Η Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας τιμώντας τα 150 χρόνια από την πρεμιέρα του «Υποψήφιου» προχωρά στην πλήρη παρουσίαση του έργου για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 150 έτη στην αρχική και παντελώς άγνωστη μορφή του.
Οι δύο παραστάσεις θα δοθούν στις 4 και 5 Νοεμβρίου 2017. Η κωμική όπερα «Ο Υποψήφιος Βουλευτής» σε μουσική Σπυρίδωνος Ξύνδα (1817-1896) και λιμπρέτο Ιωάννη Ρινόπουλου (1831-1915) έχει περάσει στην ιστορία ως η πρώτη όπερα, η οποία βασίστηκε σε ελληνικό λιμπρέτο και παρουσιάστηκε από ελληνικό θίασο. Η πρεμιέρα του έργου πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα το φθινόπωπρο του 1867 ως ένα από τα έργα της θεατρώνησης του κερκυραϊκού θεάτρου San Giacomo από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας (η οποία ουσιαστικά είχε παραγγείλει την όπερα). «Ο Υποψήφιος» πράγματι πρωτοπόρησε εξαιτίας της χρήσης αφενός της δημοτικής γλώσσας στο λιμπρέτο και αφετέρου μελωδικών στοιχείων της επτανησιακής και ηπειρωτικής υπαίθρου στη μουσική. Επίσης, η πρεμιέρα του έργου στην Αθήνα την άνοιξη του 1888 έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία του πρώτου ελληνόφωνου επαγγελματικού οπερατικού θιάσου, ο οποίος αποτέλεσε τον «πρόγονο» της της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Περισσότερο από όλα αυτά, όμως, «Ο Υποψήφιος Βουλευτής» πρωτοπόρησε και από πλευράς μηνυμάτων: η πρώτη ελληνική όπερα δεν αφορούσε τη δόξα του αρχαίου ή του πρόσφατου παρελθόντος, αλλά αντιθέτως παρουσίαζε ρεαλιστικά, καίτοι με κωμικό τρόπο, τις δυσκολίες της κερκυραϊκής αγροτιάς και τους ανερμάτιστους και διαπλεκόμενους πολιτικούς, οι οποίοι μαζί με τους πρόθυμους ακολούθους τους εκμεταλεύονταν τους αμόρφωτους και πάμπτωχους αγροτικούς πληθυσμούς του νησιού με μόνο στόχο την νομή και διατήρηση της εξουσίας.
Η πλοκή του έργου
Η υπόθεση της όπερας, φαινομενικά απλοϊκή και για τον λόγο αυτό ακόμη περισσότερο καταγγελτική, λαμβάνει χώρα στην Κέρκυρα του 1857.
Η Πράξη Α΄ αρχίζει μια ομάδα εξαθλιωμένων χωρικών, οι οποίοι ξεκινούν για τις αγροτικές εργασίες τους. Ο Γιώργης, νεαρός και φτωχός αγρότης, είναι ερωτευμένος με την Χριστίνα, κόρη του γέρο-Γιάγκου, προύχοντα του χωριού που φιλοδοξεί να καταλάβει την θέση του προεστού. Η Χριστίνα, όμως, δεν τολμά να μιλήσει στον πατέρα της, αφού γνωρίζει εκ των προτέρων τις αντιρρήσεις του εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης του Γιώργη. Όταν τελικά το επιχειρεί εισπράττει την οργή του Γιάγκου. Την στιγμή εκείνη έρχεται η είδηση ότι ένας αριστοκράτης υποψήφιος βουλευτής θα επισκεφθεί το χωριό.
Στην Πράξη Β΄ εμφανίζεται ο υποψήφιος, ο «κυρ-Πολυλογάς», ο οποίος στην άριά του αυτοψυχογραφείται ως υπερόπτης και ψηφοθήρας με ελάχιστους ηθικούς ενδοιασμούς προκειμένου να εξασφαλίσει την εκλογή του. Ο Γιώργης υπόσχεται στον αριστοκράτη πολλές ψήφους, αν αυτός μεθοδεύσει τον γάμο του με τη Χριστίνα και ο Υποψήφιος συμφωνεί. Ο Γιώργης ανακοινώνει στη Χριστίνα το σχέδιό του. Εμφανίζεται, όμως, ένας διεφθαρμένος αστυνομικός κλητήρας, ο οποίος επιδεικνύει στο Γιώργη πλαστό ένταλμα σύλληψης για χρέη ζητώντας του να παράνομη χρηματική αμοιβή για να μην το εκτελέσει.
Στην Πράξη Γ΄ ο πολιτευτής κολακεύοντας τον Προεστό του χωριού και εκμεταλλευόμενος τη φιλοδοξία του Γιάγκου να γίνει εκείνος προεστός βάζει σε εφαρμογή το σχέδιό του, το οποίο μέσα από χειρισμούς και απρόοπτα (με κορυφαία τη σωτηρία του Γιώργη από την πλεκτάνη του επίορκου αστυνομικού κλητήρα με την παρέμβαση του Υποψηφίου) οδηγεί στον γάμο των δύο ερωτευμένων. Ο Υποψήφιος φεύγει από το χωριό υποσχόμενος για ακόμη μια φορά, ότι θα πράξει τα καλύτερα για τους ψηφοφόρους του, οι οποίοι με τη σειρά τους τον διαβεβαιώνουν για τη θετική ψήφο τους.
Διαχρονικά μηνύματα και συνεχείς περιπέτειες
Η Ελλάδα της εποχής εκείνης, και όχι μόνο, είδε μέσα από τον «Υποψήφιο» τον εαυτό της στο καθρέπτη. Η όπερα γνώρισε ιδιαίτερη διάδοση από το 1888 μέχρι και τον Μεσοπόλεμο ταξιδεύοντας σε όλη την Ελλάδα, καθώς και στον ελληνισμό της διασποράς (Τεργέστη, Μασσαλία, Κωνσταντινούπολη κ.α.). Ταυτόχρονα, όμως, εξαιτίας και των πολιτικοκοινωνικών μηνυμάτων της έπεσε θύμα της «πολιτικής ορθότητας» με αποτέλεσμα σημαντικά και καταγγελτικά μέρη του έργου να «κοπούν» οδηγώντας ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα στη δημιουργία μιας εντελώς λανθασμένης εικόνας για το έργο, το οποίο αποτελούσε πλέον «σκιά του εαυτού του».
Τον Ιούνιο του 2016 ο εντοπισμός νέων τεκμηρίων αποκάλυψε την έως τότε απόκρυφη ιστορία ενός έργου που θεωρούταν, εσφαλμένως όπως αποδείχθηκε, δεδομένο. Ένα νέο χειρόγραφο, γραμμένο το 1867, προσέφερε για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 150 χρόνια την άνευ περικοπών μορφή του έργου και έδωσε σε όλη την έκταση την πολιτικοκοινωνική διάστασή του. Η σύγκρισή του με μεταγενέστρες πηγές αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα των μετέπειτα κλιμακούμενων παρεμβάσεων στην όπερα, οι οποίες άλλαξαν δραματικά την κοινωνικο-πολιτική στόχευση του έργου από το 1888 και μετά. Η νεοεντοπισθείσα πηγή προσέφερε, όμως, λύση και σε ένα ακόμη αίνιγμα του έργου: την αρχική ενορχήστρωσή του, η οποία πλέον αποκαταστάθηκε πλήρως.
Η αναβίωση
Την αποκατάσταση και επιμέλεια του μουσικού υλικού σύμφωνα με τις πηγές, καθώς και τη διεύθυνση της τόσο σημαντικής για την ελληνική μουσική παραγωγής ανέλαβε ο αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας, Άλκης Μπαλτάς. Το μουσικό αυτό σύνολο θα παρουσιάσει το έργο συνοδεύοντας τους πρωταγωνιστές του έργου [Ρόζα Πουλημένου (Χριστίνα), Παντελής Κοντός (Γερο-Γιάγκος), Αντώνης Κορωναίος (Γιώργης), Σωτήρης Τριάντης (Υποψήφιος), Πέτρος Καρύδης (Προεστός), Άρης Προσπαθόπουλος (Κλητήρας)]. Τα χορωδιακά μέρη θα αποδώσει η Χορωδία Κερκύρας (προετοιμασία: Χριστίνα Καλλιαρίδου) και το Φωνητικό Σύνολο του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου (προετοιμασία: Μιράντα Καλδή). Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Πέτρος Γάλιας και τα σκηνικά και τον φωτισμό ο Άκης Χειρδάρης.
Η πρώτη παρουσίαση του πλήρως αποκαταστημένου «Υποψήφιου Βουλευτή» στη σύγχρονη εποχή πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 4 και 5 Νοεμβρίου 2017 στο Δημοτικό Θέατρο Κερκύρας, σχεδόν 150 έτη μετά την ιστορική πρεμιέρα του.
Τιμές εισητηρίων: 15, 12, 10 Ευρώ.
Η πρώτη ελληνική όπερα αναβιώνει στην Κέρκυρα στην αρχική μορφή!
Τελευταία σχόλια
Σπυρος Στεφανίδης στο Καλούδης: Στοιχείο ενίσχυσης του πλουραλισμού η ανακήρυξη των τριών συνδυασμών: “Ας προσέξουν οι ΣΩΣΤΟΙ,ΝΟΜΟΤΑΓΕΙΣ,ΕΥΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ επαγγελματίες που θέλουν να παραμείνουν ΣΩΣΤΟΙ,ΝΟΜΟΤΑΓΕΙΣ και ΕΥΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ πως θα ψηφίσουν στις επικείμενες εκλογές του Εμπορικού…” Νοέ 18, 08:19
στο ΕΤΑΔ: Προς πώληση ή μίσθωση το κτίριο Ασάνη: “οι προύχοντες του νησιού από όλες τις παρατάξεις, αρέσκονται να βλέπουν τα προβλήματα από μακριά, γιατί ξέρουν ότι είναι άχρηστοι…” Νοέ 16, 00:03
στο ΕΤΑΔ: Προς πώληση ή μίσθωση το κτίριο Ασάνη: “Πλημμυρα η κατω πλατεια, κι ολα τα νερα απο ‘κει καταληγουν στη Σπηλια. Ποια ειναι η ειρωνεια; Οτι κατω απο…” Νοέ 14, 15:46
στο Κατεπείγουσα συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου για το νερό!: “Bring in engineers from other parts of Greece and get the leaks fixed. Some in S Corfu have been pouring…” Νοέ 14, 11:38
