Χρειάζεται ένα ευρηματικό σχέδιο για τη μεγάλη Κεντροαριστερά

Το περίγραμμα μέσω του οποίου θα μπορέσει να δημιουργηθεί μια μεγάλη παράταξη της Κεντροαριστεράς περιγράφει ο πρώην υπουργός και βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής

Σε λίγες ημέρες η κυβέρνηση θα σβήσει το πρώτο κεράκι στο Μέγαρο Μαξίμου. Είναι απαραίτητος ένας ανασχηματισμός; Πως αξιολογείτε τον ένα χρόνο αυτοδύναμης κυβέρνησης ΝΔ;

Το αν πρέπει να κάνει ανασχηματισμό της κυβέρνησής του ή όχι ο πρωθυπουργός, αφορά τον ίδιο και το κόμμα του. Δεν ενδιαφέρει την αντιπολίτευση. Η αντιπολίτευση κρίνει την εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική και προτείνει τις δικές της ιδέες. Σε ό,τι αφορά τον ένα χρόνο διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, τα συμπεράσματά μου δεν συμπίπτουν με τον «ενθουσιασμό» των δημοσκοπήσεων. Η πλήρης αξιολόγηση μιας κυβέρνησης γίνεται ασφαλέστερα στο τέλος του εκλογικού κύκλου. Προσώρας, επισημαίνω ότι η κυβερνώσα συντηρητική παράταξη διαχειρίζεται εντυπώσεις.

Δεν διαχειρίζεται πολιτικές και πρόγραμμα. Για να δώσω μερικά παραδείγματα. Από την ημέρα της εκλογής της ανακοίνωσε πολλές φορές ότι αυξάνει τις συντάξεις, συμμορφούμενη σε δικαστικές αποφάσεις. Φυσικά και δεν συνέβη. Πλανιέται, όμως, η εντύπωση. Ανακοίνωσε μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, για να αντιμετωπισθούν οι ζημίες από την πανδημία. Συνεχείς ανακοινώσεις. Στην πράξη, αποδεικνύεται ότι το 50% των ελληνικών επιχειρήσεων αποκλείεται από όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, κάτι που επισημαίνουν με στοιχεία τα Επαγγελματικά Επιμελητήρια της χώρας.

Πλανιέται, όμως και πάλι, η εντύπωση των εξαγγελιών, καθώς μάλιστα τα μέσα ενημέρωσης έχουν μια δυσεξήγητη δυσανεξία στο να παρουσιάζουν μειονεκτήματα της κυβέρνησης και μια ευεξήγητη ροπή προς την «αγιογραφία». Πιθανολογώ ότι πλησιέστερα προς την ερμηνεία του φαινομένου αυτού βρίσκεται ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Θα μπορούσα να παρουσιάσω έναν κατάλογο «καλών πρακτικών» της κυβέρνησης, από τις παρατηρήσεις της Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων για τις απευθείας αναθέσεις που καθιέρωσε η κυβέρνηση, μέχρι τον έλεγχο της πληροφορίας την περίοδο του lockdown, αλλά στερούμαι χώρου.

Το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα, προφανώς και για το πολιτικό σύστημα, μετά την πανδημία του κορονοϊού είναι κάνοντας… ταμείο να «σώσουμε» ό,τι μπορούμε. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν πολιτικές για ανάκαμψη της οικονομίας, την ώρα που η ύφεση σύμφωνα με τους ειδικούς δεν μπορεί να υπολογιστεί. Οι κινήσεις της κυβέρνησης είναι προς αυτή την κατεύθυνση;

Η ύφεση θα είναι μεγάλη και οι εθνικοί πόροι για τη χρηματοδοτική στήριξη της ελληνικής οικονομίας περιορισμένοι. Μία κάποια λύση θα μπορούσε να αποτελέσει το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως το προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το θέμα είναι ότι απαιτείται έγκριση του σχεδίου από το Συμβούλιο Κορυφής, αλλά οι σχετικές αποφάσεις καθυστερούν -παραπέμφθηκαν τον επόμενο μήνα- λόγω μη υπάρξεως συμβιβασμού με τις χώρες που αντιδρούν.

Αλλά, κι αν ακόμη εγκριθεί το Ταμείο Ανάκαμψης χωρίς εκπτώσεις, ακολουθεί σειρά υποχρεώσεων των χωρών-μελών, όπως η υποβολή πολύ καλά επεξεργασμένων εθνικών σχεδίων και, μετά, πολλαπλοί έλεγχοι για την αξιοπιστία των υποβληθέντων σχεδίων, πριν αρχίσει η εκταμίευση της πρώτης δόσης των ενισχύσεων. Ουσιαστικά, η χρηματοδοτική στήριξη των χωρών-μελών της ΕΕ θα αρχίσει στις αρχές του επόμενου έτους. Πρέπει να διανύσουμε την απόσταση μέχρι τότε με δικά μας μέσα.

Την ίδια ώρα, θα πρέπει να τρέχει η επεξεργασία των εθνικών μας προτάσεων για στήριξη από το Ταμείο Ανάκαμψης και οφείλω να ομολογήσω ότι καθόλου δεν εμπιστεύομαι τις προγραμματικές και διαχειριστικές ικανότητες της Δεξιάς, δηλαδή του ίδιου κόμματος που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία. Χρήσιμο, γι’ αυτό, θα ήταν να υπάρξει μια συντονισμένη εθνική προσπάθεια, μετά από συνεννόηση.

Σας ικανοποιούν οι διεθνείς παρεμβάσεις υπέρ της χώρας μας σε ό,τι αφορά την τουρκική προκλητικότητα; Το ΚΙΝΑΛ ζητά σύγκλιση συμβουλίου πολιτικών αρχηγών, αίτημα που η κυβέρνηση μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να αποδέχεται.

