Περίπατος στην παλιά πόλη της Κέρκυρας

Το Corfu Magazine, που κυκλοφορεί, συνεχίζει την όμορφη περιήγησή του στην Κέρκυρα, κι αυτή τη φορά ταξιδεύει στην παλιά πόλη του νησιού των Φαιάκων, προσπαθώντας να ανασύρει μνήμες απο την λήθη των περασμένων χρόνων.

ΚΑΜΠΙΕΛΟ
Από τις πιο παλιές και γραφικές συνοικίες που βρίσκεται στην παλιά πόλη της Κέρκυρας.
Στενά και απαλαφώτιστα καντούνια
με βόλτα, με γωνιές, με σκαλινάδες,
με πόρτες χαμηλές – πυκνές αράδες,
παράθυρα με φιόρια στα πεζούλια.
Μπροστά στη φάτσα θα βρεις το μαστέλλο,
Την τάβλα, τα σκουτιά μεσ΄το βατσέλι.
Τη Σιόρα – την Κυρά – που δεν την μέλλει,
καθώς κοπιάζει ο ξένος στο Καμπιέλο.
Μαρκησία Τζιμοπούλου – Κονιδάρη.
Το Καμπιέλο είναι από τις πρώτες συνοικίες που δημιουργήθηκε όταν η βυζαντινή πόλη του Παλαιού Φρουρίου είχε αρχίσει σιγά σιγά να απλώνεται και έξω από αυτό λόγω έλλειψης χώρου. Το όνομα του προέρχεται από το λατινικό campus, που σημαίνει τον ανοιχτό χώρο ή την επίπεδη επιφάνεια και επειδή σ΄αυτήν την περιοχή δημιουργήθηκαν πολλές επίπεδες επιφάνειες και ανοιχτοί χώροι διαμορφώθηκαν μικρές πλατείες (campi), η συνοικία αυτή ονομάστηκε Καμπιέλο. Κάνοντας μια βόλτα ανάμεσα στα καντούνια του Καμπιέλου, θα δεις να ξεπροβάλλουν μπροστά σου απλωμένες μπουγάδες σε σχοινιά, που κρέμονται από αντικριστά παράθυρα. Στο δρόμο θα συναντήσεις μυστικές πλατείες, μικρά πλατώματα με εκκλησίες και πέτρινα πηγάδια στο κέντρο τους, παρασύροντας σε, σε μια άλλη εποχή. Αν θελήσεις να πάρεις το δρόμο από το Φαληράκι για να φθάσεις στο Καμπιέλο ανηφορίζοντας σε κάποιο σημείο θα συναντήσεις το βόλτο του Κοκκίνη, ένα γραφικό τοξοειδές πέρασμα που σ΄οδηγεί στην περιοχή που κάποτε συγκέντρωνε τις περισσότερες οικογένειες ευγενών – σήμερα διατηρούνται ακόμη αρκετές κατοικίες με αρχιτεκτονικά στοιχεία που ξεχωρίζουν. Η πιο γνωστή συνοικία του Καμπιέλου είναι η Κρεμαστή. Στενά πλακόστρωτα καντούνια, γραφικά καλντερίμια, σκαλινάδες, πολυώροφα ή χαμηλά σπίτια πλαισιώνουν την μικρή πλατεία που είναι διαμορφωμένη σε δύο επίπεδα με το πηγάδι στη μέση και την εκκλησία της Παναγίας, να συνθέτουν μια μοναδική εικόνα περασμένης εποχής.

