Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης ανακηρύχθηκε η «Ελιά τ’ Αγίου Σπυρίδωνα» στο Παναχώρι Αργυράδων. – Με περίμετρο βάσης του κορμού 21.66 μέτρα, ίσως το μεγαλύτερο στην Ελλάδα.
Με απόφαση της αποκεντρωμένης διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου και αριθμό ΦΕΚ Β 3872/2019 ανακηρύχθηκε σε Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης το Ελαιόδεντρο του Αγίου Σπυρίδωνα του Παναχωρίτη στις Αργυράδες.
Προηγήθηκαν οι απαραίτητες και εμπεριστατωμένες μελέτες και οι θετικές γνωμοδοτήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων που οδήγησαν στην ανάδειξη της ιδιαιτερότητας του φυσικού αυτού μνημείου.
Η «Ελιά Τ’Αγιού» ή «Πρικολάδα Τ’Αγιού» βρίσκεται σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Ιερού Ναού του «Αγίου Σπυρίδωνος του Παναχωρίτη», της Ενορίας Αργυράδων, στη Δημοτική Ενότητα Κορισσίων του Δήμου Νότιας Κέρκυρας.
Το υψόμετρο της θέσης του είναι 99 m και οι γεωγραφικές συντεταγμένες αυτής κατά ΕΓΣΑ 1987 είναι: 153331, 4372662.
Το εν λόγω ελαιόδεντρο που κηρύσσεται Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης έχει ιδιαίτερη βοτανική, οικολογική, αισθητική, ιστορική και πολιτισμική αξίας και μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό πόρο για ολόκληρη Κέρκυρα.
Συνυπάρχουν στο ίδιο ελαιόδεντρο το αρχικό υποκείμενο olea sylvestris (αγρίλι ή αγριελιά ή δασική ελιά), το μητρικό φυτό olea europea – λιάστρο επάνω στο οποίο έχει εμβολιαστεί και η ποικιλία olea europea – λιανολιά, ένα ελαιόδενδρο με τις τρείς ποικιλίες χαρακτηριστικές της Κερκυραϊκής γης.
Η ηλικία του ελαιοδένδρου δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα αλλά σύμφωνα με τη μέθοδο των δακτυλίων και της μέγιστης διαμέτρου που έχουν χρησιμοποιήσει για τη χρονολόγηση των ελαιοδέντρων στη Κρήτη προσδιορίζεται στα 2.700 χρόνια περίπου.
Ιστορικά η Ελιά μαζί με την παρακείμενη εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα έζησαν πολλά ιστορικά γεγονότα. Η εκκλησία ανήκε στην «πριβιλεγκιάδα» φαμίλια Πανδή στην εποχή της ενετοκρατίας τουλάχιστον από το 1645 όπως μαρτυρά η διαθήκη του Πέτρου Πανδή. Εκεί ορκίστηκαν οι μαχητές από τις Αργυράδες που έλαβαν μέρος στον τελευταίο Τουρκοβενετικό πόλεμο του 1716. Για την προσφορά τους στο “ασέδιο των κορυφών” οι Ενετοί έδωσαν Προνόμια στις οικογένειες των Αργυράδων, Πανδή και Καββαδία (Βενετική Συγκλήτος 21 Σεπτεμβρίου 1733).
Γνώρισαν το θανατικό του 1816 και ενταφιάστηκαν εκεί οι νεκροί αργυραδίτες της «Πανούκλας» σε κοινοτάφια «ΤΑΦΟΣ ΠΑΝΩΚΛΙΑΣΜΕΝΩΝ ΑΠΕΧΕΤΕ» όπως μαρτυρούν οι πλάκες στο προαύλιο.
Η Ενορία Αργυράδων και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αργυράδων σε κοινή δράση προχώρησαν σε συλλογή του καρπού και παράχθηκε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο με τη συνδρομή της οικογένειας Δαφνή «Governor». Δείγμα της παραγωγής εστάλη για χημική ανάλυση στα εργαστήρια του πανεπιστημίου Αθηνών προκειμένου να αναδείξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αρχαίου αυτού ελαιοδέντρου.
Οι φορείς των Αργυράδων με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Δασών εκπονούν μελέτη εξωραϊσμού, προστασίας και ανάδειξης του διατηρητέου μνημείου αυτού της φύσης.
*Το κείμενο είναι του Αλέξανδρου Β. Καββαδία (MD-MSc Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος)