Η Κόκκινη Σημαία ψηλά στην Κέρκυρα όταν κατέβηκε από το Κρεμλίνο

«Ωρέ, μη γείρεις…». Μ’ αυτές τις τρεις λέξεις στο στόμα για κάθε μέχρι τότε Αριστερό ψηφοφόρο, ακόμη και για κάθε σοσιαλδημοκράτη σαν να μάντευε τι θα επακολουθούσε, γύριζε τότε στη Γαρίτσα και τον Ανεμόμυλο ο γηραιός πια πωλητής πάγου Γεράσιμος Βλάχος.

Ξεκίναγαν οι μέρες, οι εβδομάδες και οι μήνες που σε ολόκληρο τον πλανήτη το κατέβασμα της Κόκκινης Σημαίας με το σφυροδρέπανο από το Κρεμλίνο σήμανε ακόμη και την αμηχανία, την απονέκρωση σε κάποιες περιπτώσεις ή σε άλλες τη μετάλλαξη κραταιών Κομμουνιστικών Κομμάτων.

Δεκέμβρης, μέρες γιορτινές σαν αυτές, πριν από τριάντα χρόνια. Το 1991.

Το σοκ βέβαια δεν ήταν προνόμιο μόνο των κομμουνιστών του νησιού. Η κερκυραϊκή κοινωνία ολόκληρη, θαρρείς, δεν πίστευε στα μάτια και στ’ αυτιά της. Σαν να προαισθανόταν κι αυτή τον μακρύ «χειμώνα» που θα επακολουθούσε για τις κατακτήσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων και την ειρήνη, εν μέσω διθυραμβικών βέβαια υποδοχών των γεγονότων από τα μεγάλα ΜΜΕ, σε όλη τη Γη.

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, στερνός ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης του Λένιν και των άλλων μεγάλων επαναστατών, θα διαφήμιζε πια, όπως μερικά χρόνια πριν από αυτόν είχε κάνει ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, την πραμάτεια της γνωστής αμερικανικής πιτσαρίας «Pizza Hut»!

Ασύλληπτο!

Μα «σ’ ετούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει», λες κι έδωσε το σύνθημα ο ιατρός Θεόδωρος Γουλής, εκείνον τον καιρό η Κόκκινη Σημαία υψώθηκε στην Κέρκυρα αγέρωχα. Στο μέρος αυτό όπου το 1860 διατυπώθηκε η πρώτη ελληνική ευμενής κριτική για τη μελλούμενη «κομμουνιστική δημοκρατία», το 1991 έμελλε να διασπαστεί μεν η κερκυραϊκή Οργάνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, όπως συνέβη άλλωστε τον ίδιο καιρό σε όλη την Ελλάδα, αλλά έμελλε κιόλας, μέσα από εκείνη την οδυνηρή διάσπαση το Κόμμα αυτό να βγει το 1993 στο νησί της Κέρκυρας με εκλογική απήχηση και πάλι υψηλότερη από τη γενική του ΚΚΕ στο σύνολο της Ελλάδας.

Το αναπόφευκτο βαρύ σοκ στους κόλπους του σε όλο το νησί το διαδέχθηκε γρήγορα ο σηκωμός πολλών μελών και οπαδών του. Για να σωθεί θαρρείς ο πόλεμος όσες ταξικές και πολιτικές μάχες κι αν χάθηκαν. Κι όπως δεν στέριωσε τελικά το κατάστημα της ελληνικής «Pizza Hut» στην Κέρκυρα, δηλαδή της οικογένειας του βαθύπλουτου επιχειρηματία Δάκη Ιωάννου με την πολυτελή κατοικία στη βορειοανατολική Κέρκυρα, έτσι δεν στέριωσαν στο νησί και οι ιδέες της φιλοσοφικής μονοκρατορίας του καπιταλιστικού συστήματος, που τόσο συμβολικά η φίρμα αυτή αντιπροσώπευε.

Ήταν ένας βαθιά Κερκυραίος και όχι μέλος του ΚΚΕ, αλλά μόνο σταθερός υποστηρικτής του, που το όνομά του φέρει πια μια πλατεία της πόλης του νησιού, εκείνος που διατύπωσε πιο όμορφα ίσως απ’ όλους εκείνους τα συναισθήματά και την πίστη όσων τότε κράτησαν ψηλά την Κόκκινη Σημαία στην Κέρκυρα. Ο παλιός αγωνιστής και έγκλειστος από τους Ιταλούς στο Λαζαρέτο την Κατοχή Μάχος Ρούσης. Άνθρωπος-σύμβολο των κομμουνιστικών αντιλήψεων σε όλες τις μεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις στο νησί, το διακήρυξε γραπτά, αργότερα, έτσι:

«Τα ιδανικά που πίστεψαν εκατομμύρια άνθρωποι και που πάνω σ’ αυτά στήθηκε η προσπάθεια για τη δημιουργία του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στον κόσμο, δεν τελεσφόρησαν στην εποχή μας. Η φιλοσοφία όμως μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση, εκείνο το μισοχαμένο όνειρο που όλο ξαναζωντανεύει και το όραμα της Παγκόσμιας Ειρήνης και Αδελφοσύνης, εξακολουθούν να φλογίζουν τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων».

Με έναν άλλο τρόπο, μιλώντας για τον επαναστάτη σοσιαλιστή λογοτέχνη Κωνσταντίνο Θεοτόκη, διατύπωσε την πίστη του σε ένα αναπότρεπτα φωτεινό μέλλον και ένας μη κομμουνιστής διανοούμενος εκείνων των χρόνων. Ο σημαντικότερος Κερκυραίος μεταπολεμικός συγγραφέας και άλλοτε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ αριστερός σοσιαλιστής Σπύρος Πλασκοβίτης. που δεν τον συγκινούσε καμία «κυβέρνηση διαχείρισης της εξουσίας» των ισχυρών και κατεστημένων νοοτροπιών και συμφερόντων.

«Η νεο-καπιταλιστική έφοδος στον κόσμο» και άλλοι παράγοντες όπως «αδιέξοδα στον αγώνα για οικονομική επικράτηση και κοινωνική ισχύ», σημείωνε στην Κέρκυρα το 1992 μιλώντας σε συνέδριο για τον ομότεχνό του Θεοτόκη των αρχών του αιώνα του, αλλά μεταξύ άλλων και για την πτώση των πρώτων σοσιαλιστικών καθεστώτων στην ανθρώπινη Ιστορία, ανέστρεψαν «το αγωνιστικό φρόνημα της πεζογραφίας, που εδίδαξε με το υψηλό παράδειγμά του ο Κ. Θ. (…) Αν δεν ήταν από πολλά χρόνια μακριά του κόσμου τούτου ο Κ. Θ., θ’ άκουγε σίγουρα, από κάποιον κριτικό της ρουτίνας ότι (…) ιδεολογίες δεν υπάρχουν πια (…) Τέλος, θα του καταλόγιζαν και την κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού”, ως καταδίκη για το “πιστεύω” του (…) Το να νιώθεις όμως την ομορφιά, τον αέρα της αλήθειας, όθε κι αν προέρχεται, είναι κάτι που δεν εξηγείται και δεν χαρίζεται άκοπα σε κανένα».

Πραγματικά, δεν ελογάριασαν κόπους, τότε, αυτοί που μπήκαν μπροστά για να κρατήσουν στην Κέρκυρα όρθιο, αξιόμαχο και περήφανο το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Ο Θεόδωρος Γουλής, από το χωριό Λιαπάδες με την παράδοση πολλών αγωνιστών, ήταν ο πρώτος των πρώτων και ίσος μεταξύ ίσων τότε.

Ξεχώρισε από την πλευρά των Κερκυραίων σε ολόκληρο το ΚΚΕ, εκλέχτηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του και, μάλιστα, ανέλαβε Γραμματέας όχι μόνο της Οργάνωσης Κέρκυρας του Κόμματος αυτού, αλλά και Γραμματέας της ενιαίας Οργάνωσης Περιοχής Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδας του Κόμματος. Ήταν ο ίδιος που συνόδευε άλλωστε τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα σε όλες τις πολιτικές δραστηριότητές του στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Κέρκυρα, πλάι στον τωρινό Γραμματέα της τοπικής κομμουνιστικής οργάνωσης Γιάννη Μπορμπότη. Συνδέθηκαν και με προσωπική φιλία. Το 2006, όταν είχε επισκεφτεί το νησί για οικογενειακές διακοπές, ο κ. Κουτσούμπας τον είχε επισκεφτεί και στους Λιαπάδες.

Δεν τολμάς σήμερα να πεις λέξη για τον Γουλή σε αληθινόν κομμουνιστή της Κέρκυρας!

Σαν πατέρα και παππού τους τον έχουν!

Τρεις άλλοι από τους καλύτερους πρωταγωνιστές εκείνης της μάχης επιβίωσης του ΚΚΕ στο νησί τα τέλη του 1991 και το 1992 ήταν τελικά και οι τοπικοί υποψήφιοί του, μαζί με τον Θ. Γουλή, στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν το 1993 και γέμισαν με χαρά όσους ψηφοφόρους του αγωνιούσαν πολύ για την έκταση των αναπόφευκτων απωλειών που θα προκαλούσε η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην πρώην Σοβιετική Ένωση.

Είναι οι εικονιζόμενοι σε παράταξη μαζί με τον Λ. Αυδή στο βήμα και το Θ. Γουλή στο αριστερό άκρο συνυποψήφιοί του: Ο πρώτος από δεξιά αγρότης από τον Άγιο Ματθαίο και πρώην δήμαρχος Μελιτειέων Βασίλης Αρμενιάκος, υποψήφιός του και στις ανάλογες εκλογές του 2019 και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Κέρκυρας. Ο δεύτερος από δεξιά αγρότης από την Κασσιόπη και λίγο μετά πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Κέρκυρας Σωκράτης Παπαδάτος, σταθερός υποστηρικτής του ΚΚΕ. Ο τρίτος από δεξιά τέταρτος υποψήφιος, είναι ο έμπορος – επαγγελματίας και μέλος των διοικήσεων της τοπικής κλαδικής Ομοσπονδίας και τοπικών Επιμελητηρίων Σπύρος Τρύφωνας, που αρκετά χρόνια αργότερα έλαβε αποστάσεις από το ΚΚΕ αλλά και πάλι είναι κοντά του.

Στην Κέρκυρα είχε έλθει από την Αθήνα για τις εκλογές του 1993, μεταφέροντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του έναν ακόμη χαιρετισμό της ηγεσίας του ΚΚΕ, ο δικηγόρος εκείνος που το όνομά του έχει δοθεί σε πλατεία της Αθήνας.

Ο κατοπινός βουλευτής και επικεφαλής του δημοτικού συνδυασμού του ΚΚΕ στην Αθήνα Λέων Αυδής.

Ήταν ομιλητής, μαζί με τους τοπικούς υποψήφιους, στην προεκλογική συγκέντρωση του ΚΚΕ τον Σεπτέμβριο του 1993 στο Πεντοφάναρο.

Τα τοπικά αποτελέσματα των εκλογών, μολονότι αντικαθρέφτιζαν το σοκ του 1991, κρίθηκαν ελπιδοφόρα. Το ΚΚΕ συγκέντρωσε στον νομό ποσοστό 5,76%, πολύ χαμηλότερο απ’ ό,τι παλιότερα, μα 25% υψηλότερο σε σύγκριση με το 4,5% περίπου που είχε λάβει συνολικά στη χώρα. «Είμαστε ακόμα ζωντανοί», που λέει και το τραγούδι, ίσως τραγουδούσαν. Ολοζώντανοι ήταν!

Γιατί είχαν προκαλέσει, ενθαρρύνει, ενισχύσει κοινωνικούς αγώνες.