ΚΑΦΕ – ΓΥΑΛΙ
Το καφενείο που οι πλευρές του ήταν κατασκευασμένες στο κάτω μέρος από σανίδες και το πάνω από τζάμι και καλυπτόταν από κεραμωτή στέγη. Με το πέρασμα του χρόνου ο λαός έδωσε στη θέση αυτή το όνομα, Καφέ Γυαλί, από το υλικό κατασκευής του καφενείου. Το καφενείο ήταν στη δεξιά πλευρά της αποβάθρας του Παλιού Λιμανιού. Ιδιοκτήτης του καφενείου ήταν ο Κώστας Λούμπους, που ήταν συγχρόνως και βαρκάρης, δηλαδή μετέφερε στην προβλήτα του λιμανιού επιβάτες και εμπορεύματα από τα πλοία που αγκυροβολούσαν στα βαθιά νερά. Το καφενείο αργότερα μετατράπηκε σε κέντρο διασκέδασης προκειμένου να διασκεδάζει τους ναύτες των συμμαχικών πολεμικών πλοίων που επισκεπτόταν το νησί προπολεμικά. Στη θέση Καφέ – Γυαλί είχε αποβιβαστεί και ο διάδοχος του θρόνου της Αγγλίας, Εδουάρδος, το 1932, όταν είχε επισκεφθεί την Κέρκυρα με μεγάλη επισημότητα. Συνολικά 96 σκάφη διαφόρων τύπων του Βρετανικού στόλου είχαν γεμίσει το λιμάνι, τα οποία σημαιοστολισμένα και φωταγωγημένα δημιουργούσαν ένα εξαιρετικό θέαμα για το νησί. Έξω από το Καφέ – Γυαλί προπολεμικά αντίκριζε κανείς παρατεταγμένες πολύχρωμες άμαξες με στολισμένα άλογα και κοντά σ΄αυτές τα πρώτα αυτοκίνητα ταξί με τους οδηγούς να φορούν τη διακριτική μακριά λευκή ρόμπα περιμένοντας τους επιβάτες που θα αποβιβάζονταν με βάρκες, από τα Γερμανικά υπερωκεάνια για να τους μεταφέρουν στην πόλη ή στην ύπαιθρο. Το Καφέ – Γυαλί καταστράφηκε το 1941 με τους Ιταλικούς βομβαρδισμούς. Η ονομασία όμως Καφέ – Γυαλί στη θέση αυτή εξακολουθεί να λέγεται και σήμερα.

PHOTO: NIKOS GRIGOROPOULOS

ΤΡΙΑ ΠΗΓΑΔΙΑ
Ανηφορίζοντας την οδό Σχολεμβούργου και προχωρώντας ευθεία επάνω που υπάρχει το Ά Δημοτικό σχολείο, είναι η γειτονιά “Τρία Πηγάδια”. Είναι μια συνοικία πάνω από την Εβραϊκή συνοικία της Κέρκυρας, εφαπτόμενη του Νέου Φρουρίου. Ακούγοντας κάποιος τα Τρία Πηγάδια, αμέσως του δημιουργείται η εντύπωση ότι πρόκειται για τα γνωστά πηγάδια νερού. Όμως σύμφωνα με την ιστορία, στην περιοχή αυτή οι Ενετοί είχαν χτίσει τον Προμαχώνα “Σαράντη” που αποτελούσε μέρος των τειχών που οχύρωναν την πόλη από την Γαρίτσα μέχρι περίπου την αρχή του Νέου Λιμανιού. Αυτά λοιπόν τα Τρία Πηγάδια που κατασκευάστηκαν αυτήν την περίοδο εξυπηρετούσαν τις ανάγκες του προμαχώνα “Σαράντη” που περιείχε στρατώνες, αποθήκες, πυροβολεία κτλπ. Είναι κτισμένα σ΄ευθεία γραμμή αλλά σ΄άνισες αποστάσεις μεταξύ τους και είναι λιθόκτιστα. Το πρώτο που είναι κοντά στο σχολείο απέχει από το δεύτερο 6 μέτρα, ενώ το δεύτερο με το τρίτο έχει απόσταση 7,70 μ. Το στόμιο των πηγαδιών έχει κλειστεί και υπάρχει μόνο στο κέντρο μια προστατευτική σχάρα 0,60 μ. Το σημερινό τους βάθος είναι περίπου 10 μ., θα πρέπει όμως τότε να ήταν πολύ βαθύτερα. Σήμερα, η πλούσια βλάστηση και τ΄αναρριχώμενα φυτά έχουν σχεδόν καλύψει τα τρία πηγάδια που με δυσκολία διακρίνονται.

ΨΑΡΑΔΙΚΑ
Περπατώντας στην παλιά πόλη και φθάνοντας στην πλατεία Βραχλιώτη, ξεκινάει η οδός Αγ. Βασιλείου που τελειώνει στον ομώνυμο ιερό ναό. Αυτή η οδός ήταν άλλοτε ένας παραδοσιακός, χαρακτηριστικός δρόμος, γνωστός με την ονομασία “Ψαράδικα”. Σ΄αυτό το καντούνι από τα τέλη του 19ου αιώνα υπήρχαν μικρά μαγαζιά που πουλούσαν ψάρια, τηγανιτά ή και φρέσκα. Οι χαρακτηριστικές φωνές των ανθρώπων που διαλαλούσαν ο καθένας με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο τα ψάρια που πουλούσε οι μυρωδιές από τα φρεσκοτηγανισμένα ψάρια, ανάλογα με την εποχή, μαρίδες, καλαμάρια, γαρίδες κτλπ, οι μικροπωλητές στην άκρη του δρόμου με τα καλάθια τους γεμάτα με σαλάτες, κρεμμυδάκια, ρεπανάκια, και οι διαβάτες που πηγαινοέρχονταν, δημιουργούσαν μια εικόνα διαφορετική από αυτήν που συναντάμε τώρα στον ίδιο δρόμο. Επίσης στα “Ψαράδικα” πουλούσαν τα μπουρντούνια, που ήταν φτιαγμένα από αίμα χοίρου με πολλά μυρωδικά και μπαχαρικά μέσα σε έντερο, τα έκοβαν φέτες και τα τηγάνιζαν μέσα σε λίπος χοιρινό και ξίδι. Τη Σαρακοστή πουλούσαν αχινούς και σαβούρο. Τους μήνες του χειμώνα πουλούσαν βραστές πατατόνες (γλυκοπατάτες). Ένα ακόμα κερκυραϊκό παραδοσιακό καντούνι που εδώ και πολλά χρόνια αποτελεί ανάμνηση.

