«Γυφτοπούλα μου γλυκιά μου χεις πάρει την καρδιά…»

Πέρασαν πολλές δεκαετίες για να συμφωνήσουμε ως κοινωνία ότι η Πόρτα Ρεμούντα δεν έπρεπε να έχει γκρεμιστεί. Αυτός ο αντι-φεουδαρχικός ζήλος δεν έπρεπε να φτάσει στο σημείο αυτό και να στερήσει την Κέρκυρα από ένα μείζον αρχιτεκτονικό μνημείο που θα ήταν σήμα κατατεθέν της ιστορίας της μαζί με τα δύο φρούρια της και τα υπόλοιπα βενετσιάνικα στοιχεία του πολιτισμού της. Ευτυχώς που δεν είχε απαγορευτεί τότε με διάταγμα και η χρήση της τοπικής διαλέκτου και όλων των εκφράσεων και τοπονυμίων που παραπέμπουν στην Ενετική κατοχή. Ίσως κάποιοι να έφταναν να ξεθεμελιώσουν ολόκληρο το Καμπιέλο.

Νομίζω , λοιπόν, ότι μάλλον πρέπει να ανησυχούμε, όταν μαθαίνουμε ότι γκρεμίζονται αγάλματα και αποσύρονται κινηματογραφικές ταινίες, όπως το «Όσα παίρνει ο άνεμος», επειδή περιέχουν μηνύματα ρατσιστικά ή σηματοδοτούν εποχές αποικιοκρατίας. Το ζήτημα δεν είναι να σβήσουμε από την ιστορική μνήμη τις εποχές αυτές, αλλά να μην τις αναπαράγουμε. Και σε αυτό βοηθάει περισσότερο η διατήρηση των αγαλμάτων και των λοιπών μνημείων. Ακόμα κι αν ο Έντουαρντ Κόλστον στο Μπρίστολ ήταν δουλέμπορος. Το άγαλμα πρέπει να είναι εκεί να δείχνει το μισητό πρότυπο, αλλά και να αφηγείται την τοπική ιστορία, όταν κάποια ηγεσία της πόλης, επέλεξε το 1895 να του στήσει άγαλμα.

Το ίδιο ισχύει και για τη γλώσσα, παρόλο που στον τομέα αυτό το πράγμα είναι πολύ πιο περίπλοκο. Στην Αμερική του ρατσισμού και της πολιτικής ορθότητας ο όρος nigger θεωρείται πια υβριστικός, και σωστά, γιατί από το 18ο αιώνα που χρησιμοποιήθηκε για τους μαύρους της Αμερικής ήταν από την αρχή φορτισμένος με περιφρονητική και απαξιωτική σημασία. Έτσι επικράτησε ο όρος αφροαμερικανός όμως οι διακρίσεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα, όπως συνεχίζεται, μειωμένη είναι αλήθεια, η κυριαρχία των WASP (White Anglo-Saxon Protestants, όπως οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται) στην οικονομία, την κουλτούρα και τις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις. Μπορεί, δηλαδή, η γλώσσα να βοηθάει στη διαμόρφωση μιας αντίληψης ισότητας μέσα στη διαφορετικότητα, δεν είναι όμως αυτή που θα λύσει το πρόβλημα. Γιατί, άραγε, πρέπει να υπάρχει κάποιος ειδικός χαρακτηρισμός για κάποιους αμερικανούς πολίτες, είτε πολιτικά ορθός είτε όχι; Γιατί πρέπει στους τίτλους απόλυσης των μαθητών και μαθητριών να αναγράφεται το θρήσκευμα; Ποιους ξεχωρίζει το χαρακτηριστικό αυτό και μάλιστα με τόση υποκριτική αθωότητα; Τους κοντούς τους ονομάζουν πια vertically challenged, τους χοντρούς horizontally challenged. Κι έτσι η διάκριση διαιωνίζεται κι ίσως τονίζεται περισσότερο, αλλά με ευγένεια. Κι όμως στις παρέες τους οι άνθρωποι λένε «ο χοντρός» « ο ψηλέας» κι αυτό μπορεί να μην εμπεριέχει κανένα ίχνος κοινωνικού ρατσισμού. Το θέμα δεν είναι λοιπόν το πώς αποκαλούμε ο ένας τον άλλο, αλλά τι διακρίσεις εφαρμόζουμε ο ένας προς τον άλλο. Και βέβαια όλες οι διακρίσεις καταρρέουν όταν ερωτεύεσαι. Μόνο που μερικοί δε θα επιτρέψουν ποτέ στον εαυτό τους να ερωτευθεί γυφτοπούλα, όπως λέει και το παλιό ρεμπέτικο του Μπάτη, ούτε «αφροαμερικανή», εκτός κι αν είναι η Ναόμι Κάμπελ. Είδατε; Υπάρχουν και εσωτερικές διακρίσεις.