Το σοκ από τη Σοβιετική Ένωση το 1991 είχε βρει παλαιότερα και σημερινά ακόμη στελέχη του τοπικού ΚΚΕ, είναι αλήθεια, σε εγρήγορση. Νωρίτερα είχαν αθόρυβα συνταχθεί, εννοείται, με εκείνο το σχεδόν 40% των συνέδρων του στερνού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης που είχαν αντιταχθεί σφοδρά στη στροφή προς τον καπιταλισμό που είχαν εισηγηθεί ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και οι περί αυτόν με όρκους, βεβαίως, υπέρ του σοσιαλιστικού – κομμουνιστικού μέλλοντος. Στην κερκυραϊκή Νομαρχιακή Επιτροπή του ΚΚΕ αρκετά τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της είχαν ξεκαθαρίσει ότι, συμφωνώντας με την οριακή έστω πλειονότητα των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του, αντιτάσσονταν κι αυτοί στην επιδιωκόμενη από κάποια στελέχη εντός του ΚΚΕ μετατροπή του σε υπό κατάργηση παράρτημα του τότε ΣΥΝ και αργότερα ΣΥΡΙΖΑ, εν ονόματι της στροφής στη Σοβιετική Ένωση.

Αυτοί ήταν, τότε, διαχωρίζοντας τη θέση τους από τα καμώματα του ΣΥΝ, ο Β. Αρμενιάκος, ο Θ. Γουλής, ο Θεόδωρος Νίνος επίσης από τους Λιαπάδες, η συμβολαιογράφος Φωτεινή Καλούδη, ο οικοδόμος και αγρότης πρώην τοπικός Γραμματέας της Οργάνωσης τρία χρόνια μετά τη Χούντα Πάνος Μπόικος, η ιδιωτική υπάλληλος Σία Παππά, ο παλιός «Λαμπράκης» συνταξιούχος πρώην τραπεζοϋπάλληλος Στέφανος Ριζικάρης και ο Σπ. Τρύφωνας, αν ορισμένοι από αυτούς τούς θυμούνται όλους καλά. Ένα σχετικό υπόμνημα με θέσεις πίστης στο ΚΚΕ και στον αγώνα για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία, που φέρεται να είχε συντάξει η Σία Παππά, είχε γίνει υπόδειγμα μάλιστα για κομμουνιστές σε κάποιους άλλους νομούς.

Ορισμένοι σημερινοί ακόμη υποστηρικτές του ΚΚΕ θυμούνται με συγκίνηση μιαν άτυπη συνεδρίασή τους στα σκαλιά του οικήματος των τότε γραφείων του ΣΥΝ στην αρχή της οδού Ιωάννου Θεοτόκη, όταν είχε εμποδιστεί η συζήτησή τους σε χώρο των γραφείων που αντιστοιχούσε στο ΚΚΕ.

Πανεξόρμηση με φύλλα της κομματικής εφημερίδας «Ριζοσπάστης» σε συνοικίες και χωριά είχε γίνει, θυμούνται κάποιοι, όταν αυτή κυκλοφόρησε τις 28 Δεκεμβρίου 1991 με το ιστορικό μαχητικό κι αισιόδοξο πρωτοσέλιδο μήνυμα «Ελπίδα η Πάλη των Λαών».

Στη νέα Νομαρχιακή Επιτροπή του ΚΚΕ το 1992 συμμετείχαν όλα τα παλαιότερα μέλη που προαναφέρθηκαν και, επιπλέον, ο επαγγελματίας Κώστας Κοντομάρης από τη Λευκίμμη και ο επικεφαλής πια της «Λαϊκής Συσπείρωσης» στη Νότια Κέρκυρα τότε συνεταιριστικός υπάλληλος Γιώργος Κουλούρης

Όπως βέβαια και ο ιατρός και μετέπειτα βουλευτής Μπάμπης Χαραλάμπους.

Η Οργάνωσή τους στεγάστηκε τότε, μάλλον μέχρι και το 1995, σε ημιώροφο γραφειακό χώρο οικήματος επί της οδού των Αγίων Πάντων.

Το 1996, αν όχι λίγο μετά, οι Κερκυραίοι κομμουνιστές βρήκαν και νοίκιασαν νέα γραφεία του Κόμματός τους στο τέρμα της οδού Σολωμού, λες και το επιδίωξαν επί τούτου για κουράγιο, στην περιοχή της Σπηλιάς.