ΠΟΡΤΑ ΡΕΜΟΥΝΤΑ
Η συνοικία αυτή βρίσκεται στη νότια πλευρά της βενετσιάνικης πόλης. Πήρε το όνομά της από μια πύλη της οχυρωμένης πόλης που βρισκόταν περίπου στο σημείο που είναι σήμερα το άγαλμα του Καποδίστρια, της πύλης του Ραϋμόνδου. Η πύλη αυτή έδωσε το όνομά της στον ομώνυμο προμαχώνα που ήταν προσαρτημένη αλλά και στους στρατώνες που ήταν στο χώρο της σημερινής Ιονίου Ακαδημίας. Τα τείχη της περιοχής Πόρτα Ρεμούντα κατεδαφίστηκαν κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας μαζί με την πύλη Ραϋμούνδου το 1837 για να διανοιχτεί η παραλιακή λεωφόρος από την πόλη προς τη Γαρίτσα και τον Ανεμόμυλο. Στην περιοχή της Πόρτας Ρεμούντας λειτούργησαν τα ξενοδοχεία “Μεγάλη Βρετανία” και “Ωραία Βενετία” που καταστράφηκε από τους Γερμανούς το 1943. Η Πόρτα Ρεμούντα παραμένει πάντα η συνοικία με τους χαρακτηριστικούς δρόμους της το “Πλατύ Καντούνι”, την Γκίλφορδ που είναι βασικός δρόμος για την οργάνωση της Παλιάς Πόλης και τ΄αρχοντικά της Βενετοκρατίας που συναντάμε εκεί. Ακόμη δεν λείπουν τα επιβλητικά Δημόσια Κτίρια, όπως η Ιόνιος Βουλή και η Ιόνιος Ακαδημία. Επίσης η εκκλησία της Αγ. Παρασκευής που κάηκε το 1943 και ανακαινίστηκε και δίπλα σ΄αυτήν η πανέμορφη Βενετσιάνικη οικοδομή που είναι σίγουρα από τα ωραιότερα της συνοικίας. Η εξωτερική στοά αυτού του κτιρίου, τα τόξα της εισόδου του και η εσωτερική κλίμακα αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της οικοδομής. Σ΄αυτήν για χρόνια στεγάστηκε η καλλιτεχνική Σχολή του γνωστού ζωγράφου Γ. Σαμαρτζή που πέθανε το 1925, και αργότερα το Σχολαρχείο.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ
Η Πλατεία Δημαρχείου με τα ιστορικά κτίρια που υπάρχουν και με τ΄άλλα που δεν σώζονται σήμερα, ήταν άλλοτε ένας πολυσύχναστος χώρος, ένας δημόσιος τόπος συνάθροισης και αποτελούσε το κοινωνικό κέντρο της παλιάς πόλης. Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα αυτόν τον χώρο οι κάτοικοι τον ονόμαζαν Πλατεία Μιχαήλ Θεοτόκη. Μάλιστα το 1967 είχε μετονομαστεί Πλατεία 21ης Απριλίου. Η Πλατεία εκτείνεται σε έξι διαφορετικά υψομετρικά επίπεδα, ενώ στη μέση της σ΄ένα μικρό κηπάκι είναι τοποθετημένη η προτομή του λόγιου και πολιτικού Ιακώβου Πολυλά (1825 – 1896). Εκτός από το Μέγαρο του Δημαρχείου, ενδιαφέρον ιστορικό κτίριο είναι η Μητρόπολη των Καθολικών (Ντόμος) με το χαρακτηριστικό πυργωτό καμπαναριό. Ο Καθολικός Καθεδρικός Ναός χτίστηκε το 1632 με κλασική αρχιτεκτονική της Αναγέννησης. Το εσωτερικό του Ναού καταστράφηκε κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά μεταπολεμικά ανακαινίστηκε ριζικά και τώρα παρουσιάζει ως προς την εξωτερική του εμφάνιση την ωραία αρχική του πρόσοψη. Νοτιοανατολικά της πλατείας Δημαρχείου και στο κτίριο που στεγάστηκε η Τράπεζα της Ελλάδος επί Ενετοκρατίας, υπήρχε η κατοικία του εκάστοτε Λατίνου Αρχιεπισκόπου. Το κτίριο αυτό καταστράφηκε από σεισμό το 1745. Δέκα χρόνια μετά στον ίδιο χώρο κτίστηκε ένα μεγαλοπρεπές κτίριο που στέγασε αργότερα και το Δικαστικό Μέγαρο, μέχρι που καταστράφηκε το 1943 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης στο χώρο που στεγάζεται σήμερα το δημοτικλό σχολείο Παλαιάς Πόλης (άλλοτε, 2ο και 3ο δημοτικό), υπήρχε το Αρχειοφυλάκιο Κέρκυρας και το Αρχείο της Ιονίου Γερουσίας μέχρι το 1931 που κατεδαφίστηκε για να χτιστεί το σχολείο. Στον ίδιο χώρο και συγκεκριμένα στον μικρό κήπο που υπάρχει κάτω από αυτό λειτούργησε με ιδιωτική πρωτοβουλία το πρώτο Νοσοκομείο της Κέρκυρας, το 1726. Πραγματικό στολίδι της Πλατείας, το Δημαρχείο με τα εντοιχισμένα σύμβολα, όπως εκείνο της Κέρκυρας, επίσης, κατάλοιπο της Βενετσιάνικης κυριαρχίας αποτελεί η εντοιχισμένη στην Ανατολική πλευρά του κτιρίου σκαλισμένη πλατεία του Δόγη Μοροζίνη. Οι τεράστιες αίθουσες και εξωτερική του εμφάνιση με πρόσοψη προς την ωραία πλατεία όπου είναι και η κύρια είσοδος, αποδίδουν σ΄αυτό μοναδική μεγαλοπρέπεια.