άρωμα πυκνό και βαρύ. Κι από πάνω, η οροφή του έναστρου ουρανού, που άναβε αυτόματα όταν έσβηναν τα φώτα και σε ανάγκαζε να σκεφτείς τη μηδαμινότητά σου μέσα στο σύμπαν. Μόνο για λίγες στιγμές, γιατί όταν ζωντάνευε το πανί, παγίδευε όλες σου τις αισθήσεις κι έσβηνε όλες σου τις σκέψεις.

«Μες στα θερινά τα σινεμά, νύχτες που περνούν, που δε θα ξαναρθούν, μ’ αγιόκλημα και γιασεμιά». Τέτοιες νύχτες, γεμάτες ανεμελιά, μαγεία κι όνειρο ανυπομονούμε να ξαναρθούν εδώ στην Κέρκυρα, κι όσο περνούν τα χρόνια, τόσο πιο πολύ μας πονάει η στέρησή τους.

Ο ΦΟΙΝΙΚΑΣ, σημείο αναφοράς της πόλης, μετά από πολλές περιπέτειες υπόσχεται ότι θα μας ξαναδώσει αυτή τη χαρά, αν οι αρχές του τόπου μας κι όσοι εμπλέκονται στο έργο της ανάπλασής του, του δώσουν την ευκαιρία που του υπόσχονται εδώ και χρόνια.

Χτισμένος για τις ανάγκες του Δραματικού Συλλόγου Κέρκυρας ο ΦΟΙΝΙΞ, σε ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό αναγεννησιακό στυλ, λειτούργησε για μεγάλο διάστημα ως χειμερινό (1000 θέσεων) και θερινό (500 θέσεων) θέατρο με ενιαία σκηνή, και το υπαίθριο τμήμα του ως κινηματογράφος. Από το 1895 που ολοκληρώθηκε η κατασκευή του, και για τριάντα περίπου χρόνια, κάλυπτε τις δραστηριότητες του Δραματικού Συλλόγου. Από τα καλύτερα θέατρα της εποχής του, υπήρξε κέντρο πολιτιστικής, πνευματικής και κοινωνικής δραστηριότητας του νησιού. Το 1919, μετά από δικαστικές διαμάχες περιήλθε στην ιδιοκτησία του δήμου. Έζησε μέρες ακμής από την ίδρυσή του μέχρι τον πρώτο παγκόσμιο, κι ύστερα ξανά, από το 1927 μέχρι το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ακολούθησε σταδιακά η παρακμή του. Το 1998 πέρασε στη χρήση του ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας και το διάστημα 1999-2005 φιλοξένησε κάποιες θεατρικές παραστάσεις του. Στη συνέχεια, οι σωρευμένες φθορές οδήγησαν το θέατρο σε αχρησία.

Μετά από δέκα σχεδόν χρόνια προσπαθειών για χρηματοδότηση, το φθινόπωρο του 2008 εγκρίθηκε απ’ το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η μελέτη του δήμου για την αποκατάσταση του ΦΟΙΝΙΚΑ, που περιλάμβανε και το μεταλλικό στέγαστρο στην οροφή του. Το 2010, και ενώ ακόμα λειτουργούσε ο θερινός κινηματογράφος του, δόθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και την Περιφέρεια Ι.Ν. στον τότε δήμαρχο υποσχέσεις για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Το 2011 το έργο της αποκατάστασής του εντάχθηκε από την Περιφερειακή Αρχή στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ/ΕΣΠΑ) ΔΕΠΙΝ 2007-2013. Την άνοιξη του 2018 το έργο, που είχε εν τω μεταξύ απενταχθεί και τελματώσει, εντάχθηκε από την επόμενη Περιφερειακή Αρχή στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ιόνιων Νησιών (ΠΕΠ/ΕΣΠΑ) 2014-2020, με συμβαλλόμενα μέρη την ΠΙΝ ως χρηματοδότη και το δήμο Κέρκυρας ως δικαιούχο, και με ημερομηνία ολοκλήρωσης 31/12/2021. Το Φεβρουάριο του 2020 το ΚΑΣ έδωσε το πράσινο φως για τη συνέχιση του έργου. Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις των κατά καιρούς αρμοδίων, «Ο θερινός Φοίνικας θα μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα ως θερινός κινηματογράφος».

Μέχρι τώρα όμως, το έργο μένει στα χαρτιά. Και στα λόγια, που «χτίζουν ανώγια και κατώγια». Η προθεσμία υλοποίησης εκπνέει, οι υπεύθυνοι ακόμα «κοσκινίζουν» κι ο ιστορικός δημοτικός ΦΟΙΝΙΚΑΣ συνεχίζει να καταρρέει, όχι μόνο από τη φθορά του χρόνου αλλά κι από την εξαρχής καταστροφική επέλαση της εργολήπτριας εταιρείας. Ωστόσο, έχει κηρυχθεί νεότερο διατηρητέο μνημείο κι έργο τέχνης! «Τίς πταίει» για τη δραματική του κατάσταση; Οι τοπικές αρχές, η Εφορεία Αρχαιοτήτων, η μελέτη, ο εργολάβος, οι αστοχίες, η γραφειοκρατία; Τα είκοσι και πλέον χρόνια υποσχέσεων είναι η δική του Οδύσσεια, με το παράδοξο, η άλλοτε φιλόξενη γι’ αυτόν χώρα του Αλκίνοου να είναι το πεδίο του περιπετειώδους ταξιδιού του κι η Ιθάκη του μαζί.

Αν ο ΦΟΙΝΙΚΑΣ είχε φτερά, ίσως πέταγε απογοητευμένος μακριά από την κοσμοπολίτικη Κέρκυρα της τέχνης και του πολιτισμού, για κάποιο άλλο τόπο, περισσότερο φιλόξενο. Αν και νομίζω ότι θα κατάφερνε να τον κρατήσει στο νησί η αγάπη του απλού κόσμου. Αυτών που στην αγκαλιά του, με το ταπεινό τους βαλάντιο, μπορούσαν για λίγο να ξεχάσουν τα προβλήματά τους και ν’ απολαύσουν ψυχαγωγία και μαζί κουλτούρα ποιότητας. Αυτών που αγωνιούν για την τύχη του κι ενήργησαν για τη σωτηρία του. Αυτών που τα καλοκαίρια του 2016 και 2017 έκαναν στην αυλή του κινηματογράφου του αυτοοργανωμένες θερινές προβολές ταινιών, ενάντια στην εγκατάλειψη κι ερήμωσή του. Αυτών που ανταποκρίθηκαν στις εκκλήσεις και συμμετείχαν στις δράσεις του «Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ανεμομύλου» για την προστασία του. Αυτών που νοσταλγούν τις παλιές του δόξες, κι εμάς που νοσταλγούμε τις μαγικές βραδιές στο θερινό σινεμά του, κάτω απ’ το χρυσό απλωμένο δίχτυ των αστεριών.

Το μυθολογικό πουλί ο φοίνικας ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Μ’ αυτό το συμβολισμό στο μυαλό μας, περιμένουμε ο δικός μας ΦΟΙΝΙΚΑΣ επιτέλους να ξαναγεννηθεί και να ζωντανέψει τις γλυκές αναμνήσεις των Κερκυραίων. Τουλάχιστον και αυτοτελώς, ο θερινός κινηματογράφος στην όμορφη αυλή του, που δε χρειάζεται δα και σπουδαίες παρεμβάσεις. Οι όποιες δικαιολογίες δεν καλύπτουν πλέον κανέναν υπεύθυνο.-