Τα πήγαν πολύ καλύτερα από ό,τι το 1993 στις βουλευτικές εκλογές το 1996. Από το 5,76% τρία χρόνια νωρίτερα, το ποσοστό τους σκαρφάλωσε στο 7,91%. Αυτή τη φορά, δοθέντος ότι το ΚΚΕ σε όλη τη χώρα έλαβε κατά μέσον όρο 5,61%, το νέο ποσοστό ήταν 30% μεγαλύτερο του συνολικού. Σ’ εκείνες τις βουλευτικές εκλογές το τοπικό ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ είχε ανανεωθεί κιόλας. Οι υποψήφιοί του ήταν η ξενοδοχοϋπάλληλος Γεωργία Αρμένη, ο τοπικός Γραμματέας του Θ. Γουλής, ο οικονομολόγος πρώην δήμαρχος Λευκίμμης Νίκος Κουλούρης και ο Σ. Παπαδάτος.

Είχαν συμβάλει βέβαια σε αυτές τις εξελίξεις, από το 1991 ακόμα, επισκέψεις και περιοδείες ανώτατων και ανώτερων στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στο νησί.

Με πρώτη και καλύτερη την Επτανήσια, καταγόμενη από την Κεφαλονιά, πρώτη Ελληνίδα αρχηγό πολιτικού κόμματος Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του, από το 1991, Αλέκα Παπαρήγα.

Είχε περιοδεύσει, μεταξύ άλλων, σε χώρους του ξενοδοχείου «Marbella» στη νοτιοανατολική Κέρκυρα.

Είχε μιλήσει σε λαϊκή κεντρική συγκέντρωση στην πόλη της Κέρκυρας.

Είχε δώσει συνέντευξη Τύπου στην παλαιά Ιόνιο Βουλή.

Είχε πρωτογνωρίσει την Κέρκυρα σε πολύ παιδική ηλικία, επισκεπτόμενη με τη μητέρα της τις φυλακές της Κέρκυρας για να συναντήσουν τον φυλακισμένο για πολιτικούς βέβαια λόγους Κεφαλονίτη κομμουνιστή πατέρα της.

Το νησί είχε επισκεφτεί εκείνα τα χρόνια για ίδιους λόγους επίσης, όπως βεβαιώνει και το φωτογραφικό αρχείο του Ανδρέα Παγιατάκη, ο πρόεδρος σήμερα του Συνδέσμου Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων επί Χούντας, ως στέλεχος του ΚΚΕ τότε και αμετακίνητος υποστηρικτής του, Σπύρος Χαλβατζής.

Είχε συναντήσει κιόλας, μεταξύ άλλων Κερκυραίων συγκρατούμενών του στη Γυάρο επί Χούντας, τον «συγκάτοικό» του εκεί Γιώργο Αλεξάκη.

Όπως επίσης στην Κέρκυρα είχε μιλήσει, από την πλευρά των ανώτατων στελεχών του ΚΚΕ, η Ζακύνθια αγωνίστρια Λούλα Λογαρά.

Ένα, δηλαδή, από τα τέσσερα πρόσωπα της Επτανήσου που έχει ηγηθεί μέχρι τώρα της μεγαλύτερης Οργάνωσης του ΚΚΕ. Αυτήν της Αθήνας.

Συνέχιζε να τους υποστηρίζει από την Αθήνα πολλαπλώς εκείνα τα χρόνια, όπως είχε κάνει και το 1991, ένας Κερκυραίος κομμουνιστής που έμελλε, όταν βρέθηκε με αρκετά χρήματα, να γίνει η αφορμή και βασική πηγή χρηματοδότησης για το ξεκίνημα οικονομικής εκστρατείας με σκοπό την απόκτηση ιδιόκτητων γραφείων του ΚΚΕ στην Κέρκυρα.

Ήταν ο βιοπαλαιστής από τη Λευκίμμη Στέλιος Γαστεράτος. Εισέφερε 15.000.000 δραχμές της εποχής, ποσό όσο ίσο 44.000 ευρώ, από την προσωπική και οικογενειακή του περιουσία και έτσι, σιγά-σιγά, με την οικονομική εξόρμηση μελών και φίλων που ακολούθησε, αγοράστηκαν τα γραφεία στα οποία στεγάζεται σήμερα η κερκυραϊκή Οργάνωση του ΚΚΕ στην παλιά Εβραϊκή.

Δίπλα σε όλους εκείνους που εστήριξαν και οργανωτικά το ΚΚΕ στο νησί είχαν σταθεί, θυμούνται κάποιοι, οι παλαίμαχοι κομμουνιστές πρώην δημοτικοί σύμβουλοι σαν τον νεότερο Ριζικάρη, καθώς και παλαιοί αγωνιστές του ΕΑΜ του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, όπως ο Γιώργος Αλεξάκης, ο Τώνης Γεωργάτος, ο Στέφανος Κομνηνός, ο Δημήτρης Μάστορας, ο Ανδρέας Ρωμάνος, ο Τάσος Παπίρης, ο Γιάννης Χαβάνης, αλλά και ο μουσικοσυνθέτης Σπύρος Σαμοΐλης.

Όπως και λεγόμενοι εξωκομματικοί φίλοι του ΚΚΕ με σημαντική επιρροή στην τοπική κοινωνία, όπως ο ιατρός και γιος του αριστερού σοσιαλιστή Γραμματέα του ΕΑΜ Κέρκυρας τα χρόνια 1943-1946 Ερωτόκριτου Μωραΐτη. Ο Γιάννης Μωραΐτης, που η πλούσια κοινωνική προσφορά του τον είχε αναδείξει πρόεδρο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας. Νεαρός είχε πάρει μέρος κι αυτός στην Εθνική Αντίσταση στο νησί. Υπήρξε επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και υφηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Στο τοπικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας ο ιατρός Θεόδωρος Γουλής θυμάται ακόμη με πόσο πείσμα ο Γιάννης Μωραΐτης, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και τη διάσπαση του Κόμματος των Ελλήνων κομμουνιστών, έμεινε πιστός στις ιδέες του για τη σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία και στο ΚΚΕ.

Ο κατάλογος των ανδρών και γυναικών της Κέρκυρας που από τους πρώτους και με επιμονή κράτησαν ψηλά την Κόκκινη Σημαία όταν αυτή κατέβαινε από το Κρεμλίνο και τα αμέσως επόμενα χρόνια δεν εξαντλείται, φυσικά, σε ένα τέτοιο θέμα. Αδικούμε προκαταβολικά εκατοντάδες άλλους ανθρώπους, προειδοποίησε ένα από τα αναφερόμενα πρόσωπα. Μα ήδη είπαμε πολλά γι’ αυτό το κεφάλαιο της σύγχρονης πολιτικής Ιστορίας της Κέρκυρας που είναι, απλώς, ένας κρίκος στο αδιάλειπτο ιστορικό της μακράς αγωνιστικής παρουσίας των κομμουνιστών στην Κέρκυρα.

Ήταν απολύτως φυσικό, στο νησί που το 1918 συνέβαλε πολύ με ανθρώπους του στην ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, να υπάρξουν πολλοί που ασπάστηκαν αμέσως τα λόγια του πρωτοσέλιδου του «Ριζοσπάστη» της 28ης Δεκεμβρίου του 1991: «Ψηλά τη σημαία. Μπορεί να χάθηκε μια μάχη αλλά θα κερδηθεί ο μεγάλος πόλεμος. Ο σοσιαλισμός θα νικήσει».

Αυτό το κάλεσμα, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση της σύγχρονης αντίληψης για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό, αποτέλεσαν οδηγό τους τα επόμενα χρόνια. Αν, όπως λένε, η υποστολή της Κόκκινης Σημαίας από το Κρεμλίνο σηματοδότησε ένα τεράστιο ιστορικό πισωγύρισμα με τη διάλυση του πρώτου εργατικού κράτους, σε βάρος του σοβιετικού λαού και των λαών όλου του κόσμου, είναι επίσης αλήθεια πως και οι νίκες και οι ήττες του εικοστού αιώνα προσφέρουν πολύτιμη γνώση. Η Ιστορία, προσθέτουν, δεν τελειώνει στον βάλτο της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ο σοσιαλισμός, επιμένουν, είναι η απάντηση για τον 21ο αιώνα.

ΑΛΕΚΟΣ ΚΑΣΤΡΙΝΟΣ