Χωρίς να υποτιμώ την αξία των δηλώσεων, οι διεθνείς παρεμβάσεις για τις πολλαπλές προκλήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο κινούνται περισσότερο στο συμβολικό πεδίο, χωρίς ιδιαίτερη πρακτική αξία. Θυμίζω ότι αποφασίσθηκε να μην επιτραπεί η ανάμειξη ξένων δυνάμεων στον Λιβυκό εμφύλιο, αλλά ουδείς (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΗΠΑ) αντέδρασε στους ελιγμούς τουρκικού πολεμικού, που μετέφερε πολεμική βοήθεια στους εκλεκτούς της Άγκυρας.

Επειδή η ένταση με την Τουρκία θα διαρκέσει πολύ, επειδή πρέπει να σχεδιάσουμε, γνωρίζοντας ότι τις κρίσιμες στιγμές θα είμαστε μόνοι μας και επειδή η συνθήκη που πρέπει να αποφύγουμε είναι να διαπραγματευθούμε με τους Τούρκους μετά από δυσμενές θερμό επεισόδιο, επιβάλλεται τώρα η συνεννόηση μεταξύ των κομμάτων για τη χάραξη αποτελεσματικής εθνικής στρατηγικής. Και η εθνική στρατηγική περιλαμβάνει όλες τις πιθανές απαντήσεις. Δεν καταλαβαίνω τη στάση του κ. Μητσοτάκη. Ελπίζω να ξανασκεφτεί την προσφορά της αντιπολίτευσης.

Είστε παλιό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και έχετε διατελέσει βουλευτής και πρώην υπουργός του κόμματος για δεκαετίες. Πως κρίνετε την θητεία της κ. Γεννηματά στη θέση της προέδρου; Έχει κάνει λάθη; Πρέπει να ανοίξει πρώιμα ίσως συζήτηση για αλλαγή της ηγεσίας;

Η ηγεσία, ασφαλώς, παίζει καθοριστικό ρόλο, αλλά η επιτυχία ή η αποτυχία ενός κόμματος είναι συλλογική υπόθεση. Χρειάζεται να δώσουμε προοπτική στην παράταξή μας, γι’ αυτό προτιμώ τούτη την ώρα να είμαι χρήσιμος σε αυτό. Επιθυμώ, επίσης, αντί σχολίων, να διαφυλάξω την ενότητα του χώρου.

Σε πρόσφατη συνέντευξή σας ταχθήκατε υπέρ μιας μεγάλης παράταξης της Κεντροαριστεράς υπό προϋποθέσεις και σχέδιο. Ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό; «Ναι» ακόμα κι αν κάτι τέτοιο σημαίνει μη αυτονομία; Πρέπει το ΚΙΝΑΛ να συνομιλήσει με τον ΣΥΡΙΖΑ;

Το Κίνημα Αλλαγής θέλει και προστατεύει την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική αυτονομία του. Άλλωστε, μόνον έτσι μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση μια νέας μεγάλης Κεντροαριστεράς. Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μια μεγάλη και ηγεμονεύουσα παράταξη του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Αυτό που έχω επισημάνει είναι ότι απαιτείται μια πολύ καλά επεξεργασμένη στρατηγική για τις κοινωνικές δυνάμεις που θα συγκροτήσουν ένα νέο πλειοψηφικό ρεύμα προόδου.

Δείτε, οι κοινωνικές δυνάμεις που στήριξαν τη μεγάλη δημοκρατική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, είναι τώρα κατακερματισμένες σε πολλούς χώρους. Στο Κίνημα Αλλαγής, στο ΣΥΡΙΖΑ, στην αποχή και την απογοήτευση, ακόμη και στον συντηρητικό πολιτικό χώρο. Ποιος θα τις κινητοποιήσει και θα τις ενώσει εκ νέου, ως προοδευτικό πλειοψηφικό ρεύμα; Κανείς από τους υπάρχοντες φορείς μόνος του, αφού πια η τωρινή πολιτική ποικιλομορφία του παλιού ενιαίου κοινωνικού μπλοκ της Κεντροαριστεράς δεν το επιτρέπει. Ούτε μπορεί να το πετύχει μια συνεννόηση ή σύμπραξη του Κινήματος Αλλαγής με τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί αποτελούν μέρος, όχι το όλον, της παλαιάς ή και μιας πιθανής νέας πλειοψηφίας.

Χρειάζεται, λοιπόν, ένα ευρηματικό σχέδιο για την επαναπροσέγγιση των κοινωνικών δυνάμεων της Κεντροαριστεράς, μια ευφυής στρατηγική για τις κοινωνικές τάξεις που θα ανασυντεθούν σε νέα προοδευτική πλειοψηφία. Πιθανόν σε πρώτη φάση -και σε απόσταση από τα κόμματα- να είναι αναγκαία η διαμόρφωση μιας ευρείας δημοκρατικής δεξαμενής σκέψης, αποτελούμενης απ’ όλες τις παραλλαγές της σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας, του πολιτικού φιλελευθερισμού και της δημοκρατικής αριστερής παράδοσης, δηλαδή από εκπροσώπους και διανοούμενους όλων των παραδόσεων του διάσπαρτου χώρου, ώστε εκεί να επιχειρηθεί η σύνταξη του σχεδίου.

Επιστρέψατε στη Βουλή μετά από πολλά χρόνια, από επιλογή σας να μην είστε υποψήφιος. Τι βρήκατε διαφορετικό;

Με προβληματίζει ότι η κρίση άφησε το αποτύπωμά της και στη Βουλή, στην πνευματική, διανοητική και αισθητική στάθμη της.

*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 21 Ιουνίου 2020, συνέντευξη στο Βαγγέλη Στολάκη